Hεργασία έχει δύο στόχους: (α) να προσεγγίσει το στερεότυπο του έθνους ως υπεργενίκευση και, επομένως, εμπόδιο στη διαπολιτισμική επικοινωνία, και (β) να προτείνει τρόπους «απόδρασης» από τη στερεότυπη σκέψη. Ο πρώτος στόχος επιχειρείται μέσα από τη σύγκριση μεταξύ δύο θεωριών για τα επίπεδα «προγραμματισμού» του ανθρώπινου νου: (α) τη θεωρία του Hofstede, και (β) ένα σχολικό στερεότυπο του ελληνικού έθνους, όπως περιγράφεται στη βιβλιογραφία. Και οι δύο αποτελούν θεωρίες για τα μοτίβα σκέψεων, συναισθημάτων και εν δυνάμει συμπεριφοράς μελών μίας εθνικής ομάδας. Η πρώτη θεωρία αξίζει τον προσδιορισμό «επιστημονική»: αρθρώνεται ρητά σε τρία επίπεδα: άτομο, ομάδα και ανθρώπινη φύση. Το σχολικό στερεότυπο του έθνους μπορεί να ιδωθεί ως δημώδης θεωρία, η οποία αποσκοπεί στη διαχείριση της καθημερινότητας και για αυτό δεν χρειάζεται π.χ. να είναι ρητά διατυπωμένη. Το στερεότυπο αυτό υποβλήθηκε σε θεματική ανάλυση. Η σύγκριση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το εθνικό στερεότυπο τείνει να καταργήσει τις γραμμές που, στο σχήμα του Hofstede, διαχωρίζουν τα επίπεδα μεταξύ τους. Το στερεότυπο αποτελεί μία υπεργενίκευση και, ως τέτοιο, θεωρείται εμπόδιο στην επιτυχή διαπολιτισμική επικοινωνία. Υποστηρίζεται η ανάγκη για κριτική αυτο-εξέταση, ώστε να αποκτήσουμε επίγνωση των στερεοτύπων μας. Προς τον σκοπό αυτό, αναφέρονται μερικές «τεχνικές», καθώς και μία σύντομη επισκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας.
(EL)
This paper has a double aim: (a) to approach a stereotype of the nation as overgeneralization and obstacle to intercultural communication and (b) to suggest ways to start to “escape” from stereotypical thinking. The first aim is pursued through a comparison between two conceptualizations of the level of “programming” of the human mind: (a) Hofstede’s model of the “software” of the human mind and (b) a stereotype of the Greek nation widely used in schools, as it is presented in the literature. Both constitute theories of the patterns of thinking, feeling and potential acting among the members of nation. The first (scientific) theory is explicitly articulated on three levels: individual, group and human nature. The stereotype of the nation may be viewed as a folk theory. Meant to serve the management of everyday life, it does not have to be explicitly formulated or satisfy the requirements of a scientific theory. The school stereotype was subject to thematic analysis. The comparison suggests that this national stereotype tends to abolish the lines that, In Hofstede’s schema, keep the levels of mental programming clearly separate. As a result, the stereotype constitutes an overgeneralization. As such, it is viewed as an obstacle to successful intercultural communication. Thus, I argue for the need of critical self-examination as the means of acquiring awareness of our stereotypes. To this purpose, a few “techniques” and a brief overview of relevant literature.
(EN)
