Η σχέση της Τέχνης με τα Μαθηματικά

 
δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου
στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
κοινοποιήστε το τεκμήριο



Άρθρο (EL)

2011 (EL)

Η σχέση της Τέχνης με τα Μαθηματικά

Η σχέση της Τέχνης με τα Μαθηματικά Ενα πρωτότυπο πρόγραμμα του Μουσείου Ηρακλείδων, αφετηρία για ένα ταξίδι στην ιστορία της επιστήμης και της δημιουργίας Γης χριςτινας ςανουδου Ano τη χρυσή τομή των Πυθαγόρειων μέχρι τη γραμμική προοπτική otous αναγεννησιακούε nivalis και από τα μοτίβα των γεωμετρικών αγγείων eos τις λιτές γραμμέε του Baunaus, n σχέση uis Τέχνα με τα Μαθηματικά έχει βαθιέ3 ρίζεε στον χρόνο. Για τα παιδιά, που συμμετέχουν στο θεματικό πρόγραμμα του Μουσείου Ηρακλείδων, αυτή n σχέση είναι n αφετηρία για ένα ταξίδι στην ιστορία ms επιστήμη και τπε δήμιου ργίαε, αλλά και μια αφορμή για να ανακαλύψουν τη σημασία ms κριTums σκέψα. Συμπληρώνοντα5 πλέον έξι χρόνια επιτυχημένα λειτουργίαε, το πρωτότυπο πρόγραμμα, που επιμελούνται οι καθηγητέε μαθηματικών Apns Μαυρομμάτα και Αποστόλα Παπανικολάου, εμπλουτίζεται και διευρύνεται έτσι ώστε, εκτό5 από μαθητέ5 Tns δευτεροβάθμιαε εκπαίδευσα, να απευθύνεται πλέον σε νηπιαγωγεία, δημοτικά και εκπαιδευτικούε. Επιπλέον, ns αλληλεπιδράσει μεταξύ τέχνα, μαθηματικών και φιλοσοφίαε καλείται να διερευνήσει και το ενήλικο κοινό, συμμετέχοντα5 σε έναν κύκλο σεμιναρίων, non αναμένεται να ξεκινήσει στα τέλη Οκτωβρίου. Εδώ και περίπου μία δεκαετία, οι δύο επιμελητέε του προγράμματο5 αναπτύσσουν μεθόδου5 διδασκαλία5 των μαθηματικών με βάση αλληλεπιδραστικά εκθέματα. «Θεωρούμε ότι n σωστή πορεία για τη γνώση είναι από το αισθητό στο νοητό και όχι από το νοητό στο αισθητό, oncos γίνεται στα σχολεία σήμερα» υποστηρίζει ο Αποστόλη Παπανικολάου. «To παιδί πρέπει να πάρει αντικείμενα στα χέρια του, να παίξει, και αυτά τα αντικείμενα να το οδηγήσουν στο να καταλάβει γιατί τα πράγματα λειτουργούν oncos λειτουργούν», συνεχίζει. Εκθέματα Τα αντικείμενα, σε αυτήν την περίπτωση, είναι τα εκθέματα του Μουσείου Ηρακλείδων, το οποίο μετά την ολοκλήρωση Tns τρέχουσαε περιοδικήε έκθεσα «Sol LeWitt, Χρώμα και Γραμμή», τον Ιανουάριο, θα παρουσιάζει αποκλειστικά έργα των M.C. Escher και Victor Vasarely από τη μόνιμη συλλογή του, με γνώμονα τη δυνατότητα αξιοποίησή5 τους στο πρόγραμμα. Αλλωστε, από tis αρχές Σεπτεμβρίου το Μουσείο είναι ανοικτό για το ευρύ κοινό μόνο τ\ς Παρασκευέ5 και τα Σαββατοκύριακα, ενώ us υπόλοιπε5 ημέρε$ οι αίθουσέε του γεμίζουν μαθητέε σχολεί- Παιδιά συμμετέχουν σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Μουσείου Ηρακλειδών, to οποίο λειτουργεί με μειωμένο ωράριο, για να υποδέχεται περισσότερες σχολικές ομάδες. ων. Στόχοε Tns διεύθυνσα είναι n υποδοχή 15.000 παιδιών ετησίωε, δηλαδή σχεδόν τα διπλάσια από ό,τι μέχρι σήμερα. Για τα παιδιά προσχολιlais ηλικίαε, n ζωγραφηαί είναι μια