Πόσο θα μας κοστίσει n αδράνεια Εκθεση του ΟΟΣΑ ζητεί επιπρόσθετα μέτρα για το περιβάλλον και αποτιμά τις επιπτώσεις μέχρι το 2050 Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΙΛΛΙΟΥ Μέχρι το 2050 ο πληθυσμίκ Tns γα αναμένεται να αυξηθεί από τα 7 στα 9 δισ. άνθρωποι^. Παρά την τρέχουσα οικονομική κρίση, το μέγεθο$ τα παγκόσμια$ οικονομία3 εκτιμάται ότι θα τετραπλασιαστεί. Η Αφρική, παρότι θα παραμείνει n φτωχότερη mrapos, θα γνωρίσει την ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη στον κόσμο α¬ νάμεσα στο 2020 και το 2050. Οι ρυθμοί ανάπτυξα τα Kivas και xns Iv5ias θα περιοριστούν, ενώ n μέση ηλικία του πληθυσμού tous θα αυξηθεί. Στΐ3 δυτικέ3 χώpes, ο αριθμό3 των ανθρώπων άνω των 65 ετών θα φθάσει στο 25% του πληθυσμού από 15% σήμερα. Οι άνθρωποι παγκοσμίου θα στραφούν στΐ3 πόλεΐ3, όπου θα φιλοξενείται μέχρι το 2050 το 70% των κατοίκων του πλανήτη. Ολε3 αυτέ3 οι αλλαγέ3 θα έχουν σαφή επίδραση στον τρόπο ζωiis και στην κατανάλωση και oncos είναι επόμενο, μεγάλεβ συνέπειεβ στο περιβάλλον και tous cpuoiK00s πόροα. Σε ποια κατάσταση, λοιπόν, θα είναι το περιβάλλον το 2050 αν δεν ληφθούν επιπρόσθετα μέτρα για την προστασία του; Στο ερώτημα αυτό επιχειρεί να δώσει απάντηση n πρόσφατη έκδοση του Οργανισμού Οικονομι^ Συνεργασία3 και Ανάπτυξα (ΟΟΣΑ) «Περιβαλλοντικέε προοπτικέ3 του ΟΟΣΑ tios το 2050: Οι συνέπειε3 τα αδράνεια3». Η έκθεση υποδεικνύει ότι το κόotos τα αδράνεια$ θα μπορούσε να είναι κολοσσιαίο, τόσο σε οικονομικού3, όσο και σε ανθρώπινοι opous, απαριθμώντα3 us επιπτώσεΐ3 σε τέσσερα βασικού3 τομεί3: κλιματική αλλαγή, βιοποικιλότητα, νερό, επιπτώσεΐ3 xns ρύπανση3 στην υγεία. Oncos επισημαίνει ο ΟΟΣΑ, KaOcos σι χώρε$ α¬ γωνίζονται για να αντεπεξέλθουν στα τεταμένα δημόσια οικονομικά tous και να καταπολεμήσουν την υψηλή ανεργία δεν πρέπει να παραμελούν τΐ3 επόμενεβ γενεέΞ, προκειμένου να αποφευχθούν μη αναστρέψιμεβ βλάβε$ στο περιβάλλον. Η έκκληση του ΟΟΣΑ για δράση έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία, KaOcos προέρχεται από έναν διεθνή οργανισμό χωρών που υποστηρίζουν us apxts τα ελεύθερα αγορά3. Ανοδος θερμοκρασίας, διπλάσιοι οι πρόωροι θάνατοι λόγω νέφους Πώς Ba είναι ο κόσμο3 μα3 το 2050, αν δεν ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό των σημερινών περιβαλλοντικών προκλήσεων; Η μελέτη του ΟΟΣΑ δεν αφήνει πολλά περιθώρια παρερμηνεία3. Σύμφωνα λοιπόν με us εκτιμήσει των ειδικών, το 2050 n ζήτηση για ενέργεια θα έχει σχεδόν διπλασιαστεί και θα εξακολουθεί να βασίζεται κατά κύριο λόγο orous opuicro0s nopous. Auto συνεπάγεται επιδείνωση Tns ατμοσφαιρική3 ρΰπανσα, αύξηση τα θερμοκρασία3 του πλανήτη και των ασθενειών που σχετίζονται με αυτοΰ3 tous δΰο παράγοντεε και μείωση τα βιοποικιλότηταε. Πιο συγκεκριμένα: • Η ανάπτυξη των αναδυόμενων οικονομιών, σε συνδυασμό με την Πολλά ζώα και φυτά προβλέπεται να «χαθούν» την επόμενη 40ετία, ενώ τα δάση θα συρρικνωθούν κατά 13%. απουσία μιαε αποφασιστικήε αλλαγήε πλεΰσα στον Δυτικό κόσμο θα οδηγήσουν σε αύξηση Tns παγκόσμιαε ζήτησα για ενέργεια κατά 80% (15% για τη Βόρεια Αμερική, 28% για us ευρωπαϊκέε χώρεε του ΟΟΣΑ, 2,5% για την Ιαπωνία, 112% για το Μεξικό), με το 85% να παράγεται από ορυκτά καύσιμα. Η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια αύξηση κατά 50% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο και την επιδείνωση τα ατμοσφαιρικήε ρΰπανσα. Περαιτέρω, n μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα αυξηθεί από 3 - 6 βαθμοΰε Κελσίου μέχρι το τέλοε Tns δεκαετίαε, υπερβαίνοντα τον διεθνώε συμφωνηθέντα στόχο για περιορισμό τα αύξησα τπε θερμοκρασίαε μέχρι tous 2 βαθμούε Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Oncos επισημαίνει n έκθεση του ΟΟΣΑ, ακόμα και αν οι σημερινέε δεσμεύσει για μείωση των εκ¬ πομπών τηρηθούν, δεν θα είναι επαρκείε για την αύξηση τα θερμοκρασίαε σε επίπεδα μέχρι 2 βαθμών Κελσίου εκτόε και εάν συντελεστούν πολύ γρήγορεε αλλά πολυδάπανεε ενέργειεε μείωσα των εκπομπών μετά το 2020. • Κυριότερη (περιβαλλοντική) αιτία Θνησιμότητα3 σε παγκόσμιο επίπεδο θα είναι n αστική ατμοσφαιρική ρύπανση. Ο αριθμό3 των πρόωρων θανάτων λόγω των ατμοσφαιρικών ρύπων που οδηγούν σε αναπνευστική ανεπάρκεια σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι θα διπλασιαστεί σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα για να φτάσει τα 3,6 εκατ. κάθε χρόνο, με tous περισσότεροα στην Κίνα και την Ινδία. Οι χώρε3 του ΟΟΣΑ, ο πληΘυσμό3 των οποίων είναι Kupicos τρίτα ηλικίαε και εξαιρετικά αστικοποιημένο3, πιθανότατα να έχουν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά πρόωρων θανάτων λόγω του ποσοστού συγκέντρωσα του όζοντο3 σε επίπεδο εδάφοα. Διόλου αμελητέα αναμένεται να είναι και n αύξηση του ποσοστού Θνησιμότητα3 από us ασθένειε3 που προκαλούν τα επικίνδυνα χημικά απόβλητα, i6icos otis χώρε3 όπου δεν εφαρμόζονται επαρκή μέτρα ασφαλεία3 για τα χημικά. Την ίδια στιγμή όμοκ οι χώρε3 αυτέ3 θα κυριαρχήσουν στην παγκόσμια παραγωγή χημικών προϊόντων μέχρι το 2050. Μείωση χλωρίδας, πανίδας • Οι αυξανόμενε3 πιέσει (λ. x. αλλαγή χρήσα Tns yns, κλιματική αλλαγή) θα έχουν σοβαρέ3 επιπτώσεΐ3 στη Φύση. Περισσότερο από το 10% των ειδών χλωρίδα3 και navi6as θα χαθεί μέσα στα επόμενα 40 χρόνια, με σημαντικέ3 απώλειε3 σε Ασία, Ευρώπη, N. Αφρική. Τα δάση, που είναι πλούσια σε βιοποικιλότητα, προβλέπεται ότι θα συρρικνωθούν κατά 13%. Περαιτέρω, ο πληθυσμό3 των ψαριών θα συρρικνωθεί, ενώ n «εισβολή ειδών» σε οικοσυστήματα θα αποτελεί ολοένα και αυξανόμενη απειλή στη διατήρηση Tns toopponias tous. Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα αυξηθεί από 3°C έως 6°C μέχρι το τέλος της δεκαετίας. αύξηση της παγκόσμιας ενεργειακής ζήτησης το 2050 TO ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ TO 2050 αν δεν ληφθούν επιπρόσθετα μέτρα 55 Ο θα αυξηθεί n παγκόσμια ζήτηση νερού · 5 400% θα αυξηθεί n ζήτηση νερού για βιομηχανική χρήση Η αστική ατμοσφαιρική ρύπανση αναμένεται να γίνει n μεγαλύτερη περιβαλλοντική αιτία θνησιμότητας σε παγκόσμιο επίπεδο μέχρι το 2050. Ό θα αυξηθεί n ζήτηση νερού για παραγωγή θερμικής ενέργειας θα εξαρτάται από τα ορυκτά καύσιμα. του παγκόσμιου πληθυσμού προβλέπεται θα ζει σε «λεκάνες απορροής ποταμών», σε περιοχές ελλειμματικές σε καθαρό πόσιμο νερό. ^ 13% θα συρρικνωθούν τα πρωτογενή δάση Κύρια μέτρα που προτείνει ο ΟΟΣΑ ΟΕπιβολή περιβαλλοντικών φορών ΟΕνθάρρυνση της οικολογικής καινοτομίας Οι χώρες του ΟΟΣΑ πιθανότατα θα έχουν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά πρόωρων θανάτων, λόγω του ποσοστού συγκέντρωσης του όζοντος σε επίπεδο εδάφους. Αξιολόγηση και τιμολόγηση των φυσικών πόρων και των «υπηρεσιών» των οικοσυστημάτων, όπως ο καθαρός αέρας, το καθαρό νερό και n βιοποικιλότητα ΟΕξάλειψη των επιβλαβών για το περιβάλλον επιδοτήσεων στα ορυκτά κάυσιμα ή στα συστήματα αλόγιστης άρδρευσης η καθημερινη Σε ανοδική πορεία n ζήτηση νερού Οι πράσινοι φόροι είναι αναγκαίοι Η μελέτη του ΟΟΣΑ κάνει ειδική αναφορά aus επιπτώσεΐ3 τα πολιτική3 αδράνεια3 στο θέμα Tns ποιότητα3 και επάρκεια3 των υδάτινων αποθεμάτων σε όλο τον πλανήτη. Σύμφωνα με την έκθεση, n ζήτηση νερού θα πολλαπλασιαστεί, ενώ θα αυξηθούν οι πληθυσμοί που κατοικούν κοντά σε ποταμού3 και λίμνε3, με συνεπακόλουθη αύξηση των πιέσεων. Η δε ρύπανση από αστικά και βιομηχανικά απόβλητα εκτιμάται ότι θα επιδεινωθεί aus χώρε3 εktos ΟΟΣΑ. Πιο συγκεκριμένα: • Η ζήτηση νερού σε παγκόσμιο επίπεδο αναμένεται να αυξηθεί κατά 55%. Πιο συγκεκριμένα, n ζήτηση νερού για βιομηχανική χρήση θα αυξηθεί κατά 400%, για παραγωγή θερμική3 ενέργεια3 κατά 140% και για οικιακή χρήση κατά 130%, auppiKvcovovTOS τα αποθέματα νερού που θα είναι διαθέσιμα για τη γεωργία. • Σύμφωνα με την έρευνα, 2,3 Υπολογίζεται 55% αύξηση, ενώ εκτιμάται ότι, σε πολλές περιοχές, θα βελτιωθεί n πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό. δισ. άνθρωποι περισσότεροι από ό,τι σήμερα -πάνω από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού- προβλέπεται ότι το 2050 θα ζουν σε «λεκάνε3 anopporis ποταμών», σε περιοχέ3 ελλειμματικέ3 σε καθαρό πόσιμο νερό, Kupicos στη Βόρεια και Νότια Αφρική και στη Βόρεια και Κεντρική Ασία. Os αποτέλεσμα, n ρύπανση των υδάτων από αστικά και γεωργικά απόβλητα θα επιδεινωθεί, εντείνοντα3 έτσι τον ευτροφισμό και την απώλεια θαλάσa\as βιοποικιλότητα3. • Πάντιτ, otis χώρε3 BRIICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Ινδονησία, Κίνα, Νότια Αφρική) αναμένεται να αυξηθεί το ποσοστό του πληθυσμού με πρόσβαση σε βελτιωμένα noioraTOS νερό, όχι απαραίτητα ασφαλέ3, ενώ περισσότεροι από 240 εκατ. άνθρωποι -Kupicos κάτοικοι αγροτικών περιοχών- αναμένεται να μην έχουν καν παρόμοια πρόσβαση. Παράλληλα, aus