ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ Iii { mi «Είναι '" m ντροπή 1· των εκπαιδευτικών» Πόσα χρήματα πρέπει να παίρνει ένας δάσκαλος; Θα υπάρχουν βιβλία στα σχολεία εφέτος; Και αν υπάρχουν βιβλία, Ba υπάρχει πετρέλαιο; Τι θα γίνει με του c αιώνιους φοιτητές; Και πότε θα συζητηθεί ο διαχωριοτ46δ της Εκκλησίας από το κράτος; δίνει απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω και oe ακόμη περισσότερα. Συνέντευξη στον Μάκη Πρόβατα Φωτογραφίες: Νίκος Κατσαρός flHmJQ.lnno 9 Σιηΐίιψοου 2012 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ Καθε πραγμα στον καιρο toy. την ημέρα της συνάντησης είχε ξεσπάσει το θέμα των δαπανών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. To ραντεβού καθυστέρησε για δύο ώρες καθώς ο υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, συνάντησε για δύο ώρες τον πρύτανη του ΑΠΘ, Γιάννη Μυλόπουλο. Μετά τη συνάντηση ήταν προβληματισμένος. «Με συγχωρείτε για αυτή πι δίωρη καθυστέρηση, αλλά έπρεπε να έχω πλήρη εικόνα για αυτό που συμβαίνει στο ΑΠΘ». Η πρώτη ερώτηση ήταν έτοιμη: «Βγάλατε κάποιο συμπέρασμα για το αν πραγματικά έχει γίνει σπατάλη;». «Διεξάγεται έλεγχος και σύντομα θα έχουμε τα αποτελέσματα». Η συζήτηση που ακολούθησε κυμάνθηκε στο πνεύμα της εποχής: τις δαπάνες, την Εκκλησία, την Παιδεία, τους μισθούς των εκπαιδευτικών και τη χώρα που δεν έχει περιθώριο να περιμένει. Ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αλλά ζει αρκετά χρόνια κοντά στην πολιτική για να γνωρίζει την κατάσταση. Δεν είναι εύκολη. Αλλά αν δεν αλλάξεις στα δύσκολα, δεν θα αλλάξεις ποτέ... Γίνατε υπουργός Παιδείας και θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού σε μια εποχή που σι δάσκαλοι παίρνουν 650 ευρω μισθό. Σε μια εποχή που οι μισθοί των ιερέων εξακολουθούν να πληρώνονται από το υπουργείο». «Κατ' αρχάς, και ο μισθός του πρωτοδιόριστου ιερέα είναι στα όρια της φτώχειας. Οι δάσκαλοι επίσης έχουν έναν μισθό με τον οποίο όλοι γνωρίζουμε ότι δεν τα βγάζουν πέρα. Πόσω μάλλον αν πρέπει να συντηρήσουν και μια οικογένεια. Πράγματι, είναι πολύ βασικό ζήτημα ότι οι εκπαιδευτικοί καλούνται με πενιχρά μέσα και αποδοχές να ανταποκριθούν στο λειτούργημά τους. Οταν ξεπεράσουμε αυτή την κρίση, πρέπει n πολιτεία να εξετάσει το θέμα σοβαρά». Οι Γάλλοι, οι οποίοι είναι οι βασικοί συμπαραστάτες μας στην Ευρώπη, διαχώρισαν το κράτος από την Εκκλησία το 1905. Πριν από 107 χρόνια. Και εμείς το 2012 δεν το θίγουμε καν. «Πέρα από την ιστορική θέση που έχει n Εκκλησία στην πορεία του έθνους, θα συμφωνήσετε μαζί μου ότι αυτή τη στιγμή n Εκκλησία, και μέσα στην κρίση, επιτελεί ένα σοβαρό κοινωνικό έργο. Συμβάλλει στη διατήρηση και στη συνοχή του κοινωνικού ιστού. Θα δείτε ανθρώπους της διπλανής πόρτας να πηγαίνουν στα συσσίτια της Εκκλησίας. Υπάρχει «Η σχέση της Εκκλησίας με την πολιτεία είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο το οποίο πρέπει να εξετάζουμε πάντοτε σε σχέση με τη συγκεκριμένη ιστορική διαδρομή και ιδιαιτερότητα της χώρας