Οι σχέσεις Πολιτείας - Εκκλησίας στην Ελλάδα. Χωρισμός ή Συναλληλία;

 
δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου
στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
κοινοποιήστε το τεκμήριο




2017 (EL)

Οι σχέσεις Πολιτείας - Εκκλησίας στην Ελλάδα. Χωρισμός ή Συναλληλία;

Φάκος, Βασίλειος

Λόης, Γεώργιος - Νεκτάριος

0
Το θέμα της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι τόσο θεολογικό όσο και πολιτικό αλλά και κοινωνικό. Επιλέξαμε να εργαστούμε επάνω στις «Σχέσεις της Εκκλησίας και της Πολιτείας στην Ελλάδα» και να διερευνήσουμε ιστορικά και νομοθετικά το ερώτημα της μεταξύ τους «Συναλληλίας», ως συνεργασίας των δύο κορυφαίων θεσμών, όπως ίσχυε και ισχύει, ή ένα ενδεχόμενο «Χωρισμό», ως διακοπή των σχέσεων και εκτοπισμό από την κοινωνία των πολιτών, όπως προβάλλεται σήμερα. Η θεσμική παρουσία της χριστιανικής εκκλησίας μέσα στο ελληνικό κράτος οδήγησε τη διοικούσα Εκκλησία, από νωρίς, στην ανάπτυξη σχέσεων με την Πολιτεία και τους φορείς της εξουσίας, οι οποίες δεν είναι πάντα σταθερές αφού παρουσιάζουν περιόδους έντασης και ύφεσης. Ενώ συνδέονται στον κοινό σκοπό της διακονίας-υπηρεσίας προς τον άνθρωπο και της κοινωνίας γενικότερα, διακρίνονται ως προς τα μέσα, αφού η Εκκλησία εξυπηρετεί την υπερφυσική διάσταση του ανθρώπου, ενώ η Πολιτεία τη φυσική. Η περίπτωση της Εκκλησίας της Ελλάδος, κατά τη θεσμική της μορφή όπως παρουσιάζεται σε αυτή τη διπλωματική εργασία, περιέχει μία ιδιομορφία ως προς τη φύση της. Η Ορθόδοξη Εκκλησία, ως διοικούσα, δεν έχει υπάρξει ποτέ ως ανεξάρτητη οντότητα μέσα στην ελληνική επικράτεια, αλλά, πριν τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, ήταν συνδεδεμένη με τον λαό και τον πολιτισμό του. Γι ' αυτό τον λόγο, στη σύγχρονη ιστορία, η θεσμική Εκκλησία δεν προέκυψε ως αποτέλεσμα σύγκρουσης μεταξύ κράτους και κοινωνίας, όπως συνέβη σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, αλλά διατηρεί διαχρονικά το έρεισμά της μέσα στην κοινωνία, επειδή συνδέεται με τις παραδόσεις του συγκεκριμένου λαού. Επιπλέον, η Ορθόδοξη Εκκλησία διέπεται από τον ιδιαίτερα σημαντικό για τη ζωή και τη διοίκησή της συνοδικό θεσμό, ο οποίος επλήγη στις περιόδους έντονων επεμβάσεων της Πολιτείας στα εσωτερικά ζητήματά της. Τα θέματα των σχέσεων της Εκκλησίας με την Πολιτεία στην Ελλάδα και η θέση της στο κράτος αποτέλεσαν αντικείμενα μέριμνας των πρώτων διοικήσεων των επαναστατημένων περιοχών και της κυβέρνησης του Ιωάννη Καποδίστρια και οριστικοποιήθηκαν με την μίμηση της ευρωπαϊκής, προτεσταντικής, τακτικής που ήθελε την Εκκλησία να υπάγεται στον κρατικό μηχανισμό. Από την περίοδο της οθωνικής μοναρχίας, όταν, το 1833, η Εκκλησία της Ελλάδος κηρύχθηκε αυτοκέφαλη και αποσπάσθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης με βασιλικό διάταγμα, τέθηκε υπό την διοικητική εποπτεία του Βασιλείου της Ελλάδος και ξεκίνησε μία πολιτειοκρατικής φύσης ανάπτυξη σχέσεων που οδήγησε στον σφικτό εναγκαλισμό της με την πολιτική εξουσία. Στο Σύνταγμα του 1844, η αναγνώρισή της ως "επικρατούσα θρησκεία" (με όλα τα προνόμια που απέρρεαν από αυτή την αναγνώριση) ήταν το αντίβαρο στο καθεστώς πολιτειοκρατίας που διατήρησε τον στενό κρατικό έλεγχό της μέχρι το 1923, όταν ο νέος Καταστατικός Χάρτης περιόρισε τις επεμβάσεις της Πολιτείας. Οι επόμενες περίοδοι χαρακτηρίζονται από κλίμα παλινδρόμησης και πολλές είναι οι περιπτώσεις που ο ένας θεσμός διαπλέκεται με τον άλλο, όπως έγινε στην περίπτωση της εκλογής του Αρχιεπίσκοπου Αθηνών κατά τη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά. Η περίοδος αστάθειας έφτασε στο