Εισαγωγή: Η ισότιμη και καθολική πρόσβαση σε αποτελεσματική ιατρική φροντίδα και
χρήση των υπηρεσιών υγείας αποτελεί πρωταρχικό στόχο του ελληνικού συστήματος υγείας.
Το 2010, η οικονομική ύφεση στην Ελλάδα με την εφαρμογή μέτρων λιτότητας οδήγησαν σε
μια δραματική αύξηση της ανεργίας και της φτώχειας. Οι κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, όπως
οι παράνομοι μετανάστες, οι ανασφάλιστοι, οι άνεργοι επηρεάστηκαν περισσότερο από τις
αρνητικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της υγείας και
την αύξηση των εμποδίων στην πρόσβαση τους στην υγειονομική περίθαλψη.
Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να περιγράψει και να αναλύσει τις εμπειρίες
πρόσβασης σε υπηρεσίες δευτεροβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης των ανασφάλιστων
γηγενών και μεταναστών σε δύο αστικά περιβάλλοντα της Ελλάδας.
Μέθοδοι: Η ποιοτική διερευνητική μέθοδος επιλέχτηκε για τους σκοπούς της εργασίας. Η
παρούσα εργασία βασίστηκε σε 21 εις βάθος συνεντεύξεις σε ανασφάλιστους μετανάστες και
γηγενείς που διαμένουν σε δύο αστικά περιβάλλοντα στην Ελλάδα. Η πλειοψηφία των
συμμετεχόντων προσεγγίστηκε σε κοινωνικά ιατρεία της Αθήνας και του Ηρακλείου,
Κρήτης. Τα ποιοτικά δεδομένα αναλύθηκαν σύμφωνα με τις αρχές της ανάλυσης
περιεχομένου.
Αποτελέσματα: Οι ανασφάλιστοι ανέφεραν δυσκολίες πρόσβασης στην υγειονομική
περίθαλψη, οι οποίες οδηγούν σε καθυστέρηση ή παραίτηση από την απαραίτητη ιατρική
φροντίδα ή την αναζήτηση εναλλακτικών στρατηγικών για την υγεία. Το υψηλό κόστος και η
έλλειψη ασφαλιστικής κάλυψης αναφέρθηκαν ως πρωταρχικά εμπόδια στην πρόσβαση.
Ακολουθούν τα περιορισμένα ιατρικά δικαιώματα, οι πολύπλοκες γραφειοκρατικές
διαδικασίες, οι μεγάλοι χρόνοι αναμονής, η στάση των επαγγελματιών υγείας, οι γλωσσικοί
Δημόσια Υγεία & Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας
Τμήμα Ιατρικής – Πανεπιστήμιο Κρήτης
2
και πολιτισμικοί φραγμοί όσον αφορά τον μεταναστευτικό πληθυσμό, η ανεπαρκής γνώση
σχετικά με το σύστημα υγείας και τις διαθέσιμες υπηρεσίες και τέλος η έλλειψη γνώσης των
δικαιωμάτων.
Συμπεράσματα: Ο ανασφάλιστος πληθυσμός πρέπει να ξεπεράσει σειρά εμποδίων για την
πρόσβαση στην φροντίδα. Τα εμπόδια αυτά οδηγούν σε αναζήτηση εναλλακτικών
στρατηγικών για την κάλυψη των αναγκών υγείας, έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία
τους καθώς και στην αποτελεσματικότητα του συστήματος υγείας, στην ποιότητα δηλαδή
των προσφερόμενων υπηρεσιών. Η μελέτη αυτή αναδεικνύει την ανάγκη για πολιτικές και
κατευθυντήριες γραμμές, οι οποίες σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα
δικαιώματα, θα οδηγήσουν σε διασφάλιση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη για
τις ευάλωτες ομάδες που αποκλείονται από σύστημα υγείας.
(EL)
Introduction: The equal and universal access to effective medical care and use of health
services is a primary objective of the Greek health system. In 2010, the economic downturn in
Greece with the implementation of austerity measures led to a dramatic increase in
unemployment and poverty. Socially vulnerable groups such as irregular migrants, the
uninsured, the unemployed are most affected by the negative impact of the economic crisis,
leading to deterioration of health and increased obstacles to their access to health care.
Purpose: The purpose of this study is to describe and analyze the secondary healthcare
services access experiences of uninsured natives and immigrants in two urban environments
of Greece.
Methods: Qualitative exploratory method chosen for the purpose of work. The present study
was based on 21 in-depth interviews in uninsured immigrants and natives living in two urban
contexts in Greece. The majority of participants approached socially surgeries in Athens and
Heraklion, Crete. Qualitative data were analyzed according to the principles of content
analysis.
Results: Uninsured reported difficulties in accessing health care, leading to delay or waiver of
necessary medical care or seeking alternative health strategies. The high cost and lack of
insurance coverage reported as primary barriers to access. Here are the limited medical rights,
the complex bureaucratic procedures, long waiting times, the attitude of health professionals,
language and cultural barriers in terms of migrant population, insufficient knowledge about
the health system and the services available and finally the lack of knowledge rights.
Conclusions: The uninsured population has to overcome a number of obstacles to access to
care. These barriers lead to a search for alternative strategies to meet health needs, have
negative effects on their health and on the effectiveness of the health system, the quality that
the services offered.This study highlights the need for policies and guidelines that are
Public Health & Health Care Management
Faculty of Medicine – University of Crete
4
consistent with international law on human rights, will result in ensuring access to health care
for vulnerable groups that are excluded from the health system.
(EN)