μας. Και όπως ο μισθός του δασκάλου είναι χαμηλός και αυτός του πρωτοδιόριστου ιερέα είναι στα όρια της φτώχειας» μεγάλη κοινωνική ανάγκη και n Εκκλησία καλύπτει αυτή m στιγμή ένα φάσμα αναγκών. Από εκεί και πέρα, n σχέση πολιτείας και Εκκλησίας είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο το οποίο πρέπει να εξετάζουμε πάντοτε σε σχέση με τη συγκεκριμένη ιστορική διαδρομή και ιδιαιτερότητα της χώρας μας». Ο πραγματικός υπουργός Ανάπτυξης σε όλες τις σοβαρές χώρες είναι ο υπουργός Παιδείας. Στην Ελλάδα, λοιπόν, εξαρτάται από εσάς αν θα υπάρξει πραγματική ανάπτυξη και η χώρα θα αρχίσει να «παράγει» ουσιαστικά μορφωμένους νέους Ελληνες. Συμφωνείτε; «Σωστά. Πιστεύω ότι, εν τέλει, όλα είναι θέμα παιδείας, και n οριστική ανάκαμψη της χώρας μας δεν μπορεί να έρθει αν δεν προϋπάρξει αναγέννηση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, σε όλες τις βαθμίδες, σε όλα τα επίπεδα. Ο τομέας της Παιδείας είναι ο πιο σημαντικός όσον αφορά την πορεία ενός έθνους. Είναι n κινητήρια δύναμη για την πορεία μιας χώρας». Αν η κυβέρνηση καταφέρει να μας κρατήσει στο ευρω και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά αποτύχει στην Παιδεία, θα τη θεωρείτε μια επιτυχημένη κυβέρνηση; «Οχι. Μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα διαμορφώνουμε νοοτροπίες, διαμορφώνουμε χαρακτήρες, διαμορφώνουμε πολίτες τελικά. Αρα και αυτή n κακοδαιμονία που μας έχει βρει, ως έναν βαθμό οφείλεται στις στρεβλώσεις, στις παθογένειες και στις αδυναμίες που παρουσιάστηκαν την τελευταία τριακονταετία στο εκπαιδευτικό σύστημα. Από εκεί πέρασε μια νοοτροπία ήσσονος προσπάθειας, μια έκπτωση αξιών, μια ισοπέδωση σε πάρα πολλά πράγματα. Επικράτησε μια νοοτροπία ευδαιμονισμού, ευμάρειας με δανεικά, ένα πνεύμα μιθριδατισμού, το οποίο το είδαμε σε όλη την κοινωνία, και αυτό βέβαια μας απομάκρυνε από τις αληθινές αξίες. Μας στρέβλωσε τον αξιακό μας κώδικα». Ποιος μπορεί να είναι ο στόχος ενός υπουργού σε αυτές τις εποχές; «Ενα και μόνο πράγμα έχω στο μυαλό μου. Πέρα από τους μεγάλους στόχους πρέπει να βελτιώσουμε και την καθημερινότητα. Δηλαδή δεν μπορείς να κάνεις μια μεγάλη μεταρρύθμιση, αλλά να μην έχεις βιβλία στα σχολεία. Δεν μπορείς να σχεδιάσεις αύριο m μεταρρύθμιση του λυκείου, αλλά να μην υπάρχει πετρέλαιο στα σχολεία». Γνωρίζετε, επομένως, ότι πιθανόν να υπάρξουν σχολεία που τον χειμώνα δεν θα έχουν καν πετρέλαιο.„ «Ναι, το γ\ω 28 BHnuqiono 9 Icnui&iou 2012 Ο Κωνσταντίνος ΑρΡηνποπουλος εξηγεί στον δημοσιογράφο του BHmagazinoMaKi] Πρόβατο ότι η προτεραιότητα της κυβέρνησης πρέπει να είναι η Παιδεία - παράλληλα με την οικονομία. Νωρίτερα, είχε δεχθεί ως συμβολικό δώρο το βιβλίο «Η μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας» του Κώστα Αξελοό. Γion', θεωρητικό, την έχει στα χέρια του. ρίζω, αλλά είμαστε σε συνεχή επαφή με τον υπουργό Εσωτερικών ώστε να δοθούν χρήματα στους δήμους για να μην έχουμε θέματα με τη θέρμανση». Δεν είναι ντροπή να αποτελούν θέμα συζήτησης τα αυτονόητα; «Οντως, δυόμισι