Τα νέα ευρήματα. – Επίσκεψις του κ. Διδόν και 20 περιηγητών. Γράφει ημίν εκ Χρισού από 24 Αυγ. Ο ευπαίδευτος και αρχαιόφιλος ημίν ανταποκριτής, επισκεφθείς και πάλιν τας εργασίας των εν Δελφοίς ανασκαφών. Χθες ανήλθον εις Δελφούς χάριν και της εορτής και της επισκέψεως των νέων ευρημάτων. Περί του χθες ευρεθέντος αρίστης τέχνης μαρμαρίνου αγάλματος, παριστώντος Νίκην, αρχαϊκής εποχής της ΣΤ΄ π. χ. εκατονταετηρίδος, σας ετηλεγράφησα εκείθεν. Εύρον τον κ. Ομόλ λούοντα και καθαρίζοντα το άγαλμα τούτο, ο κ. Ομόλ, διευθυντής της εν Αθήναις Γαλλικής Σχολής και των εν Δελφοίς ανασκαφών, ανήρ δραστήριος, ενεργητικός, εργάζεται από πρωίας μέχρις εσπέρας αδιακόπως, μη αναπαυόμενος. Παντού παρευρίσκεται, άλλοτε εις τα Μουσεία προσπαθών πάντι σθένει και μετ’ οξυδερκείας να προσαρμόζη τα διάφορα τεμάχια τα ενεπίγραφα εις τας μεγάλας επιγραφάς, εξ ων απεσπάθησαν, έργον εκ των δυσχερεστάτων, ως επίσης και τα διάφορα τεμάχια των γλυπτών έργων εις αγάλματα, άλλοτε επιφαίνεται εν τω χώρω των ανασκαφών δίδων τας δεούσας διαταγάς και οδηγίας τοις επιστάταις και εργάταις, πως και που να σκάπτωσι και διευθύνωσι τας ανασκαφάς. Η εργασία των εν Δελφοίς ανασκαφών ενεργείται συστηματική και επιστημονική, είναι δε ανατεθειμένη κατά τμήματα εις τα διάφορα της σχολής μέλη. Ο κ. Βουργέ ειργάζετο αποκλειστικώς περί την αντιγραφήν των επιγραφών διεξάγων μετά πολλής ικανότητος και ευχερείας την εργασίαν ταύτην. Μετά την προ ολίγου αναχώρησιν του κ. Βουργέ, απελθόντος εις Παρισίους, ανέλαβε την εργασίαν ταύτην έτερον μέλος της Σχολής, επίσης ικανόν ο κ. Ζουγκέ. Εις τον κ. Π. Περντιζέ, είναι ανατεθειμένη η μελέτη και σπουδή των γλυπτών έργων, και των πηλίνων αντικειμένων. Ως άπαντες και ούτος επιμελώς εργάζεται από πρωίας μέχρις εσπέρας, συγκολών τα διάφορα τεμάχια των πηλίνων αγγείων, καταγινόμενος συγρόνως και εις την σύνταξιν του καταλόγου των τε γλυπτών έργων και αγγείων. Είνε νέος ευφυέστατος, μέλλων να κατασταθή εις των δοκιμωτάτων αρχαιολόγων. Εις τον κ. Τουρνέρ ανετέθη η ιχνογράφησις των αρχαίων κειμηλίων και η σχεδιογράφησις όλου του χώρου των ανασκαφών, είναι δε και ο διωρισμένος υπό της Σχολής αρχιτέκτων αρχαιολόγος, διά τας εν Δελφοίς ανασκαφάς. Ως βοηθός αυτού ήλθεν εκ Γαλλίας έτερος αρχιτέκτων ο κ. Μπλον συνεργαζόμενος και ούτος εις την εκπόνησιν του σχεδιογραφήματος του χωρίου των ανασκαφών και ο κ. Ερρίκος Κομβέρ μηχανικός ούτος, εργάζεται αποκλειστικώς εις το τεχνικόν μέρος των ανασκαφών, και εις την φωτογράφησιν των κειμηλίων και τνν [sic] διαφόρων θέσεων του χωρίου των ανασκαφώώ [sic]. Ούτος ανεχώρησεν ήδη εις Δήλον. Η ίδρυσις του Μουσείου