μορφή αυθόρμητα έκφρασα και οι αριθμοί ένα παιχνίδι, εξηγεί ο κ. Παπανικολάου, ο onoios δίδασκε σε σχολεία και φροντιστήρια πριν αφοσιωθεί αποκλειστικά στον σχεδιασμό προγραμμάτων και λογισμικού δημιουργικής 6ιδασκαλία5 των μαθηματικών. Μέχρι όμοκ να φτάσουν στο Λύκειο, χάνουν σταδιακά την επαφή τους με την Τέχνη, n οποία μετατρέπεται σε κάτι απόμακρο και aoaqres, και πασχίζουνμε εξαίρεση ορισμένουε χαριοτκτπκούε μαθητέ5- να αποκωδικοποιήσουν δυσνόητε$ μαθηματικέε έννοιεε. Η αποστολή του πρωτότυπου προγράμματοε είναι ακριβά» να γεφυρώσει το χάσμα, xpnorponoicovTas την τέχνη ως «δόλωμα» για να κεντρίσει εκ νέου το ενδιαφέρον των μεγαλύτερων παιδιών και να μυήσει τα μικρότερα στον μαγικό κόσμο της επιστήμα. «Δεν είναι opcos δόλωμα. Δεν κάνουμε ακροβασίε5» υπογραμμίζει ο καθηγητήε. «Αντιμετωπίζουμε την ιστορία της τέχνα και την ιστορία των Ξυλοτυπία του Maurits Cornells Escher από τη μόνιμη συλλογή του Μουσείου. μαθηματικών ως τις παράλληλεε ρόγες ενός τρένου. Είναι δύο ενεργήματα του ανθρώπου, oncos λέει ο Τάσσιοε, τα οποία μοιάζουν ασύνδετα. Αν όιιως το ψάξουμε καλά στην ιστορία, βλέπουμε ότι αυτές οι ρόγες έχουν κάποιεε αδιαμφισβήτητεε συνδέσει». Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι αναγεννησιακοί πίνακεε, που βασίζονται σε ακριβή γεωμετρικά προσχέδια, τα αρχαία αγάλματα, τα οποία αντικατοπτρίζουν την αναζήτηση Tns χρυ- σής τοιιής -όπως ο περίφημοε Δορυcpopos ή «Κανών» του Πολύκλειτου-, ή οι μουσικ κλίμακεε του Πυθαγόρα. Μετά την περιήγησή tous στην έκθεση του Μουσείου, οι μαθητέε καλούνται να επιλέξουν αν προτιμούν να εστιάσουν στο κομμάτι των εκασπκών ή ms pououois, και στη συνέχεια διερευνούν nebs αυτές οι μορφέε έκφρασα συνδέονται με τα μαθηματικά. Οι εκφάνσεΐ5 ms σχέσα μεταξύ επιστήμη και τέχνα δεν περιορίζονται στην προοπτική και τις ιδανικέ5 αναλοψες. Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα κοινά θεωρητικά στοιχεία, που εντοπίζονται στα καλλιτεχιηκά ρεύματα κάθε περιόδου και στΐ5 ταυτόχρονεε εξελίξει στον χώρο των μαθηματικών. «Η γεωμετρική λιτότητα του Bauhaus και ms μοντέρναε ζωγραφικήε είναι ένα αποτέλεσμα εξισορρόπησα ms υπερβολήε του μπαρόκ και του ροκοκό» εξηγεί ο κ. Παπανικολάου. Κοινωνικά, n έμφαση στις λιτές γραμμέ5 xcopis περιττά στολίδια μπορεί να αποδοθεί στην αναζήτηση για ισότητα και δικαιοσύνη βρισκόμαστε άλλωστε, στα χρόνια ανόδου του κομμουνισμού. «Η λιτότητα στην τέχνη μεταφράζεται σε γεω¬ μετρία - σε Καντίνσκι, Μοντριάν, Μάλεβιτε. Ερχεται μετά ο Vasarely, ο οnoios λέει ότι θέλει τέχνη για τον πολύ κόσμο και όχι για tous ειδικούε ή tous προνομιούχοι», συνεχίζει. Στο ίδιο διάστημα, παρατηρείται μία στροφή στη θεωρία των μαθηματικών από τη βεβαιότητα του ντετερμινισμού στην αμφιβολία. «Η ευφορία του μπαρόκ και του ροκοκό έχει συνδεθεί από ερευνητέε με την ευφορία των επιστημόνων Tns εποχή5, όπως ο Ντεκάρτ και ο Γαλιλαίθ5, οι