αποκορύφωμά της κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών με τη σύσταση της αριστίνδην συνόδου και τις αντικανονικές ενέργειες και αποφάσεις της. Στο Σύνταγμα του 1974, τέθηκαν οι βάσεις του κοσμικού κράτους, έπαυσε το καθεστώς της "νόμῳ κρατούσης πολιτείας" και ο σχεδιάστηκε ο επαναπροσδιορισμός των σχέσεων της Εκκλησίας με την Πολιτεία στο πλαίσιο της συνταγματικής ρύθμισής τους. Το σύστημα σχέσεων που ορίζεται στο Σύνταγμα του κράτους αναγνωρίζει το δικαίωμα της αυτοδιοίκησης της Εκκλησίας της Ελλάδος από το σύνολο των εν ενεργεία αρχιερέων της, σέβεται τους ιερούς κανόνες της και της παρέχει όλα τα εχέγγυα που απορρέουν από τη νομοθεσία, αφού εντάσσεται στα όρια της θρησκευτικής ελευθερίας, κάτι που το κράτος υποχρεούται να σέβεται και δεν πρέπει να παραβιάζει. Εντός του ίδιου συνταγματικού πλαισίου, το ζήτημα των σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας όπως ορίζεται στο άρθρο 3 δεν αποτελεί αντικείμενο αναθεώρησης, ενώ η θρησκευτική ελευθερία του αρθρ. 13 παρ. 1 καλύπτει και την Εκκλησία της Ελλάδος , εκτός από τα άλλα δόγματα και τις άλλες θρησκείες της επικράτειας. Σε όλη τη μεταπολιτευτική περίοδο, είναι έντονος ένας φημολογούμενος χωρισμός της Εκκλησίας από την Πολιτεία, ο οποίος παίρνει έντονες διαστάσεις σε περιόδους αντιπαράθεσης των δύο θεσμών. Αυτός ο προβαλλόμενος διαχωρισμός αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης κατά την περίοδο της ψήφισης του νόμου 1700/1987 για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και αργότερα, το 2000, όταν τέθηκε το ζήτημα της μη αναγραφής του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες των ελλήνων πολιτών αλλά και σήμερα, είναι έντονες οι συζητήσεις σχετικά με την αναπλαισίωση των σχέσεων και τον επαναπροσδιορισμό των ρόλων τους μέσα στο κράτος. Τόσο τα πολιτικά κόμματα, όσο και οι ιεράρχες φαίνονται διχασμένοι ενώπιον της ενδεχόμενης μεταβολής των σχέσεων της Εκκλησίας με την Πολιτεία, ή της διατήρησης της συναλληλίας-συνεργασίας, όπως αυτή εφαρμόζεται σήμερα, αφού είναι ήδη διακριτοί οι ρόλοι τους και συνταγματικά ρυθμισμένες οι σχέσεις τους.
The subject of this diplomatic work is both theological, political and social. We chose to work on the "Relations of the Church and the State in Greece" and to investigate historically and legally the question of " Affiliation" (byzantine "synallilia") among them, as a cooperation of the two leading institutions, as it stands and applies, or a possible " interruption of relations and displacement by civil society, as it is today. The institutional presence of the Christian church within the Greek state has led the ruling Church early in developing relations with the State and the authorities of power, which are not always stable as they show periods of tension and recession. While they are connected to the common purpose of ministry-service to man and society in general, they are distinct from the media, since the Church serves the supernatural dimension of man, while the State of Physics. The case of the Church of Greece, in its institutional form as presented in this thesis, contains a peculiarity of its nature. The Orthodox Church, as a leader, has never been an independent entity within the Greek territory, but before the creation of the Greek state, it was linked to its people and culture. For this reason, in the modern history, the institutional Church did not emerge as the result of a conflict between state and society, as has happened in other European states, but has maintained its reliance in society over time because