μήνες στο υπουργείο, δίνω τη μάχη του αυτονόητου: βιβλία και καθηγητές στα σχολεία. Γιατί 3O χρόνια στρεβλές νοοτροπίες και μέθοδοι δημιούργησαν ένα περιβάλλον παθογένειας και αναποτελεσματικότητας. Υπάρχουν πράγματα που είναι αυτονόητα και γι' αυτό πρέπει επιτέλους να λύνονται αυτομάτως. Και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν θα μας απασχολήσουν ποτέ ξανά». Και αυτό να μη θεωρηθεί κάποιο μεγάλο επίτευγμα του ελληνικού πνεύματος. «Οχι βέβαια. Αυτά πρέπει να γίνουν και να υπάρχει ένας διαρκής έλεγχος ασχέτως υπουργού. Αυτά μπορούμε να τα καταφέρουμε». θα τα καταφέρετε ανεξάρτητα από την κρίση; Η κρίση και τα μνημόνια δεν θα λειτουργήσουν ως δικαιολογία σε περίπτωση μη υλοποίησης. «Καμία δικαιολογία. Με τους εκπαιδευτικούς που έχουμε, αν εξορθολογήσουμε το σύστημα με έναν τρόπο που θα δείτε τους ερχόμενους μήνες, θα μπορέσουμε να είμαστε σίγουροι ότι το σχολικό έτος 2013-14 δεν πρόκειται να υπάρξουν κενά». Ποια είναι τα τρία πράγματα του εκπαι¬ δευτικού μας συστήματος τα οποία δεν έχετε ακόμη προλάβει να βελτιώσετε και για τα οποία ως υπουργός Παιδείας, και ως άνθρωπος, θα μπορούσατε να πείτε ότι ντρέπεστε που υπάρχουν; «To πρώτο έχει να κάνει με την απουσία αξιολόγησης στο εκπαιδευτικό μας σύστημα τα τελευταία 3O χρόνια, σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. To δεύτερο αφορά 487 τμήματα και 4O Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα σε μια χώρα ιι εκατομμυρίων. Και το τρίτο ένα σύστημα κατανομής εισακτέων στα ΑΕΙ που οδηγεί σε επαγγέλματα ανεργίας». Είναι λίγο ντροπιαστικοί οι μισθοί των εκπαιδευτικών. Συμφωνείτε; «Μέσα σε αυτή την κρίση δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι. Θέλω να είμαι ειλικρινής. Ολοι το ξέρουμε ότι με τέτοιους μισθούς ένας άνθρωπος δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα. Ναι, είναι ντροπή οι μισθοί των εκπαιδευτικών». Εχετε πει ότι μετά την αξιολόγηση κάποιοι εκπαιδευτικοί θα μένουν «στάσιμοι». Τι ακριβώς σημαίνει αυτό; θα σταματήσουν VH διδάσκουν; «Κατ' αρχάς, n επάρκεια του εκπαιδευτικού κρίνεται στην είσοδο του στο εκπαιδευτικό σύστημα. Από εκεί και πέρα, όμως, πρέπει ο καθένας να βελτιώνεται, να αυτοβελτιώνεται. Αυτοί οι οποίοι επιμορφώνονται, κάνουν μεταπτυχιακά κτλ., ανεβαίνουν, παίρνουν βαθμούς και θέσεις διοικητικής ευ- Οι άλλοι είναι που μένουν στάσιμοι. To στάσιμος" δεν σημαίνει απαραίτητα ότι Κατάλληλος να διδάξω». και κατάλληλος όμως. «Προκατανουμε τη διαδικασία. Θα δούμε πώς θα οι αξιολογήσεις και τι κριτήρια θα βάαλλά άλλο είναι να κριθεί κάποιος "στάκαι άλλο "ακατάλληλος". Θα τα δούμε Ηά ογπ διαδικασία που είναι σε εξέλιξη ως τον κτώβριο». Υπάρχει η σκέψη να συμπεριλάβετε στην αξιολόγηση και την επιλογή «ακατάλληλος για διδασκαλία»; «Αν προκύπτει από την αξιολόγηση ότι κάποιος είναι ακατάλληλος για διδασκαλία, ναι. Και θα δούμε πώς θα το κάνουμε». Πώς ορίζετε τον κακό υπουργό Παιδείας; Υπάρχουν ενέργειες οι οποίες αν δεν πραγματοποιηθούν τότε θα σας καθιστούν έναν