Στην παρούσα εργασία χρησιμοποιείται η έννοια των ‘προσφερόμενων δυνατοτήτων’ του σχολικού περιβάλλοντος ως εργαλείο κατανόησης της σχέσης ανάμεσα σε σχολικό χώρο και εκπαιδευτική διαδικασία. Η εκπαιδευτική διαδικασία υπαγορεύει τη λειτουργία του σχολικού χώρου, την κατανομή των δραστηριοτήτων σε χώρο και χρόνο, τους κανόνες χρήσης του χώρου και του χρόνου. Ο σχολικός χώρος αποτελεί ένα περιβάλλον που διαθέτει προσφερόμενες δυνατότητες, που γίνονται αντιληπτές ή όχι, ενεργοποιούνται ή όχι, σε συσχετισμό με τους παράγοντες και τις δραστηριότητες της σχολικής καθημερινότητας. Στόχος είναι, σε συγκεκριμένα παραδείγματα σχολικών κτιρίων, να εντοπιστούν οι προσφερόμενες δυνατότητες του σχολικού περιβάλλοντος σε συσχετισμό με τη ζωή μέσα σε αυτόκαι να περιγραφούν οι χωρικές δομές που τις υποστηρίζουν. Τα παραδείγματα που αναλύονται είναι ελληνικά σχολικά κτίρια χτισμένα με το πρόγραμμα της δεκαετίας του 1930 σε σύγκριση με σχολικά κτίρια του ολλανδού αρχιτέκτονα HermanHertzberger, σε σχέση με τις αντίστοιχες εκπαιδευτικές διαδικασίες που φιλοξενούν, την παραδοσιακή εκπαιδευτική διαδικασία και τη μοντεσσοριανή, αντίστοιχα. Από την ανάλυση προκύπτει ότι τα κτίρια και στις δυο περιπτώσεις προσφέρουν δυνατότητες ανάλογες της αντίστοιχης εκπαιδευτικής διαδικασίας, η οποία όμως δεν καθορίζει μονόδρομα τη μορφή του σχολικού χώρου, ο εμπλουτισμός των δυνατοτήτων του οποίου δημιουργεί πεδίο προκλήσεων τόσο στην αρχιτεκτονική όσο και στην εκπαίδευση.
(EL)
In this paper, the concept of ‘affordances’ is considered as a mean for the understanding of the relation between educational space and educational process. The educational process regulates the operation of the school space, determines which activities will happen where and when, defines the rules for the use of school space and time. A school building is an environment which provides ‘affordances’, perceived or not, activated or not in accordance with the everyday activities and the consecutive agents of the school procedure. The objective of this paper is to show, in certain examples of school buildings, which are the affordances of educational space regarding the school life inside them and to describe the space structures that provide them. The examples analyzed, regarding the relation between space and educational process, conventional and montessorian respectively, are cases of greek school buildings built in the decade of 1930’s and school buildings designed by the dutch architect Herman Hertzberger. The result in both cases is that the affordances are well-matched to the educational process, which, nevertheless, does not determine one-way the design of the school, whose enrichment with affordances can be a challenge to both architecture and education.
(EN)
