Με κεντρικό άξονα το έργο του Αθανασίου Παρίου "Απολογία Χριστιανική", θα αποπειραθούμε να αναζητήσουμε τις βασικές διαφοροποιήσεις τού συγγραφέα από τις απόψεις του Διαφωτισμού, κατά τον τρόπο, όμως, που ο ίδιος τις παρουσιάζει.
In the 18th century, when A. Parios wrote his work Apology Christian Hellenism was in a re-markable position compared to the "enlightened" Europe. The subjugation to the Ottomans had exhausted both financially, as well as, culturally the Greeks cutting them out of any cul-tural scientific and technological achievement of the free world.
Afterwards the Treaty of Küçük-Kainartzis (1774), the historical facts are reversed for the benefit of the enslaved while creating favorable conditions for a national regeneracy. In par-ticular the upper social classes because of their continuous trade with the West were able to "participate" to the leaping technological development and cultural growth of the Western world. Moreover, the knowledge of the western languages mainly French and secondly Ital-ian as well as the translations of European writers works, contributed to the fact that the spirit of Enlightenment transfer rapidly to the wider social classes of Hellenism.
However, Europe's scientific achievements and innovative perceptions have been overesti-mated by the spiritual leaders of the nation, in their attempt to migrate to the Greek territory the Western spirit underestimating and relinquishing their Hellenic spiritual traditions.
Thus, the radical tendencies of the Enlightenment - born essentially from Western concerns and searches - failed to integrate smoothly into Eastern tradition and mentality. and as such, were implanted in the Greek society. Hence, disagreements appeared and tensions were creat-ed primarily inside the Church and in the intellectual Greek society. The conflict between "conservatives" and "progressives" is about confronting of two different political visions and is clearly expressed in the conflict between A. Korai and A. Parian.
The ideological dichotomy that was present in the nation during the 18th century "sealed" the Revolution and determined for the most, the cultural and cultural character of the modern Greek state.
The Christian Apology, which is mostly focuses on the "ideologies" of the Enlightenment the Patristic speech and examples. The declarations of equality and freedom announced by the revolutionaries are judged to be deceptive while true equality is found in the first Church and in the monasteries communes of Orthodoxy. On the contrary the freedom and equality pro-posed by the "new democrats" are forged at the time where themselves are building a new tyranny against those who disagree with their ideas.
Τον 18ο αιώνα, κατά τον οποίο ο Α. Πάριος συνέγραψε το έργο του Απολογία Χριστιανική, ο Ελληνισμός ευρίσκετο σε εμφανώς μειονεκτική θέση έναντι της «πεφωτισμένης» Ευρώπης. Η υποδούλωση στους Οθωμανούς είχε εξουθενώσει τόσο οικονομικά όσο και πολιτισμικά τους Έλληνες, αποκόπτοντάς τους από οιοδήποτε πολιτισμικό, επιστημονικό και τεχνολογικό επίτευγμα του ελεύθερου κόσμου.
Έπειτα από την συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή (1774), τα ιστορικά δεδομένα αντιστρέ-φονται προς όφελος των υποδούλων, δημιουργώντας, παράλληλα, ευνοϊκές προϋποθέσεις για μία εθνική παλιγγενεσία. Ιδιαίτερα τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, λόγω και των συνεχών συναλλαγών τους με την Δύση, δύναντο να «μετέχουν» στην αλματώδη τεχνολογική ανάπτυ-ξη και στην πολιτισμική εξέλιξη του δυτικού κόσμου. Επιπλέον, η γνώση των δυτικών γλωσ-σών, κυρίως της γαλλικής και, κατά δεύτερο λόγο, της ιταλικής, καθώς και οι μεταφράσεις των έργων των Ευρωπαίων συγγραφέων, συνέβαλαν, ώστε το πνεύμα του Διαφωτισμού να μεταφερθεί ραγδαία στα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα του Ελληνισμού.
Ωστόσο, τα επιστημονικά επιτεύγματα και οι νεωτεριστικές αντιλήψεις της Ευρώπης υπερε-κτιμήθηκαν από τους πνευματικούς ταγούς του Γένους, με αποτέλεσμα, στην προσπάθειά τους να μεταλαμπαδεύσουν στον ελλαδικό χώρο το δυτικό πνεύμα να υποτιμήσουν και να απεμπολήσουν τη Ρωμαίικη πνευματική παράδοση τους.
Έτσι, οι ριζοσπαστικές τάσεις τού Διαφωτισμού - γέννημα ουσιαστικά των δυτικών προβλη-ματισμών και των αναζητήσεων- δεν κατάφεραν να ενσωματωθούν ομαλά στην ανατολική παράδοση και νοοτροπία. Και ως τέτοιες, μάλιστα, μετεμφυτεύθηκαν αυτούσιες στην ελληνι-κή κοινωνία. Ως εκ τούτου, εμφανίστηκαν αντιγνωμίες και δημιουργήθηκαν εντάσεις πρωτί-στως στους κόλπους της Εκκλησίας και, συνακόλουθα στον χώρο των Ελλήνων διανοουμέ-νων. Η διαμάχη μεταξύ των «συντηρητικών» και των «προοδευτικών» αφορά πλέον στην α-ντιπαράθεση δύο διαφορετικών πολιτικών οραμάτων και, εμφανώς, εκφράζεται στην διένεξη των Α. Κοραή και Α. Παρίου.
Ο ιδεολογικός διχασμός, ο οποίος εκυοφορείτο στο Γένος καθ’ όλη την διάρκεια του 18ου αιώνα «σφράγισε» την Επανάσταση και προσδιόρισε, εν πολλοίς, την πολιτισμική και την πο-λιτιστική φυσιογνωμία τού νεότερου ελληνικού κράτους.
Η Απολογία Χριστιανική, στην οποία κυρίως εστιάζει η παρούσα εργασία αντιπροτάσσει στα «ιδεολογήματα» του Διαφωτισμού τον Πατερικό λόγο και το Πατερικό παράδειγμα. Οι δια-κηρύξεις περί της ισότητας και της ελευθερίας που εξαγγέλλουν οι επαναστάτες κρίνονται ως απατηλές, ενώ η πραγματική ισότητα απαντάται στην πρώτη Εκκλησία και στα μοναστικά κοι-νόβια της Ορθοδοξίας. Αντιθέτως, η ελευθερία και η ισότητα που προτείνουν οι «νέοι δημο-κρατικοί» είναι ψευδεπίγραφη την στιγμή, μάλιστα, που οι ίδιοι διαμορφώνουν μία νέα «τυ-ραννία» εναντίον εκείνων που διαφωνούν με τις ιδέες τους.
