Εισαγωγή: Τα τροχαία ατυχήματα, λόγω του μεγάλου αριθμού τους και λόγω των συνεπειών τους, αποτελούν το βασικότερο είδος ατυχημάτων. Οι επιπτώσεις των τροχαίων ατυχημάτων επιβαρύνουν πολλαπλά την ανθρώπινη δραστηριότητα και προκαλούν απώλεια περισσότερων χρόνων ζωής από οποιαδήποτε άλλη αιτία θανάτου.
Σκοπός: Σκοπό της παρούσης μελέτης αποτελεί, η αποτύπωση της κατανομής των τροχαίων ατυχημάτων στη Περιφέρεια Κρήτης από το 2001 έως το 2012. Παράλληλα, στοχεύει στον εντοπισμό των hot spots και στην ανάδειξη των παραγόντων αλλά και περιοχών κινδύνου που αυξάνουν το ρίσκο για ατύχημα και σχετίζονται με τα βασικά χαρακτηριστικά του ατόμου, το χρόνο και το χώρο. Αναδεικνύει παράλληλα, τις επιπτώσεις των τροχαίων στην κοινωνία καθώς και τα μέτρα πρωτοβάθμιας πρόληψης που πρέπει να καθιερωθούν και να τηρούνται από την πολιτεία.
Υλικό μέθοδος: Τα δεδομένα της μελέτης συλλέχθηκαν από το ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής του ΕΚΑΒ μετά από σχετική άδεια (Αριθ.Πρωτ.:50, του κ. Βουρβαχάκη Δημήτριου Διευθυντή ΕΚΑΒ Κρήτης). Η μελέτη βασίζεται σε μεθόδους χωρικής στατιστικής (Moran’I; Geographical Spatial Regression,co-Kriging Interpolation) και περιγραφικών χωρικών στοιχείων τα οποία υλοποιήθηκαν στο λογισμικό Arc map 10 (GIS). Παράλληλα, διεξήχθησαν περιγραφικά στοιχεία στο στατιστικό λογισμικό SPSS 20.00.
Αποτελέσματα: Κατά την διάρκεια των ετών 2001-2012 στην περιφέρεια Κρήτης σημειώθηκαν 1039 θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα. Υψηλότερο ποσοστό παρατηρείται στους άνδρες (80,85%) απ ότι στις γυναίκες ( 19,02%),καθώς και στους έλληνες (81,20%) έναντι των αλλοδαπών (18,80%). H μέση ηλικία είναι τα 34 έτη. Η χωροχρονική κατανομή των τροχαίων παρουσιάζει ετερογένεια στη Κρήτη και
εκτιμάται ότι στο άμεσο μέλλον θα υπάρξει αύξηση περιστατικών, με νέα περιστατικά από 0,001 έως 54,50 ανά Δήμο. Τα έτη 2005 και 2008 εμφανίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο για την εμφάνιση θανατηφόρων τροχαίων RR=2,79(1,873-4,736) και 3,87(1,972-5,038)αντίστοιχα). Επίσης, ο μήνας Ιούνιος RR=3,43(1,726-5,027) και οι περίοδοι της ημέρας 12.01-18.00μμ και 18.01-00.00μμ παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο να υπάρξει θανατηφόρο τροχαίο RR=1,68(1,028-3,092) και 2,43(1,304-4,487) αντίστοιχα. Αντίστοιχα περιοχές κινδύνου με βάση τα εξεταζόμενα χαρακτηριστικά είναι οι παρακάτω: Ο Δήμος Ηρακλείου, Πλατανιά, Χανίων, Σφακίων, Μαλεβιζίου, Γόρτυνας, Αρχανών-Αστερουσίων, Χερσονήσου εμφανίζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο (RR=2,48; 95%CI=1.369- 3.267) με μια στατιστική σημαντικότητα p-value <0,001.