προχωρεί, και πιστεύεται εν βραχεί χρόνω, να περαιτωθή το έργον, ότε πλέον θέλουσι κατατεθή εν αυτώ τα μέχρι τούδε ανακαλυφθέντα αντικείμενα. Μετά λύπης όμως παρατηρώ, ότι το Μουσείον τούτο θα είναι ανεπαρκές, όπως περιλάβη τατ’ [sic] ευρεθέντα και ευρεθησόμενα. Ευκταίον θα ήτο αν ευρίσκετό τις των πλουσίων Ελλήνων, ν’ αναγείρη αντάξιον των ιερών κειμηλίων Μουσείον. Αι εργασίαι των ανασκαφών επροχώρησαν προς την Κασσώτιδα, ης το ύδωρ εμφανίζεται εν τω αδύτω του Ναού, παρέχον προφητικόν πνεύμα τοις ιερεύσι του Απόλλωνος, και υπεράνω της Κασσώτιδος είναι η λέσχη των Κνιδίων, ήτις εζωγραφήθη υπό του διασήμου της αρχαιότητος ζωγράφου Πολυγνώτου, ούτινος τα εξοχώτερα τοιχογραφήματα ευρίσκοντο ενταύθα. Καθόσον τας μαρτυρίας του Παυσανίου, Πλάτωνος κτλ. η Λέσχη αύτη εκοσμείτο υπό λαμπρών ζωγραφιών. Εζωγραφίζετο η άλωσις της Τροίας, η αναχώρησις των Ελλήνων, η κατάβασις του Οδυσσέως εις τον Άδην και έτερα των Ομηρικών χρόνων επεισόδια. Παρά την λέσχην έκειτο το θέατρον, εις α μέρη προσεγγίζουσιν αι ανασκαφαί. Εξεδόθη και το πρώτον τεύχος του περιοδικού της Γαλλικής Σχολής του έτους 1894, εν ω εδημοσιεύθησαν αι σημασίαν έχουσαι επιγραφαί υπό του κ. Κουβ, εν Δελφοίς το παρελ. έτος εργασαμένου, και εκτενής έκθεσις των ευρημάτων, πονηθείσα υπό του σοφού διευθυντού κ. Ομόλ, όστις όσον αφορά την ζωφόρον του θησαυρού των Σιφνίων, την αποκαλεί πολύτιμον κειμήλιον, και εις το εξής άνευ της μελέτης της ζωφόρου των Σιφνίων, αδύνατον λέγει, να λάβη τις έννοιαν περί της προόδου της τέχνης και να συγγράψη ιστορίαν της ελληνικής καλλιτεχνίας. Τα μέλη της Σχολής άπαντα λαμβάνουσι τας δεούσας οδηγίας παρά του σοφού Διευθυντού, προς ον ατενίζουσι μετά σεβασμού. Ούτος εκάστοτε διδάσκει τα μέλη της Σχολής, συζητών μετ’ αυτών, και λύων πάσαν απορίαν των επί των δυσχερεστέρων ζητημάτων. Αι ανασκαφαί ως είπον προχωρούσι. Κατά την ώραν δε της αυτόθι διατριβής μου ευρέθησαν προς βορράν της στήλης του Γέλωνος της κειμένης προς ανατολάς του Προνάου, διάφορα μαρμάρινα αγάλματα κατά το πλείστον αρτιμελή, και άτινα κείνται κατά χώραν, είνε δε τα πλείστα υπερφυσικού μεγέθους. Μεταξύ τούτων υπάρχει εν ούτινος ευρέθη καη [sic] η κεφαλή, τεθείσα επί του σώματος, και ήτις προσομοιάζει άνδρα σοβαρόν και σύννουν, παριστώσα πιθανώς φιλόσοφόν τινα, και έτερον μετά κεφαλής άνευ αμφιέσεως παριστών αθλωτήν [sic] βεβαίως. Έτερον επίσης αρχαϊκόν, πησομοιάζον [sic], τοις εν τοις Ακροπόλει ευρεθείρον [sic] αρχαϊκοίς αγάλμασιν. Προ τινος, ως δι’ οσίγων [sic] τότε έγραψα, ευρέθη και το εκ λευκού μλίμαρου [sic] άγαλμα του Αντινόου, όστις ήτο Προυσαεύς, νέος ευειδής, ον υπερηγάπα ο