κακό υπουργό Παιδείας; «Δεν θα υπάρξει ποτέ ο "καλός υπουργός Παιδείας" υπό την έννοια πως ό,τι και να κάνεις στην Παιδεία πάντοτε υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Ο υπουργός πρέπει συνέχεια να βελτιώνει τα πράγματα, να δίνει διεξόδους σε δημιουργικά ρεύματα, να βελτιώνει το εκπαιδευτικό σύστημα, να βελτιώνει την καθημερινότητα. Οι αλλαγές, όμως, δεν είναι μια αποσπασματική τελική διαδικασία, την κάναμε και τελειώσαμε. Είναι μια διαδικασία που δεν σταματάει ποτέ. Υπό αυτή την έννοια ο καλός υπουργός είναι αυτός που μέχρι και την τελευταία ημέρα προσπαθεί συνεχώς να βελτιώσει τα πράγματα. Είναι αυτός ο οποίος δεν σταματάει. Αυτή την εποχή διαβάζω ένα βιβλίο για το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο έχει κάνει τεράστια βήματα προόδου και στις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης, και ακόμη και οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι το έχουν ως σημείο αναφοράς. Είναι καλό να βλέπεις τι κάνουν οι άλλοι, να παίρνεις ιδέες, να αφουγκράζεσαι τα ρεύματα, για να μπορείς να προχωρήσεις. To βιβλίο είναι του Pasi Sahlberg και λέγεται "Finnish Lessons: What ean the world learn from Edueational change in Finland?"». To βιβλίο αυτό κυκλοφορεί στα ελληνικά; «Οχι, μόνο στα αγγλικά. To πήρα μέσω Amazon». Δεν το χρεώσατε στα έξοδα του υπουργείου; «Φυσικά, όχι». Είστε στην πολιτική τόσα χρόνια. Είχατε σκεφτεί ποτέ ότι θα κληθείτε να διαχειριστείτε μια τέτοια τεράστια κρίση; «Ολοι βλέπαμε, και εμείς οι πανεπιστημιακοί, τις » BHrnagazino 9 Σεπτεμβρίου 2012 29 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ A P Β ΑΝ IΤΟΠΟΥΛΟΣ στρεβλώσεις του μοντέλου της τελευταίας τριακονταετίας, αλλά νομίζω άτι οι περισσότεροι από μας δεν είχαμε συναίσθηση ότι τα πράγματα είχαν φτάσει σε αυτό το επίπεδο. Ομως για τα τελευταία χρόνια όλοι φέρουμε ευθύνες. Η πολιτική τάξη έχει το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης. Αλλά, όλοι μας, και οι πανεπιστημιακοί και οι δάσκαλοι, έχουμε την ευθύνη μας, με διαφορετικές διαβαθμίσεις βέβαια. Και γι' αυτό τώρα πρέπει συλλογικά, ως κοινωνία, να βγούμε από αυτό το τέλμα. Και είναι n τελευταία μας ευκαιρία». Εχετε κάποιον φόβο ότι τα μέτρα τα οποία θα έρθουν στη Βουλή μπορεί να μην ψηφιστούν; «Οχι. Και στέκομαι σε αυτό που είπε ο Πρωθυπουργός, ότι αυτή είναι και n τελευταία φορά που παίρνονται επώδυνα μέτρα». Είστε σίγουρος ότι αυτή είναι η τελευταία φορά; «Πιστεύω πως ναι. Και πιστεύω ότι με τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, την ανάκτηση της αξιοπιστίας της χώρας και την αναπτυξιακή πολιτική, που απαρέγκλιτα θα επακολουθήσει, σιγά σιγά θα βγούμε από την κρίση. Οι επόμενοι δύο μήνες είναι πολύ κρίσιμοι. Πρέπει να μείνουμε εντός της ευρωζώνης, να προχωρήσουμε στις μεταρρυθμίσεις και να επωφεληθούμε από τη συνολική ευρωπαϊκή λύση που νομίζω ότι θα υπάρξει». Στη Βραζιλία, το υπουργείο Δικαιοσύνης έκανε κάτι επαναστατικό. Για κάθε βιβλίο που θα διαβάζει ένας φυλακισμένος, η ποινή του θα μειώνεται κατά τέσσερις ημέρες. Εσείς γιατί δεν πριμοδοτείτε με κάποιο μπόνους τους μαθητές που αποδεδειγμένα θα διαβάζουν βιβλία; Να μάθουν να διαβάζουν βιβλία τα παιδιά από μικρή ηλικία; «Καλή ιδέα. Μάλιστα, πρόκειται να ανακοινώσουμε κάποιες αλλαγές σχετικά με τις βιβλιοθήκες και τα βιβλία». Δηλαδή; «Διασύνδεση των βιβλιοθηκών, γενικών αρχείων του κράτους και δομών του πολιτισμού εντός και εκτός χώρας. Και όχι μόνο αυτό. Να σας πω ότι σκεπτόμαστε να ενισχύσουμε τον θεσμό της αριστείας για την έρευνα και για τη διδασκαλία. Αυτά νομίζω ότι θα αποτελέσουν καλά πρότυπα. Στην Αμερική, κάθε χρόνο στο πανεπιστήμιο είχαμε τον θεσμό του "καλύτερου καθηγητή", ο οποίος κρινόταν από τους φοιτητές και τους συναδέλφους. To σκεφτόμαστε πώς μπορεί να διαμορφωθεί εδώ». Εχετε σκεφτεί να επισκέπτεστε τα σχολεία ώστε να μην είστε για τους μαθητές ένα «αξίωμα» και ένας άνθρωπος που βλέ- «Ακόμη και αν η κυβέρνηση καταφέρει να μας κρατήσει στο ευρω και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά αποτύχει στην Παιδεία, θα είναι μια αποτυχημένη κυβέρνηση. Η κρίση, ως έναν βαθμΑ οφείλεται στις αδυναμίες του εκπαιδευτικού συστήματος» πουν μόνο στην τηλεόραση; «Βέβαια. Auto πρέπει να γίνεται για να έχουμε προσωπική αντίληψη αυτού που συμβαίνει στο εκπαιδευτικό σύστημα. Και σας λέω ότι σκοπεύω να το κάνω». Ως υπουργός Παιδείας, έχετε τη βασική ευθύνη να διαπλάσετε αυτή τη νέα γενιά με καινούργιες αξίες. Πρέπει να λειτουργήσετε κάπως σαν «καλλιτέχνης». Ομως πρέπει να έχετε τη σκληράδα και την αποφασιστικότητα του καλλιτέχνη. Πόσο ωφελεί η όποια χρονοβόρα συζήτηση με τους «ενδιαφερομένους»; «Οι στρεβλιίκιεις, οι παθογένειες και οι αδυναμίες είναι τόσο πολλές, και ο πολιτικός χρόνος είναι τόσο συμπυκνωμένος, ποε πρέπει να γίνουν παράλληλα πολλές αλλαγές και σε σύντομο χρονικό διάστημα. Γι' auro βλέπετε ότι έχουμε ανοίξει ολόκληρη την ατζέντα. Ο διάλογος είναι αναγκαίος. Αλλά ο διάλογος γίνεται για να αποφασίσουμε και όχι για να κωλυσιεργούμε». Εσείς, λοιπόν, μια και είστε το κεντρικό πρόσωπο σε auro το σχέδιο αναδιάρθρωσης όλου του συστήματος, Ba πρέπει να είστε σαφής και χωρίς αυταπάτες. Δεν είναι αυταπάτη να πιστεύετε ότι τα πανεπιστήμια μπορούν να λειτουργήσουν σοβαρά ενώ υπάρχουν οι φοιτητικοί σύλλογοι με πολιτικές διασυνδέσεις και εξαρτήσεις; Δεν πρέπει κάτι να γίνει και για αυτό; «Αυτό έγινε. To νομοσχέδιο που ισχύει cluni πι στιγμή θεραπεύει αυτό το ζήτημα. Ηταν απαράδεκτο αυτό που γινόταν στα ελληνικά πανεπιστήμια τα τελευταία χρόνια, όπου το αίτημα των ςοοιτητών για πολιτική συμμετοχή κατέληξε σε συναλλαγή με τις πανεπιστημιακές αρχές. Ολο αυτό τελικά οδήγησε σπιν αποπολιτικοποίηση της φοιτητικής κοινότητας». Η Ελλάδα είναι ίσως η μόνη χώρα της Ευρώπης που δεν γνώρισε πραγματικό «Διαφωτισμό». Χωρίς αυτή τη διαδικασία δεν γίνεται να πάει μπροστά. Μήπως είναι τώρα η στιγμή να περάσουμε τον δικό μας «Διαφωτισμό» με την έννοια της ολοκληρωτικής και εκ βάθρων αναδημιουργίας της Παιδείας μας; «Συμφωνώ ότι τώρα