Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι διαταραχές του αυτόνομου νευρικού συστήματος παίζουν σημαντικό ρόλο στην παθοφυσιολογία του συνδρόμου της πρόπτωσης της μιτροειδούς βαλβίδας. Παραμένει, ωστόσο, ασαφές ποια ακριβώς είναι η σημασία της αλληλεπίδρασης των δύο σκελών του αυτόνομου, του συμπαθητικού και του παρασυμπαθητικού, στην εμφάνιση των συμπτωμάτων των ασθενών αλλά και στη μεταβολή των ηλεκτροφυσιολογικών χαρακτηριστικών του μυοκαρδίου και της κοιλιακής επαναπόλωσης που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές κοιλιακές αρρυθμίες. Είναι επίσης ακόμα άγνωστο αν οι ηλεκτροφυσιολογικές αυτές διαταραχές σχετίζονται με τη βαρύτητα της πρόπτωσης και την ύπαρξη ανεπάρκειας της μιτροειδούς βαλβίδας. Πρώτο αντικείμενο της διατριβής αυτής ήταν η μελέτη της συμπεριφοράς του αυτόνομου νευρικού συστήματος σε ασθενείς με πρόπτωση μιτροειδούς, όπως εκτιμάται με τη μεταβλητότητα της καρδιακής συχνότητας, καθώς και της σχέση της με τη συμπτωματολογία των ασθενών. Τα αποτελέσματά μας έδειξαν μια σημαντική δυσαυτονομία στο σύνολό των ασθενών αυτών που εκδηλώνεται κυρίως με μια επικράτηση του συμπαθητικού τόνου και η οποία είναι πιο έκδηλη στους ασθενείς με συμπτώματα. Δεύτερο αντικείμενο μελέτης ήταν ο ρόλος του αυτόνομου νευρικού συστήματος στις μεταβολές της κοιλιακής επαναπόλωσης στη διάρκεια του 24-ώρου, όπως εκτιμώνται με τη μέτρηση του διαστήματος QT, σε ασθενείς με πρόπτωση μιτροειδούς. Επίσης διερευνήσαμε τη σχέση της μεταβλητότητας του QT με την κοιλιακή αρρυθμογένεση. Τόσο το διάστημα QT όσο και η διορθωμένη για τον καρδιακό ρυθμό τιμή του, βρέθηκαν να μεταβάλλονται σημαντικά κατά τη διάρκεια του 24-ώρου στους ασθενείς αυτούς και οι διακυμάνσεις τους φάνηκαν να επηρεάζονται σημαντικά από τη δράση του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Ακόμα, τα ευρήματά μας έδειξαν ότι το εύρος και η ποιότητα των μεταβολών του QT σχετίζονται με την εμφάνιση υψηλού βαθμού κοιλιακής αρρυθμογένεσης. Στη συνέχεια προσπαθήσαμε να εξετάσομε τη σχέση μεταξύ των διαταραχών της κοιλιακής επαναπόλωσης και του βαθμού της πρόπτωσης της μιτροειδούς βαλβίδας. Η διασπορά του QT και των άλλων ΗΚΓκών παραμέτρων που μετρήθηκαν βρέθηκε σημαντικά μεγαλύτερη στους ασθενείς με τον υψηλότερο βαθμό πρόπτωσης. Οι ασθενείς αυτοί παρουσίασαν επίσης, σε σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό, σύμπλοκες κοιλιακές αρρυθμίες στη διάρκεια του 24-ώρου. Η πολυπαραγοντική ανάλυση απεκάλυψε ότι μεταξύ των διαφόρων παραμέτρων που εξετάσθηκαν, μόνο ο βαθμός της πρόπτωσης και το πάχος της πρόσθιας γλωχίνας της μιτροειδούς είχαν μια ανεξάρτητη σχέση με τη διασπορά του διαστήματος QT. Τέλος, διερευνήσαμε εάν η ισομετρική άσκηση μπορεί να αποκαλύψει μια ανεπάρκεια της προπίπτουσας μιτροειδούς βαλβίδας η οποία δεν είναι φανερή σε συνθήκες ηρεμίας και να εξετάσομε την προγνωστική σημασία ενός τέτοιου ευρήματος. Τα αποτελέσματά μας έδειξαν ότι κατά την ισομετρική άσκηση ένα σημαντικό ποσοστό των ασθενών εμφανίζουν ανεπάρκεια της μιτροειδούς ή οποία δεν ανιχνεύεται στην ηρεμία. Ακόμα, οι ασθενείς αυτοί έχουν υψηλότερο κίνδυνο μελλοντικών επιπλοκών όπως φάνηκε από την προοπτική παρακολούθησή τους. Τα παραπάνω αποτελέσματά μας δείχνουν ότι διαταραχές του αυτόνομου νευρικού συστήματος παίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στην εμφάνιση των συμπτωμάτων των ασθενών με πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας αλλά και στους μηχανισμούς οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την υψηλή κοιλιακή αρρυθμογένεση που χαρακτηρίζει τον πληθυσμό αυτό. Ακόμα, η υπερηχογραφική εκτίμηση του βαθμού της πρόπτωσης, των ανατομικών χαρακτηριστικών των μιτροειδικών γλωχίνων και της παρουσίας ανεπάρκειας της μιτροειδούς σε συνθήκες δυναμικής φόρτισης μπορεί να προσφέρει σημαντικές προγνωστικές πληροφορίες και να βοηθήσει στην αναγνώριση ασθενών με αυξημένο κίνδυνο για μελλοντικά συμβάματα. Αυτό μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην αποτελεσματικότερη παρακολούθηση και αντιμετώπιση των ασθενών με πρόπτωση μιτροειδούς.