οποίοι πίστευαν ότι μπορούσαν να αποδείξουν τα πάντα με μαθηματικέε μεθόδουε». Αργότερα, αυτή n βεβαιότητα κλονίζεται, koOcos ο Αϊνστάιν και οι σύγχρονοι του αμφισβητούν m μοναδικότητα ms Ευκλείδειαε γεωμετρία5, υποστηρίζονταε ότι υπάρχουν πολλέε ερμηνείε5 για κάθε φαινόμενο, ακριβώε oncos οι απρόσωποι Tns μοντέρνα5 τέxvns επιδιώκουν τα έργα τους να έχουν πολλαπλέε αναγνώσει. Αντίστοιχα, το rapas ms γεωμετρικήε περιόδου στην αρχαιοελληνική τέχνη συνέπεσε με m γέννηση του αξιωματικού συστήματοε στη γεωμετρία - την πεποίθηση, δηλαδή, ότι όλα μπορούν να αποδειχθούν με μαθηματικέε μεθόδουε. Τα έργα του Escher και ο Σωκράτης Αφορμή για τη δημιουργία του προγράμματος, πριν από έξι χρόνια, στάθηκε ένα τυχαίο γεγονός· n επίσκεψη μιας ομάδας καθηγητών μαθηματικών, μεταξύ των οποίων οι Αποστόλης Παπανικολάου και Αρης Μαυρομμάτης, στο Μουσείο Ηρακλειδών. «Τους εξηγούσαμε, ή μάλλον ερμηνεύαμε όπως εμείς νομίζαμε, τους πίνακες του Escher», αναφέρει ο κ. Παπανικολάου. Τη συζήτηση άκουσε ο ιδρυτής του Μουσείου, Παύλος Φυρός, ο οποίος τους πρότεινε μια συνεργασία. Στο διάστημα που ακολούθησε, n ανταπόκριση από τα γυμνάσια και λύκεια της χώρας ήταν τόσο μεγάλη ώστε να κριθεί αναγκαία n επέκταση του προγράμματος σε περισσότερες αίθουσες, αλλά και n τροποποίηση του για να απευθύνεται και σε μικρότερα παιδιά. «Θεωρούμε ότι το παιδί αρχίζει και μορφώνεται από το νηπιαγωγείο και το δημοτικό. Στο λύκειο είναι χαμένη υπόθεση, πολλές φορές, αν δεν έχει μάθει να σκέφτεται», υπογραμμίζει ο καθηγητής. Παράλληλα, δυνατότητα συμμετοχής σε επιμορφωτικά σεμινάρια έχουν και οι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι έρχονται σε επαφή με τις βασικές αρχές της αλληλεπιδραστικής διδασκαλίας. Ωστόσο, n mo σημαντική προσθήκη στο πρόγραμμα για φέτος είναι το «άνοιγμα» του στο ευρύ κοινό, με την έμφαση να στρέφεται στη σχέση των μαθηματικών και της τέχνης με τη φιλοσοφία, όπως αναδεικνύεται στο έργο του Πλάτωνα, ο οποίος αντιμετώπιζε την τέχνη ως «μίμηση της μιμήσεως» και άρα σαφώς υποδεέστερη της επιστήμης, του Αριστοτέλη, για τον οποίο n τραγωδία μπορούσε να επιφέρει την κάθαρση, καθώς και σύγχρονων φιλοσόφων. Τα σεμινάρια δεν θα έχουν τη μορφή διαλέξεων, αλλά ανοιχτών συζητήσεων, που θα εστιάζουν σε ζητήματα όπως n χρησιμότητα της τέχνης και n έννοια της αισθητικής. «Πιστεύουμε πολύ στον σωκρατικό διάλογο. Δεν θέλουμε το κοινό απλώς να φεύγει με νέες πληροφορίες. Θέλουμε να συμμετέχει ενεργά, να μπαίνει στο πετσί της αναζήτησης», τονίζει ο κ. Παπανικολάου. Η σχέση της Τέχνης με τα Μαθηματικά

ΑΡΘΡΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ


2011-11-01T08:30:17Z
2011-10-29


Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ - ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΑ




*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των αντίστοιχων Φορέων περιεχομένου.