χώρε3 του ΟΟΣΑ θα μειωθεί σταδιακά n ρύπανση των υδάτων από πηγέ3 όncos n βιομηχανία και τα αστικά απόβλητα. Μακροπρόθεσμα εκτιμάται ότι στο μεγαλύτερο μέροε του πλανήτη n πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό θα βελτιωθεί, με αποτέλεσμα τη μείωση τα παιδικήε Θνησιμότητα3. • Η έκθεση του ΟΟΣΑ κάνει ειδική μνεία otis περιβαλλοντικέε επιπτώσεΐ3 των μεγάλων φραγμάτων. «Μεγάλα κλίμακα3 έργα υποδομή3, oncos τα φράγματα, που έχουν στόχο την παροχή νερού και την παραγωγή ενέργεια3, έχει αποδειχθεί ότι διαταράσσουν τα οικοσυστήματα, με συνέπειε3 στη διατήρηση τα βιοποικιλότητα3». Η κατάσταση είναι αναστρέψιμη. Ολα εξαρτώνται από την εφαρμογή καλοσχεδιασμένων πολιτικών, που θα διασφαλίσουν την οικονομική ανάπτυξη και το μέλλον των επομένων γενεών. Oncos υποστηρίζει ο ΟΟΣΑ, το εΰροε και n πολυπλοκότητα των περιβαλλοντικών προβλημάτων απαιτούν να λαμβάνεται υπόψη σε όλε3 us οικονομι^ αποφάσεΐ3 ο περιβαλλοντικό3 παράγοντα3, με τρόπο ουσιαστικό, όχι επιφανειακό. Με ποιο τρόπο θα μπορούσε να γίνει αυτό; • Η ρύπανση πρέπει να γίνει πολύ δαπανηρή υπόθεση, aacpcos mo δαπανηρή από τη χρήση «πράσινων» επιλογών. Η χρήση εργαλείων άσκησα οικονομι^ πολιτικήε, oncos n επιβολή περιβαλλοντικών φόρων και n επέκταση του «χρηματιστηρίου ρύπων» είναι κινήσει που θα βοηθήσουν σε αυτή την κατεύθυνση. Αρκετέ3 χώρε3, επισημαίνει n έκθεση, έχουν επιβάλει πράσινοα cpopous, χρησιμοποιώ- Με συνδυασμένες πολιτικές και βάρος στον περιβαλλοντικό παράγοντα n κατάσταση μπορεί να αναστραφεί. vras αυτά τα έσοδα ώστε να μειώσουν τη φορολόγηση τα εργασία3, καθιστώντα3 την φθηνότερη. • Οι upts των αγαθών πρέπει να αντικατοπτρίζουν την πραγματική αξία των φυσικών πόρων και των «υπηρεσιών» που προσφέρουν τα οικοσυστήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι n σωστότερη τιμολόγηση του νερού, i6icos aus περιοχέ3 που υποφέρουν από λειψυδρία. Η καλύτερη τιμολόγηση του νερού μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή υποδομών υδροδότησα ή άρδευσα. • Πρέπει να επινοηθούν αποτελεσματικοί κανόνε3 και πρότυπα. Για παράδειγμα, οι δυνατότητε3 ενε ργειακή3 απόδοσα δεν μπορούν να αξιοποιηθούν πλήρω3 μέσω τα τιμολόγησα του άνθρακα και μόνο. • Δεν θα πρέπει να επιδοτούνται δραστηριότητε3 που είναι επιβλαβείΞ για το περιβάλλον, oncos n παραγωγή ορυκτών καυσίμων. • Η καινοτομία θα πρέπει να ενθαρρύνεται, όταν αφορά την άμβλυνση των πιέσεων npos το περιβάλλον και την αειφορική διαχείρισή του. Σημαντική σε αυτή την κατεύθυνση είναι και n διάχυση τα γνώσα npos us μη ανεπτυγμένεΞ χώρε$. • Τέλ03, με δεδομένη την έκταση των πιέσεων που ασκούνται στο περιβάλλον και την πολυπλοκότητα τα σχέσα auuis, πρέπει να σχεδιάζεται ο κατάλληλ03 συνδυασμό3 πολιτικών. Για παράδειγμα, να συνδυαστούν εργαλεία πληροφόρησα oncos n οικολογική σήμανση των προϊόντων, με την προώθηση τα έρευναε. Πόσο θα μας κοστίσει n αδράνεια
