Σκοπός της παρούσας µελέτης είναι η διερεύνηση της σχέσης του Ελέγχου και της Ανθεκτικότητας του Εγώ µε την αναγνωστική κατανόηση και την παραγωγή γραπτού λόγου. Ο Έλεγχος και η Ανθεκτικότητα του Εγώ αποτελούν δύο σηµαντικές δοµές που
επηρεάζουν τη συναισθηµατική προσαρµογή του ατόµου στο περιβάλλον και την αντιµετώπιση των δύσκολων και αντίξοων καταστάσεων της ζωής. Συνδέονται µε συναισθηµατικές και γνωστικές διαδικασίες και αποτελούν τον πυρήνα της προσωπικότητας του ατόµου. Ο Έλεγχος και η Ανθεκτικότητα του Εγώ οικοδοµούνται
τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού και επηρεάζουν την πορεία της ανάπτυξης.
Για την επίτευξη του σκοπού της έρευνας, χρησιµοποιήθηκε: α) το ερωτηµατολόγιο Καλιφόρνια Q- Set στην Κοινή Νεοελληνική Γλώσσα για µαθητές ηλικίας 9-12 χρόνων (Common-Language Child Q-Set), το οποίο χορηγήθηκε σε 19 δασκάλους µε πολυετή
εµπειρία στο χώρο της Εκπαίδευσης, ώστε να περιγράψουν τα γνωστικά, συναισθηµατικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά, που αντανακλούν τα επίπεδα του Ελέγχου και της Ανθεκτικότητας του Εγώ, 90 µαθητών τους που γνώριζαν πολύ καλά,
β) το τεστ αναγνωστικής κατανόησης µε θέµα: «Ο Αόρατος Άνθρωπος» και γ) το τεστ παραγωγής γραπτού λόγου µε θέµα: «Περιγράφω τον καλύτερο µου φίλο ή την καλύτερη
µου φίλη». Τα δύο τεστ γραπτού λόγου χορηγήθηκαν στους µαθητές του δείγµατος και αξιολογήθηκε η επίδοσή τους.
Η παραγοντική ανάλυση ανέδειξε τρεις τύπους µαθητών: Τύπος Ι (µαθητές µε υψηλή ανθεκτικότητα του Εγώ και µέτριο επίπεδο ελέγχου του Εγώ, Τύπος ΙΙ (µαθητές µε
υπερβολικό έλεγχο του Εγώ), Τύπος ΙΙΙ (µαθητές µε έλλειψη ελέγχου του Εγώ).
Ο τύπος Ι περιλαµβάνει µαθητές µε υψηλή Ανθεκτικότητα του Εγώ και µέτριο επίπεδο Ελέγχου του Εγώ. Τα χαρακτηριστικά των µαθητών του τύπου Ι είναι η δηµιουργικότητα, η ολοκλήρωση δραστηριοτήτων, η λεκτική ευχέρεια, η επινοητικότητα, η ικανότητα συγκέντρωσης προσοχής, ο προγραµµατισµός, η ωριµότητα, η εξυπνάδα, η
αποφασιστικότητα, η κριτική ικανότητα, η ανεξαρτησία, η υψηλή αυτοεκτίµηση.
Ο τύπος ΙΙ περιλαµβάνει µαθητές µε υπερβολικό Έλεγχο του Εγώ και διαχωρίζεται σε δυο οµάδες, οι οποίες διαφοροποιούνται στο επίπεδο της Ανθεκτικότητας του Εγώ. Η πρώτη οµάδα του τύπου ΙΙ περιλαµβάνει µαθητές µε έντονη κοινωνικότητα, συνεργάσιµους, υπάκουους, υποχωρητικούς, ήρεµους, που προστατεύουν τους άλλους
και έχουν την αίσθηση του δικαίου, ενώ η δεύτερη οµάδα του ίδιου τύπου περιλαµβάνει µαθητές αρκετά συγκρατηµένους, εξαρτηµένους, ονειροπόλους, µε συναισθήµατα ενοχής, που έχουν δυσκολία στη συναισθηµατική έκφραση, ντροπαλούς, που δεν
αντέχουν τις πιεστικές καταστάσεις και δεν εµπλέκονται σε κινητικές δραστηριότητες.
Ο τύπος ΙΙΙ περιλαµβάνει µαθητές µε έλλειψη Ελέγχου του Εγώ και διαχωρίζεται σε δύο οµάδες που και αυτές διαφοροποιούνται στο επίπεδο της Ανθεκτικότητας του Εγώ. Η πρώτη οµάδα του τύπου ΙΙΙ περιλαµβάνει µαθητές που εξωτερικεύουν σκέψεις και
συναισθήµατα, ανοιχτούς, µε έντονη κινητικότητα, χιούµορ, ευερέθιστους, δραστήριους, ανήσυχους, µε δυσκολία αναβολής ικανοποίησης, ενώ η δεύτερη οµάδα του ίδιου τύπου
περιλαµβάνει µαθητές επιθετικούς, ισχυρογνώµονες, που πειράζουν τους άλλους, αυταρχικούς, παρορµητικούς και χωρίς όρια.
Τα αποτελέσµατα της έρευνας έδειξαν ότι η παραγωγή γραπτού λόγου αποδεικνύεται µια µαθησιακή δραστηριότητα δυσκολότερη από την αναγνωστική κατανόηση για την πλειοψηφία των µαθητών του δείγµατος, αν και τα κορίτσια έχουν καλύτερες επιδόσεις
στα τεστ του γραπτού λόγου.
Όσον αφορά τους τύπους, βρέθηκε ότι ο τύπος Ι υπερέχει σε σχέση µε τον τύπο ΙΙ και τον τύπο ΙΙΙ µε στατιστική σηµαντικότητα στο τεστ αναγνωστικής κατανόησης και παραγωγής γραπτού λόγου και ότι υπάρχει µια τάση διαφοροποίησης του τύπου ΙΙΙ
συγκριτικά µε τον τύπο ΙΙ στην παραγωγή γραπτού λόγου, που αφορά ελλείψεις στη δόµηση προτάσεων και στην ισοµερή ανάπτυξη του θέµατος.
(EL)