Συμπεράσματα: Το φαινόμενο της θνησιμότητας από τροχαία ατυχήματα στην περιφέρεια της Κρήτης παρουσιάζει έντονο πρόβλημα δημόσιας υγείας. Τα τροχαία είναι προβλέψιμα και συνεπώς μπορούν να προληφθούν. Το «ασφαλές σύστημα» πρέπει να βλέπει το σύστημα οδικών μεταφορών ολιστικά επιδιώκοντας να διαχειριστεί την αλληλεπίδραση μεταξύ χρηστών του οδικού δικτύου, την ταχύτητα και τις συνθήκες του ταξιδιού (ατομικές και χρονικές) καθώς και άλλους εξωτερικούς παράγοντες (περιβάλλον, συναισθηματική και σωματική κατάσταση).Η τεχνολογία GIS μπορεί να συμβάλλει στη συστηματική καταγραφή των τροχαίων σε όλη τους την έκταση, στην αναλυτική μελέτη τους και στη διεξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τη παρούσα και μελλοντική τους διακύμανση ώστε να δημιουργηθούν οι βέλτιστες στρατηγικές πρόληψης και αντιμετώπισης αυτού του μείζονος προβλήματος Δημόσιας Υγείας (όπως προτείνονται στο τέλος της μελέτης).
(EL)
Introduction: Road traffic accidents are a major category of accidents due to their constantly increasing number and their fatal effects. The impact of road accidents incurred multiple human activities and causes loss of more years of life than any other cause of death.
Purpose: Purpose of this study is to monitor the fatal road accidents in the Region of Crete from 2001 to 2012. At the same time, it aims to identify hot spots and the emergence of factors and risk areas that increase the risk for fatal road accidents and are related to the main individual characteristics, time and place. Finally, its final goal is to highlight their impact on the society as well as to suggest prevention measures that could be adopted by the local society.
Material Method: Data were obtained by the official recording system of the National Emergency Center (Protocol number.: 50, Mr. Dimitrios Vourvachakis Director EKAB Crete). This study applied spatial statistical methods (Moran'I; Geographical Spatial Regression, Kriging Interpolation) as well as spatial descriptives that were performed in the Arc map 10 (GIS) software. At the same time, descriptives were exported from the statistical software SPSSv 20.00.
Results: During the years 2001-2012 in the region of Crete 1039 fatal traffic accidents were recorded. The highest rate was observed among men (80.85%) and Greeks (81.20%) comparing to women (19,02%) than foreigners (18,80%). The Average age is 34 years old. The spatiotemporal distribution of fatal road accidents was heterogenenious in Crete and it is expected to be increased in the future (with almost 0.001 to 54.50 new cases per municipality. The years 2005 and 2008 presented the highest risk for the occurrence of fatal road accidents (RR = 2,79; 95%CI=1,873-4,736) and (RR=3,87; 95%CI=1,972 - 5,038), respectively. Also, June presented almost 3.43 times higher risk (95%CI=1.726-5.027) as well as 12.01-18.01pm and 18.00- 00.00 pm (RR=1. 68; 95%CI=1.028-3.092 and 2.43; 95%CI=1.304 -4.487,
respectively). Furthermore, the high risk areas were : The Municipality of Heraklion, Platanias, Chania, Sfakia, Malevizi ,Gortyna, Archanes-Asteroussia, Xersonissos (RR=2.48,95%CI=1.369-3.267;p-value<0.001). Conclusions: Fatal road accidents cause severe public health problems in a society, but we should remember that they are predictable and preventable. A "safe system" should see the road transport system seeking to holistically manage the interaction between road users, speed and conditions of the voyage (individual and time) and other external factors (environment, emotional and physical condition). The GIS technology can contribute to the systematic recording of road accidents to their full extent, their analytical study and reach conclusions about the present and future variation. These conclusions will contribute to the creation of the optimum strategies regarding prevention and treatment of this major public health problem (such as proposed at the end of the study).
(EN)