it is linked to the traditions of the particular people. In addition, the Orthodox Church is governed by the very important institution for its life and administration, which suffered during the state's intense interventions in its internal affairs. The issues of the relations of the Church with the State in Greece and its position in the state were the objects of the first administrations of the rebellious regions and of the government of Ioannis Kapodistrias and were finalized by imitating the European Protestant tactics that wanted the Church to fall under the state mechanism. From the period of the Ottoman monarchy, when in 1833 the Church of Greece was declared a self-rule and was seconded by the Ecumenical Patriarchate of Constantinople under a royal decree, it was placed under the administrative supervision of the Kingdom of Greece and began a state-of-the-art relationship development that led to a tight embrace with political power. In the Constitution of 1844, its recognition as a "mainstream religion" (with all the privileges resulting from this recognition) was the counterpart to the status of statehood that maintained its close state control until 1923, when the new Constitutional Charter limited interventions of the State. The following periods are characterized by a regression and many are the occasions when one institution intertwines with the other, as was the case with the election of the Archbishop of Athens during the dictatorship of John Metaxas. The period of instability reached its peak during the colonial dictatorship with the constitution of the aristocratic session and its irregular actions and decisions. The Constitution of 1974 laid the foundations of the secular state, ceased the status of the "rule of state", and it was planned to redefine the Church's relations with the State in the context of their constitutional regulation. The system of relations defined in the Constitution of the State recognizes the right of self-government of the Church of Greece by all its active archbishops, respects its holy rules and provides it with all the guarantees that derive from the law, since it falls within the bounds of the religious freedom, which the state is obliged to respect and must not violate. Within the same constitutional framework, the issue of Church and State relations as defined in Article 3 is not subject to revision, while the religious freedom of art. Article 13 (1) also covers the Church of Greece, apart from the other doctrines and other religions of the territory. Throughout the post-revolutionary period, a rumored separation of the Church from the State is intense, which takes a strong dimension in times of confrontation between the two institutions. This alleged separation was the subject of a debate during the voting of Law 1700/1987 on the exploitation of ecclesiastical property, and later in 2000, when the question of not inscribing religion in the identity cards of Greek citizens was raised but still today, discussions about relaunching relations and redefining their roles within the state. Both the political parties and the hierarchs seem to be divided in the face of a possible change in the Church's relations with the State,

Διπλωματική Εργασία / Thesis

Χωρισμός
Πολιτεία
Εκκλησία
Συναλληλία
Σχέσεις


Ελληνική γλώσσα

2017-10-10T10:49:54Z
2017-09-30


Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο / Hellenic Open University

0
107
73




*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των αντίστοιχων Φορέων περιεχομένου.