Kunst und Techne. Heidegger' s Understanding of Art

 
This item is provided by the institution :

Repository :
Research Centre for Greek Philosophy
see the original item page
in the repository's web site and access all digital files if the item*
share




2005 (EN)

Kunst und Techne. Heidegger' s Understanding of Art

Filippi , Francesca

Το ενδιαφέρον του Heidegger για την τέχνη επικεντρώθηκε στο αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι στα μάτια του, η Kunstwelt αποτελεί μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις της αλήθειας του όντος. Για τον λόγον αυτό, ο Heidegger επεδίωξε κατ΄ εξοχήν την ιδιαιτερότητα της οντο-γνωσιολογικής δύναμης, που δηλώνεται στο έργο τέχνης, και μάλιστα κατά το φιλοσοφικό του έργο, που ακολούθησε το Sein und Zeit (1927). Η δύναμη αυτή αναγνωρίζεται απόλυτα στον χώρο του αρχαίου ελληνικού στοχασμού, που αποτελεί ως επί τω πλείστον, την αέναη και υποδειγματική πηγή της αυθεντικής σύλληψης του όντος, της αλήθειας και της σχέσης του ανθρώπου προς αυτό. Κατά τη σύγχρονη εποχή, η μετάφραση της λέξης αλήθεια, στο πεδίο της λογικής, χαρακτηρίζει την ορθή πρόταση, την αντιπαράθεση μεταξύ υποκειμένου και αντικειμένου, ενώ παράλληλα απηχεί την υποκειμενοποίηση στον κόσμο της τέχνης. Το έργο Die Kunstwelt, προβάλλει κατ΄ εξοχήν την αποκάλυψη της αλήθειας του όντος, μετατρέπεται σε χώρο υποκειμενικό, στο πλαίσιο του οποίου δημιουργείται η αισθητική άνθιση που δεν εκπέμπει καμιά καθοριστική κρίση επί της πραγματικότητας, αλλά που περιορίζεται στο να υπενθυμίζει την υπάρχουσα συμφωνία μέσα σ΄ έναν κόσμο που κυριαρχείται από άκαμπτους φυσικούς νόμους και προτροπή προς τους ανθρώπους για ηθική πράξη. Σε μια καθαρή πολεμική με τη σύγχρονη αισθητική, ο Heidegger συνέβαλε στην αποκατάσταση της αρχικής οντο-γνωσιολογικής αποστολής του κόσμου της τέχνης, κάνοντας ευρύτατες αναφορές στην ελληνική έννοια της ποιητικής επιστήμης, ως προς τη δομική της πλοκή, δια της πολυσύνθετης και περιεκτικής έννοιας του λόγου. Τα κείμενα-κλειδιά που ο Heidegger αφιέρωσε στην προβληματική αυτή και τα οποία ελήφθησαν υπ΄ όψη στην παρούσα μελέτη, είναι οπωσδήποτε τρία: η κριτική του Heidegger στο ένατο βιβλίο των Μετά τα Φυσικά, του Αριστοτέλη, η μελέτη Der Ursprung des Kunstwerkes, και τέλος, μεταξύ των διαφόρων μελετών που αφορούν τη θέση της σύγχρονης τεχνικής, το Die Frage nach der Tecknik. Όπως υπογραμμίζεται στην τέταρτη παράγραφο του παρόντος άρθρου, καθίσταται φανερό ότι στις μέρες μας η τεχνική επηρεάζει κατά τρόπο αποφασιστικό τη σχέση των σύγχρονων ανθρώπων με τον κόσμο και με τον εαυτόν τους. Έτσι γίνεται πιο επιτακτική η ανάγκη να πραγματοποιηθεί μια επιστροφή στην αρχική ελληνική αντίληψη της ανθρώπινης ύπαρξης, νοημένης ως «κατοίκησης στον χώρο του όντος και της αλήθειας του». Η αλήθεια αυτή αντιπροσωπεύει το δισταγμό μιας αέναης σύγκρουσης μεταξύ των εναντίων που δημιουργήθηκαν από τον κόσμο, die Welt (νοημένο ως διαύγεια οντολογικών και εννοιολογικών σχέσεων, που διαγράφουν την περίμετρο της πραγματικότητας μας) και από τη γη, die Erde, κρυμμένο και φωτοσκιασμένο πλούτο του όντος, επί του οποίου αναδύεται ένας κόσμος. Η αποκάλυψη και η αέναη διατήρηση αυτής της σύγκρουσης είναι η ύπαρξη της αλήθειας, στην οποία συνυπάρχουν και συνανήκουν το κεκαλυμμένο και το ακάλυπτο (Uneverborgenheit και Verbogenheit). Ο αρχικός αυτός ανταγωνισμός αντιπροσωπεύει ταυτόχρονα την ουσία του έργου τέχνης. Αναδύεται δηλαδή η οντολογική σύμπτωση, μεταξύ τέχνης και αλήθειας, η γνώση της οποίας διαπέρασε ολόκληρο τον στοχασμό του Heidegger και που, μέσω της οποίας είναι δυνατόν να επιστρέψει κανείς, ώστε να δομήσει ένα έγκυρο εμπόδιο ενάντια στον τεχνητό εκφυλισμό της ελληνικής ποιητικής επιστήμης.

Επετηρίδα

Τεχνική
Αισθητική
Martin Heidegger
Τέχνη


Greek
English

2005




*Institutions are responsible for keeping their URLs functional (digital file, item page in repository site)