(EL)
There is evidence that autonomic nervous system abnormalities play a significant role in the pathophysiology of mitral valve prolapse syndrome. It remains, however, unclear which is the exact role of the sympathetic and parasympathetic activity and their interaction, not only in the development of patients symptoms but also in the modification of the myocardial electrophysiological properties and repolarization, which could lead to severe ventricular arrhythmias. Furthermore, it is still unknown, whether these electrophysiological abnormalities are related to the echocardiographic degree of prolapse and the presence of mitral regurgitation. The aim of our first study was to assess the autonomic activity in patients with mitral valve prolapse, by measuring the indexes of heart rate variability, and to investigate its relation to the patients symptoms. Our results showed a significant dysautonomia, which was apparent in the whole population of the mitral valve prolapse patients and was characterized by a predominance of the sympathetic tone. These abnormalities were far more profound in symptomatic patients. In our second study we sought to investigate the role of autonomic activity in the daily variation of myocardial repolarization, as assessed by QT interval measurement, in patients with mitral valve prolapse and to examine the association between QT variability and ventricular arrhythmogenesis. We found that both QT and its heart rate-corrected value varied significantly during the day and this variation was dependent on the changes of autonomic tone. Moreover, our results showed that the magnitude and quality of QT variability was significantly associated with the occurrence of complex ventricular arrhythmias. The aim of our following study was to examine the relation between the severity of prolapse and mitral leaflet thickness, and repolarization characteristics in these patients. The dispersion of QT interval and other electrocardiographic indexes, which reflect the heterogeneity of ventricular repolarization, were found significantly increased in patients with the most severe degree of prolapse compared to the milder cases. Multivariate analysis revealed that the degree of the prolapse and the anterior mitral leaflet thickness were the only factors independently associated with QT dispersion. Finally, we investigated whether isometric exercise in patients with mitral valve prolapse can induce mitral regurgitation, which is not apparent at rest, and to assess the prognostic significance of such a finding. Our results showed that a significant proportion of these patients develop mitral regurgitation during isometric exercise which may undergo undetected at rest. Moreover, we found that the rate of adverse events during follow-up was significantly higher in patients with than in those without exercise-induced mitral regurgitation. In conclusion, our findings indicate that autonomic tone abnormalities play an important role in the development of symptoms in patients with mitral valve prolapse and are also involved in the mechanisms underlying the increased ventricular arrhytmogenesis observed in this population. Furthermore, the echocardiograhic assessment of the severity of the prolapse, and the anatomic and functional characteristics of the valve, both at rest and during isometric exercise, may help to identify a subgroup of patients at high risk of future adverse events who deserve closer follow-up.
(EN)
