Η παρούσα διπλωματική εργασία αποσκοπεί να αναδείξει το ρόλο και τη συμβολή των μουσείων στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και ταυτότητας και στη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς των λαών. Αναλύονται αρχικά οι έννοιες της εθνικής συνείδησης και ταυτότητας και εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο το μουσείο διαμορφώνει εθνικές συνειδήσεις και λειτουργεί ως θεματοφύλακας της πολιτιστικής κληρονομιάς στο σύγχρονο κοινωνικό περιβάλλον ενώ ταυτόχρονα αφουγκράζεται τις ανάγκες και επιθυμιές των πολιτών και σέβεται τη διαφορετικότητα. Δίδεται έμφαση στην κοινωνική διάσταση, στο ρόλο και χαρακτήρα του σύγχρονου μουσείου καθώς και στην αναγκαιότητα αναδιαμόρφωσής του σε ένα ζωντανό πολιτιστικό χώρο.
Έπειτα από μία σύντομη αναδρομή της εξέλιξης του μουσειακού θεσμού στην Ελλάδα και τη μετάβαση από την εθνική σε μία περισσότερο πολυπολιτισμική προσέγγιση, μελετάται η περίπτωση του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου και παρατίθεται η σημαντική συνεισφορά του στη διάπλαση της εθνικής συνείδησης και οι διεργασίες στις οποίες προβαίνει, ώστε να ενσωματώνει και να εξυπηρετεί τις ποικίλες κοινωνικές και μορφωτικές ανάγκες των πολιτών, ασκώντας ταυτόχρονα τον παραδοσιακό του ρόλο ως θεματοφύλακας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ακολούθως, καταγράφεται ο βαθμός της επιρροής του στην σύγχρονη εποχή, ως εγγυητής της εθνικής πολιτισμικής ταυτότητας, στη διάπλαση της εθνικής συνείδησης, της πνευματικής και ηθικής αφύπνισης των πολιτών, μέσω της επαφής τους με την προγονική κληρονομιά, την πολιτιστική παράδοση και την καλλιέργεια της παιδείας.
Στη συνέχεια και στα πλαίσια της εμπειρικής έρευνας, επιχειρείται η καταγραφή και ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας στους επισκέπτες του μουσείου, με τη χρήση ερωτηματολογίου, ώστε να είναι εφικτή σε ένα βαθμό η κατανόηση των θέσεων/αντιλήψεων του κοινού, σχετικά με τον ρόλο των εθνικών μουσείων στη διάδοση των κυρίαρχων ιδεών και ειδικότερα της συμβολής του ΕΙΜ στη διάδοση της εθνικής ταυτότητας σε μία πολυπολιτισμική κοινωνία και γίνεται κριτική αξιολόγηση των ευρημάτων.
Τέλος με σκοπό την πληρέστερη τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων της έρευνας, παρατίθενται οι απαντήσεις που ελήφθησαν από στελέχη του ΕΙΜ, κατόπιν προσωπικής συνέντευξης και η εργασία ολοκληρώνεται με τη διατύπωση των συμπερασμάτων του συγγραφέα.
The following thesis aims at highlighting the role and contribution of the museums in shaping national consciousness and identity and preserving the cultural heritage. In this effort we attempt to analyze the concepts of national consciousness and identity and furthermore to examine the way the museum shapes national consciousness and acts as a guardian of the cultural heritage in the modern social environment, by satisfying the needs and desires of citizens and respects diversity. Particular emphasis has been placed on the social dimension, the role and character of the modern museum, as well as, the necessity of reforming its state in a vibrant cultural area.
After a brief review of the evolution of the museum institution in Greece and its transition from the national to a more multicultural approach, we will focus on the case of the National Historical Museum of Athens, by highlighting its significant role and contribution to the formation of the national consciousness and the processes it carries out, in order to integrate and serve the modern social and cultural needs, while exercising its traditional role as a guardian of the cultural heritage. Furthermore, we will try to identify the extent of its influence in modern times, as a guarantor of national cultural identity and its contribution to the formation of national consciousness, intellectual and moral awakening of citizens, through the establishment of contact with ancestral heritage, cultural tradition and the cultivation of education.
Within the framework of our research, we will attempt to record, analyze and evaluate the findings of our special research to the visitors of the museum, by the use of a questionnaire, in order to better understand the public view and its perceptions on the role of national museums in the dissemination of dominant ideas and in particular on the contribution of the National Historical Museum of Athens to the dissemination of national identity in a multicultural society.
Finally and in order to verify the results of our research, we present the answers received from the museum executives, following a personal interview. The dissertation will be completed with the presentation of writer’s remarks and relevant comments on the outcome of the research.
Περιέχει : διαγράμματα.
