Η ανθρωπολογική έρευνα της δωρεάς ωαρίων στην Ελλάδα: πολιτισμικές αντιλήψεις, κοινωνικές πρακτικές και νομικοί κανόνες
(EL)
Anthropological Research on the technique of egg donation in Greece: cultural conceptualizations, social practices, legislative provisions
(EN)
Τουντασάκη (Eirini Tountasaki), Ειρήνη
Η θεσμική νομιμοποίηση της χρήσης των ιατρικών αναπαραγωγικών τεχνολογιών αποτυπώνει την προσπάθεια του νομοθέτη να ανταποκριθεί στα νέα κοινωνικά δεδομένα, να δώσει απάντηση στα αιχμηρά ηθικά και νομικά διλήμματα που συνεπάγεται η ιλιγγιώδης εξέλιξη της βιοϊατρικής και της βιοτεχνολογίας. Ωστόσο, τα νομοθετικά κείμενα δεν συνιστούν μια απλή καταλογογράφηση κανόνων. Αντανακλούν τις κοινωνικοπολιτισμικές αντιλήψεις και αναπαραστάσεις που χαρακτηρίζουν συγκεκριμένες ιστορικές και πολιτικές συνθήκες ενώ συγχρόνως επιδρούν και συμβάλλουν στη διαμόρφωση των επιλογών των κοινωνικών υποκειμένων.Αυτήν τη διαλεκτική σχέση ανάμεσα στους νομικούς κανόνες και τις κοινωνικές πρακτικές προσπαθώ να παρακολουθήσω μέσα από το παράδειγμα της δικαιϊκής νομιμοποίησης της αναπαραγωγικής τεχνικής, η οποία στην ελληνική γλώσσα σημαίνεται με τον όρο «δωρεά ωαρίων». Αντλώντας από τη συνδυαστική συναρμογή της ανάλυσης των νομοθετικών διατάξεων με την επεξεργασία των δεδομένων ανθρωπολογικής έρευνας που αναπαράγουν τον λόγο των υποκειμένων, επιχειρώ να καταδείξω πώς τα νομοθετικά κείμενα όχι μόνο συνηγορούν, αλλά και επιτείνουν την προσπάθεια των υπογόνιμων ζευγαριών να κανονικοποιήσουν τη διαφορετικότητα της εξωσωματικής γονιμοποίησης, να φυσικοποιήσουν την απόκτηση του παιδιού. Η ανωνυμία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων προσώπων, η μυστικότητα που περιβάλλει όλη τη διαδικασία πρόσβασης/χρήσης του ξένου γενετικού υλικού και η κατασκευή φαινοτυπικών ομοιοτήτων ανάμεσα στο παιδί και τους υποψήφιους γονείς δεν ανταποκρίνονται μόνο στις κανονιστικές επιταγές των νομοθετικών διατάξεων αλλά συνιστούν ταυτόχρονα στρατηγικές πρακτικές που τα κοινωνικά υποκείμενα προτάσσουν προκειμένου η παραδοξότητα της συμμετοχής της δότριας να απαλειφθεί, η χρήση των ξένων ωαρίων να φυσικοποιηθεί, να συντελεσθεί, με άλλα λόγια, η τέλεια μίμηση της φύσης.
(EL)
Legislative provisions regarding the use of reproductive technologies prove the attempt of law to respond to the new social needs and to supply answers to acute ethical and legal dilemmas which have arisen as a result of the dramatic progress of biotechnologies. Nevertheless, legislation must not appear as a simple list of rules. It reflects sociocultural conceptions and reconfigurations which characterize particular historical and political situations while at the same time affect and contribute to the shaping of the social agents choices.I attempt to analyze this interaction between legislative provisions and social practices through the case of legislation of the egg donation technique. Drawing from the combination of the study of laws with the analysis of the anthropological research data -which reproduce the agents discourse- I try to show that legislation does not only defend but also reinforce the infertile couples attempt to normalize the oddity of medically assisted reproduction, to naturalize the birth of a child. The anonymity between all involved parties, the secrecy surrounding the whole process of the use of the egg donors and the construction of similarities between the child and the candidate parents not only meet the regulatory requirements of the legislative provisions but at the same time constitute strategies activated by the agents in order for the donor to be eliminated, the use of foreign eggs to be naturalized, the technique of assisted reproduction to imitate natural reproduction.
(EN)