Ανδριανός, και όστις, λέγεται, πλέων μετ’ αυτού εις τον Νείλον ποταμόν, έπεσε και επνίγη. Προς ενθύμησιν τούτου έκτισεν ο αυτοκράτωρ ούτος, την εν Αιγύπτω Αντινόου πόλιν, ένθα ο Αντίνοος ετιμάτο ως ήρως, τυγχάνων θείων τιμών. Το άγαλμα τούτο είναι εξαίσιον, καλής τέχνης και μοναδικόν εις το είδός του, λόγω της τέχνης και διατηρήσεως. Είναι αρτιμελές, εξαιρέσει των άκρων των χειρών, ευρέθη δε και η συμφυής βάσις του. Ευρέθησαν προς τούτοις και διάφοροι επιγραφαί, εν αις και τινες σπουδαίαι. Ευρέθη εφέτος (ήδη) και ετέρα επιγραφή με φθογγόσημα εις ην ασφαλώς και τεχνηέντως προσεκολλήθησαν και έτερα τοιαύτα τεμάχια, προηγουμένως ευρεθέντα. Ο έφορος των αρχαιοτήτων κ. Χρ. Τσούντας ανεχώρησε προ πολλού εις Αθήνας, όθεν μεταβήσεται εις Αμοργόν χάριν αρχαιολογικών ανασκαφών, απεστάλη δ’ ενταύθα αντ’ αυτού ως τακτικός έφορος και επίτροπος της Γενικής Εφορείας εν ταις ανασκαφαίς των Δελφών, ο κ. Κων. Κουρνιώτης, σπουδάσας ειδικώς εν Γερμανία την αρχαιολογίαν. Προς τούτοις δύο τεχνίται, εις Ιταλός ο Ι. Βούδος και έτερος Έλλην, εργάζονται ακαμάτως, όπως λαμβάνωσι γύψινα εκμαγεία, απάντων των ευρεθέντων αρχαιολογικών αντκειμένων. Τα εκμαγεία δε ταύτα θ’ αποσταλώσιν εις την Γαλλικήν σχολην εξ ων θα πλασθώσι γύψινα τα πρωτότυπα διάφορα ευρήματα. Άνωθι της στήλης Γέλωνος, ευρέθη λίθος εν σχήματι κώνου, παριστών ομφαλόν, και υποτίθεται ότι σημαίνει το κέντρον της γης. Εκλήθη δε ομφαλός διότι, κατά τον μύθον, δύο αετοί εκ του Ανατολικού και Δυτικού τέλους του κόσμου συγχρόνως αφεθέντες και εκκινήσαντες συνηντήθησαν εν Δελφοίς. Χθες εσπέραν έφθασαν εις Δελφούς περιηγηταί περί τους είκοσι Γάλλοι, τούτων προΐστατο ο αιδεσιμώτατος πατήρ Διδών εκ του τάγματος των Δομινικανών, διευθυντής θεολογικής σχολής μετά των καθηγητών και μαθητών της σχολής, ταύτης προς επίσκεψιν των αρχαιοτήτων. Τούτους συνώδευεν ανά τας ανασκαφάς ο κ. Ομόλ, όστις και την εσπέραν πάνυ φιλοφρόνως εξένισε και σήμερον εις Κασταλίαν κάτωθι της πλατάνου παρέθεσε γεύμα, εις ο την πρώτην θέσιν κατείχε, κατά το ελληνικόν έθιμον, οβελίας αμνός. Ο πατήρ Διδών είναι περιφανής ρήτωρ της Καθολικής Εκκλησίας, και κατέχει ως τοιούτος πρώτην θέσιν εν Γαλλία. Έχει δε παγκόσμιον φήμην διά τα επειχειρήματα, άτινα ρητορεύων εκφέρει και διά την φιλοσοφικήν εξέλιξιν των θεολογικών ζητημάτων, μετά δε το πρόγευμα ανεχώρησαν εφ’ αμαξών δι’ Ιτέαν ολίγον προ της μεσημβρίας. Ο κ. Κομβέρ, ως άνω αναφέρω, ανεχώρησε εις Δήλον όπως σχεδιογραφήση το μέρος εκείνο, όπερ μέλλει ν’ ανασκάψη η Γαλλική Σχολή, προτιθεμένη να εξακολουθήση και τας εν Δήλω ανασκαφάς, αίτινες προγενεστέρως έφερον εις φως πολύτιμα κειμήλια.