είναι n στιγμή που μπορεί να υπάρξει μια αξιακή επανάσταση. Να υπάρξει μια αλλαγή κουλτούρας από πι μαθησιακή διαδικασία μέχρι και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε συνολικά τα πράγματα». θεωρείτε πως η κοινωνία είναι έτοιμη για αλλαγές; Νιώθετε την πίεση της εποχής; « Η κοινωνία όντοκ: τώρα είναι περισσό- 30 BHmjgjiino 9 ίΠΠΙμίοου 2012 τερο ώριμη και έτοιμη από ποτέ. Θα προχωρήσουμε. Αλλωστε, δεν είμαι επαγγελματίας πολιτικός». Εννοείτε ότι δεν σας ενοχλεί ακόμη και να χάσετε τη θέση σας; «Οχι. Δεν με ενοχλεί. Αυτή τη στιγμή όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι n χώρα βρίσκεται σε μια βαθιά κρίση. Και έχουμε πολύ μεγάλη ευθύνη, γιατί είναι n τελευταία ευκαιρία της χώρας». Ο Σοπενχάουερ έλεγε ότι «τα δημόσια οφέλη προκύπτουν από την ελεύθερη διακίνηση εγωιστικών συμπεριφορών». Νιώθετε ότι έχετε την απαιτούμενη ποσότητα αυτού του καλού εγωισμού για το δημόσιο όφελος; «Σίγουρα έχω την προσήλωση στον στόχο και τη συναίσθηση του καθήκοντος. Δεν μετατρέπω τις ιδέες μου σε εμμονές, γιατί εκείνο που προέχει είναι n ορθότητα των επιλογών και αυτό είναι αποτέλεσμα συμπερίληψης πολλών παραγόντων. Κάθε μεγάλη αλλαγή θέλει πολύ μεγάλη προσοχή για να είμαστε σίγουροι ότι είναι επ' ωφελεία του κοινωνικού συνόλου. Βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα». Σπουδαίοι έλληνες επιστήμονες, στο ΜΙΤ και αλλού, έχουν δηλώσει ότι με πολύ μεγάλη χαρά θα έρχονταν να διδάξουν στην Ελλάδα εντελώς ανιδιοτελώς. Επειδή θα πάρει σίγουρα πολύ χρόνο για να φτάσουμε στο σημείο να μη φεύγουν τα «σπουδαία μυαλά» εκτός Ελλάδας, μήπως πρέπει να αρχίσουμε φέρνοντας πίσω αυτούς που είναι έξω; «Για να γίνει αυτό, πρέπει πρώτα να μπορέσουμε να τους πούμε ότι εδώ έχουμε αναβαθμισμένα ιδρύματα και γίνεται προσπάθεια στον χώρο της έρευνας και της τεχνολογίας στη χώρα μας. Να βρουν δηλαδή αυτοί οι επιστήμονες μια υποδομή. Αυτός είναι ο πραγματικός μας στόχος. Αν δημιουργήσεις τις κατάλληλες συνθήκες, τότε έρχονται μόνοι τους. Οπως, για παράδειγμα, συνέβη και με το Ισραήλ, όπου γύρισαν πάρα πολλοί επιστήμονες ή επιστρέφουν για να συμβάλουν με το έργο τους, γιατί υπάρχουν οι κατάλληλες υπο¬ δομές. Η επιστροφή της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Τεχνολογίας στο υπουργείο Παιδείας δείχνει τη βούληση να ανασυγκροτηθεί n έρευνα ως εμπροσθοφυλακή της ακαδημαϊκής διαδικασίας. Ο στόχος είναι να τους προσελκύσουμε γιατί αυτή τη στιγμή έχουμε μια εκροή του ανθού της κοινωνίας μας». Ano τότε που αναλάβατε υπουργός Παιδείας άλλαξαν οι συνήθειες του ύπνου σας; «Ποιος ύπνος; Ερχομαι εδώ στις 9-00 το πρωί και φεύγω στις 12.00 το βράδυ». Δουλεύετε χωρίς καμία παύση; «Ναι. Μερικές φορές, όταν έχω κάποιο κενό το μεσημέρι, έρχομαι εδώ στο Ολυμπιακό Στάδιο και τρέχω». Τρέχετε αρκετά; «Κάνω σταθερά 14 γύρους. Πέντε χιλιάδες εξακόσια μέτρα». Χρησιμοποιείτε τις εγκαταστάσεις δωρεάν; «Εχω βγάλει μια κάρτα μέλους με SO ευρώγια έξι μήνες». Δεν το χρεώσατε στο υπουργείο; «Ασφαλώς και όχι...». ·
