Η εφαρμογή μέτρων υγιεινής σε μια εκτροφή βοοειδών έχει σαν στόχο: α) τη διατήρηση της υγείας των ζώων, προστατεύοντας τα τόσο από νέους παθογόνους παράγοντες όσο και από εκείνους που υπάρχουν ήδη στην εκτροφή και β) την παραγωγή ασφαλών προϊόντων. Τα γενικά μέτρα υγιεινής βρίσκουν εφαρμογή ανεξάρτητα από τα συγκεκριμένα προβλήματα που αντιμετωπίζει κάθε εκτροφή. Οι 'ανοικτές' εκτροφές, τα ζώα των οποίων έρχονται σε επαφή με βοοειδή άλλων εκτροφών (αγορά ζώων για αναπαραγωγή, συμμετοχή σε εκθέσεις, κοινοί βοσκότοποι κ.λπ.), πρέπει να εφαρμόζουν αυστηρά μέτρα ελέγχου, όπως απομόνωση των εισερχόμενων ζώων, κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις, εμβολιασμοί κ.λπ. Συνεπώς, οι 'κλειστές' εκτροφές παρουσιάζουν σημαντικά υγειονομικά και διαχειριστικά πλεονεκτήματα. Επιπλέον, όλες οι εκτροφές πρέπει να εφαρμόζουν μέτρα ελέγχου-περιορισμοΰ των επισκεπτών και των οχημάτων τους και μέτρα ελέγχου-προστασιας των ζωοτροφών και του νεροΰ σε όλα τα επίπεδα. Η διατήρηση οποιουδήποτε ζώου (παραγωγικού ή συντροφιάς) στις εκτροφές πρέπει να αποφεύγεται και να αποτρέπεται η είσοδος άλλων ζώων, αδέσποτων ή μη. Η συστηματική καταπολέμηση των εντόμων και των τρωκτικών και η απομάκρυνση των άγριων πτηνών είναι απαραίτητη. Η ομαδοποίηση των ζώων ανάλογα με την ηλικία τους, η αποφυγή συστέγασης των νεαρών με τα μεγαλύτερα ζώα, η τήρηση των προδιαγραφών κατασκευής των βουστασιων σε συνδυασμό με τον σωστό αερισμό και τον συχνό καθαρισμό τους, η εφαρμογή όπου είναι δυνατόν του συστήματος all in - all out και οι κατάλληλες απολυμάνσεις είναι απαραίτητα για τον περιορισμό της διάδοσης των παθογόνων παραγόντων μέσα στην εκτροφή. Τα επικίνδυνα υλικά και τα φάρμακα πρέπει να φυλάσσονται σε χώρους ελεγχόμενης πρόσβασης. Η κατάλληλη διατροφή και η αποφυγή των καταπονήσεων ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα των ζώων, ενώ η επιλογή τους με τη χρήση ειδικών γενετικών δεικτών αυξάνει την ανθεκτικότητα τους. Τέλος, η σωστή διαχείριση των αποβλήτων κατά τον χειρισμό και την αποθήκευση τους μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης νοσημάτων. Τα προγράμματα ειδικών μέτρων υγιεινής στοχεύουν στην αντιμετώπιση των συγκεκριμένων υγειονομικών προβλημάτων που απασχολούν μια εκτροφή. Αυτά καταρτίζονται με βάση τη μεθοδολογία της «ανάλυσης κίνδυνων» {risk analysis), η οποία περιλαμβάνει την «εκτίμηση του κίνδυνου» {risk assessment), τη «διαχείριση του κίνδυνου » {risk management) και την «επικοινωνία του κίνδυνου» {risk communication). Στην ιεράρχηση των προβλημάτων, κτηνίατροι και κτηνοτρόφοι λαμβάνουν υπόψη την επίδραση τους στην παραγωγικότητα της εκτροφής, στη δημόσια υγεία και στην ευζωία των βοοειδών. Η ομαδοποίηση των υγειονομικών προβλημάτων με βάση κάποια κοινά τους χαρακτηριστικά επιτρέπει, με την ίδια ή με μικρή επιπλέον προσπάθεια, την ταυτόχρονη αντιμετώπιση τους. Εμπόδια στην εφαρμογή των μέτρων υγιεινής αποτελούν η έλλειψη της σχετικής νοοτροπίας από τους κτηνοτρόφους και ο πλημμελής σχεδιασμός, η άναρχη ανάπτυξη και η ανεπαρκής οργάνωση των ελληνικών εκτροφών. Ευθύνη, όμως, για την υστέρηση στον τομέα αυτό φέρει και ο κτηνιατρικός κλάδος λόγω ελλιπούς εκπαίδευσης και έλλειψης κινήτρων.
(EL)
The aim of implementing biosecurity measures on cattle farms is: a) to preserve a high health status of animals by protecting them from new and existing pathogens and b) to ensure the production of safe food. General biosecurity measures should be implemented in any farm regardless of any specific problem. In "open" herds, where cattle have contact with animals from different farms (purchase of breeding animals, participation in cattle shows, common pastures etc) more strict biosecurity measures (i.e., isolation of in-coming animals, clinical examinations, laboratory tests, vaccinations) should be implemented. Therefore, "closed" herds present significant advantages in terms of health management. Moreover, all farms must apply control-restriction measures for visitors and vehicles as well as control and protection measures for feedstuffs and water. Animals of other species (farm or companion animals) should not be kept on the farm, whereas the entry of stray and wild animals must be prevented. Planned control measures for insects, rodents and wild birds are imperative. Management practices, such as grouping according to the age of cattle, but avoiding mixing young with older animals, should be combined with high housing standards, including proper ventilation and frequent manure removal. The implementation of the "all-in, all-ouf principle, whenever possible, as well as proper disinfections, are necessary to eliminate the distribution of pathogens within the farm. Dangerous chemicals and veterinary products must be kept in designated areas. Appropriate nutrition and avoidance of stress will boost the immune system of cattle. On the other hand, genetic selection, based on specific genetic indexes, will increase disease resistance. Moreover, proper manure handling and storage reduces the danger of disease transmission. The aim of specific biosecurity programmes is to confront specific health hazards on farm. Such programmes are developed according to the risk analysis methodology, which comprises risk assessment, risk management and risk communication. Both veterinarians and farmers give priority to problems that are related with farm profitability, public health and animal welfare. Grouping health problems by some of their common characteristics, allows a simultaneous approach, without extra effort. Overall, the lack of professional attitude by farmers, the defective design and development, as well as the inadequate organization of Greek cattle farms, are the main obstacles in implementing biosecurity measures. But, part of the responsibility lies on the veterinary profession as well; lack of training and motivation is the most probable explanation.
(EN)
