The management of Underwater Cultural Heritage (UCH) encloses the very principles of archaeology, in a context where cultural values and education go with economic and social benefits. The very important issue of U.C.H’s protection, mostly against illegal human activities, enforces an educational process so as to change the general mindset and attitude towards an endangered cultural product. The development and presentation of U.C.H, through natural access, is the key for the public to come closer to underwater antiquities and also configures a background which ensures their protection.
Unfortunately, in comparison to other countries, too few have been done towards the development and presentation of the UCH in Greece. On the contrary, successful practices abroad that prioritize the protection of the UCH, dο not disregard the positive financial impact. As such, by making a good use of all the involved and interested parts, they promote the underwater archaeological heritage through the creation of underwater museums and archaeological parks while contributing significantly on a social and financial basis.
Specifically, the Underwater Archaeological Parks (UAP) holistically perceive antiquities and natural environment as inseparable, thus ensuring their protection and promoting public awareness through a constant and collective educational process. Alongside, they contribute to the economic enhancement by providing new jobs and attracting large numbers of visitors. Therefore, the UAPs are the center of sustainable cultural and economic flourish.
Bearing in mind the examples from abroad, it is argued that the contribution of the UAPs in terms of cultural enhancement, social and financial strengthen in Greece is evident; especially when considering Greece’s potentials – location, climate and tourism. Their non-functional existence, deprive of Greece an exceptional developmental tool for social and economic prosperity.
Η διαχείριση της Ενάλιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (εφεξής: Ε.Π.Κ) ενέχει στον πυρήνα της τις αρχές της αρχαιολογίας, ενταγμένες όμως σε ένα πλαίσιο, όπου οι πνευματικές αξίες και η εκπαίδευση συμβαδίζουν με τα οικονομικά και κοινωνικά της οφέλη. Το ζήτημα της προστασίας της, κυρίως από την παράνομη ανθρώπινη δραστηριότητα, επιβάλλει την ανάγκη μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας, ικανή να αλλάξει τη νοοτροπία και τη συμπεριφορά των ανθρώπων απέναντι σε αυτή. Η αξιοποίηση και ανάδειξή της, μέσω της φυσικής πρόσβασης του κοινού, αποτελεί το κλειδί για την εξοικείωση των ανθρώπων με τις ενάλιες αρχαιότητες και τη δημιουργία ενός υπόβαθρου όπου θα εξασφαλίζεται η προστασία τους.
Στην Ελλάδα λίγα πράγματα έχουν γίνει όσον αφορά την αξιοποίηση της Ε.Π.Κ. Αντιθέτως, επιτυχημένες πρακτικές στο εξωτερικό που έχουν ως προτεραιότητα την προστασία της κληρονομιάς αυτής, δεν παραβλέπουν όμως τον οικονομικό της αντίκτυπο και αξιοποιούν με τον κατάλληλο τρόπο όλα τα εμπλεκόμενα και ενδιαφερόμενα μέλη, οδηγούν στην προβολή και ανάδειξή του ενάλιου αρχαιολογικού πλούτου με τη δημιουργία υποβρύχιων μουσείων και αρχαιολογικών πάρκων, ωφελώντας ταυτόχρονα κοινωνία και οικονομία.
Τα Υποβρύχια Αρχαιολογικά Πάρκα (εφεξής: Υ.Α.Π) εξασφαλίζουν την in situ διατήρηση της Ε.Π.Κ και την ανάδειξή της μέσω της φυσικής πρόσβασης του κοινού και ως εκ τούτου ενισχύουν την άμεση και βιωματική εμπειρία. Αντιμετωπίζουν τις αρχαιότητες και το φυσικό περιβάλλον ως ολότητα, εξασφαλίζοντας, έτσι, την προστασία τους και προωθούν την αφύπνιση και ευαισθητοποίηση του κοινού μέσω μιας συνεχούς εκπαιδευτικής και συμμετοχικής διαδικασίας. Παράλληλα, συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη καθώς δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας και προσελκύουν μεγάλο αριθμό επισκεπτών, συγκεντρώνοντας γύρω τους μια ολόκληρη επιχειρηματική δραστηριότητα.
Από τα παραδείγματα του εξωτερικού εκτιμάται ότι η συμβολή των Υ.Α.Π στην ανάπτυξη του πολιτιστικού, κοινωνικού και οικονομικού κεφαλαίου της Ελλάδας είναι δεδομένη, αν λάβουμε υπόψη τα δεδομένα της χώρας σε σχέση με τη θέση, το κλίμα και τον τουρισμό της. Η μη λειτουργία τους στερεί από τη χώρα ένα εξαιρετικά αποδοτικό αναπτυξιακό εργαλείο που συμβάλει στην κοινωνική και οικονομική ευημερία.
Περιλαμβάνει: εικόνες 9, διαγράμματα 4
