Πρόσφατα είχα την ευκαιρία να καταγράψω ένα ογκώδες σφαιρικό αντικείμενο ανάρτησης κατασκευασμένο στο Ιζνίκ, το οποίο με έκανε να αναρωτηθώ για τη χρήση αυτών των αντικειμένων. Συχνά συνδέονται με κρεμαστές καντήλες της ίδιας τεχνοτροπίας, και έχουμε μαρτυρίες ότι κατασκευάζονταν από την πρωιμότερη παραγωγή των κεραμικών Ιζνίκ των χρόνων γύρω στο 1580. Αυτό διήρκεσε όλο τον 17ο αιώνα και όταν εξέλιπε η συνήθεια να διακοσμούνται τα τζαμιά με αυτά τα αντικείμενα, συνεχίστηκε και από τους Χριστιανούς τον 18ο αιώνα για τη διακόσμηση των ορθόδοξων και των αρμενικών εκκλησιών. Τόσο για τους ορθόδοξους όσο και για τους μουσουλμάνους φαίνεται ότι υπήρχαν συγκεκριμένες παραπομπές σε έναν πολΰ παλαιότερο συμβολισμό που συνδεόταν με αγροτικές και γονιμικές τελετές. Ένα από τα πλέον εντυπωσιακά σφαιρικά αντικείμενα ανάρτησης βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη. Συνδέεται άμεσα με την τεχνοτροπία και τη διακόσμηση μιας παρόμοιας καντήλας, άλλοτε αναρτημένης στο Τρούλο του Βράχου της Ιερουσαλήμ (σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο). Η καντήλα είναι υπογεγραμμένη από τον κεραμέα Μουσλί και χρονολογείται το 1549. Το αντικείμενο ήταν κατασκευασμένο αναμφίβολα την ίδια εποχή. Αυτό που κεντρίζει το ενδιαφέρον είναι ότι πρέπει να κατασκευάστηκαν την εποχή που ο σουλτάνος Σουλεϊμάν επισκεύαζε τον Τρούλο του Βράχου. Θα μπορούσε ο Μουσλί να είχε κάποια σχέοη με την επένδυση με κεραμικά πλακίδια της εξωτερικής όψης που κατασκεύασε αυτήν την εποχή ο Αμπντουλάχ από την Ταμπρίζ; Ορισμένες λεπτομέρειες, όπως τα σχηματοποιημένα σύννεφα και μια μικρή δέσμη με τρεις τουλίπες που χρησιμεύουν ως γέμισμα του βάθους στην επιγραφή της βόρειας εισόδου του Τρούλου του Βράχου, ίσως να δηλώνει ότι αυτό το πλαίσιο μαζί με εκείνο πάνω από τη νότια είσοδο σχεδιάστηκαν από τον Μουσλί. Πιθανότατα έγιναν στο Ιζνίκ για την αναστήλωση του σουλτάνου Σουλεϊμάν, αντίθετα με την υπόλοιπη κεράμωση, για την οποία υπάρχουν πληροφορίες ότι κατασκευάστηκε στην Ιερουσαλήμ
(EL)
