Η εργασία αυτή πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, από τον Ιούνιο του 2002 έως το Νοέμβριο του 2003. Βασίζεται σε εργασίες σχετικές με τη χλωρίδα και τη βλάστηση της πλειοψηφίας των νησιών του Τόξου του Νοτίου Αιγαίου, καθώς και της Σύμης και της Τήλου, που βρίσκονται βορείως της Ρόδου και ανήκουν στο Ανατολικό Αιγαίο. Αντικείμενο της μελέτης αυτής ήταν η εξέταση της περιοχής με βάση τη Θεωρία της Βιογεωγραφίας των Νήσων. Η προσέγγιση αυτή είναι πρωτότυπη, συγκρινόμενη με τη συσσωρευμένη γνώση που έχει αποκτηθεί από τις μακροχρόνιες και εκτεταμένες μελέτες της χλωρίδας και της βλάστησης των περισσότερων νησιών, αλλά και των φυτογεωγραφικών σχέσεών τους με τις γειτονικές ηπειρωτικές περιοχές. Πιο συγκεκριμένα, σκοπός της μελέτης αυτής ήταν να εξετάσει τη σχέση έκτασης αριθμού φυτικών ειδών στα νησιά του Τόξου του Νοτίου Αιγαίου. Επίσης, έγινε μια προσπάθεια να ενσωματωθεί η έννοια του ενδιαιτήματος στη φυτογεωγραφική αυτή μελέτη. Η σχέση έκτασης - αριθμού ειδών στη διπλή λογαριθμική της μορφή (logA - logS), ως το πρότυπο που χρησιμοποιείται σήμερα περισσότερο από τους βιογεωγράφους, εφαρμόστηκε για τη συνολική έκταση και τη χλωρίδα 48 μεγάλων νησιών και νησίδων του Τόξου, έπειτα ξεχωριστά για τα μεγάλα νησιά και ξεχωριστά για τις νησίδες, για τις επιμέρους ομάδες νησιών στις οποίες μπορούν να διακριθούν τα 48 αυτά νησιά, για δέκα επιλεγμένες οικογένειες φυτών, για τρεις οικολογικές ομάδες και τα ξυλώδη είδη φυτών. Η τιμή του z για τα 48 νησιά και το σύνολο της χλωρίδας βρίσκεται εντός του διαστήματος τιμών που αντιπροσωπεύει ηπειρωτικά, μετρίως απομονωμένα νησιά, γεγονός σύμφωνο με τη γεωιστορία της περιοχής μελέτης. Παρ' όλ' αυτά, η τιμή του z είναι υψηλή και δείχνει ότι τα νησιά «συμπεριφέρονται» διαφορετικά και δεν αποτελούν τμήματα ενιαίας φυτογεωγραφικής περιοχής. Ο μεγάλος αριθμός νησίδων που περιλαμβάνονται στα 48 μελετούμενα νησιά συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση της κλίσης της ευθείας logA - logS. Όταν η ίδια σχέση εφαρμόζεται μόνο για τα μεγάλα νησιά του Τόξου, η κλίση της ευθείας μειώνεται σημαντικά. Ο μικρός κοινός αριθμός φυτικών ειδών μεταξύ μικρών και μεγάλων νησιών συμβάλλει στη «γρηγορότερη» αύξηση του αριθμού των ειδών αυτών, ώστε το z είναι υψηλό. Το πρότυπο που ακολουθεί η σχέση logA - logS όσον αφορά στην κλίση z και στην σταθερά c, μεταβάλλεται αναλόγως με την ομάδα των νησιών ή την ομάδα των φυτών που εξετάζεται κάθε φορά. Τα αποτελέσματα της ανάλυσής μας δείχνουν ότι το σύμπλεγμα νησιών της Καρπάθου σχετίζεται φυτογεωγραφικά περισσότερο με τη δύση (ομάδα νησιών Κρήτης) παρά με την ανατολή (ομάδα νησιών Ρόδου). Η ύπαρξη του φαινομένου των μικρών νησιών για 38 από τα 48 νησιά του Τόξου, μια ομαδοποίηση με κάποια φυτογεωγραφική σημασία, καταδεικνύεται μόνο αν χρησιμοποιηθεί η ημιλογαριθμική μορφή του μοντέλου. Ο ορισμός των ενδιαιτημάτων είναι εξαιρετικά δύσκολος, διότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα πλήθος φυσικών παραμέτρων, έτσι ώστε πρακτικά για ένα φυτικό είδος ή μια ομάδα φυτικών ειδών είναι δυνατή η εξειδίκευση του ορισμού μέχρι το επίπεδο που επιδιώκει ο ερευνητής. Η εφαρμογή του μοντέλου «Χώρος» και η ανάλυση μονοπατιού για την έκταση και τα ενδιαιτήματα επτά νησιών και την έκταση και τους τύπους βλάστησης 37 νησιών του Τόξου δείχνουν ότι η έκταση διαδραματίζει το σημαντικότερο ρόλο στη διαμόρφωση του αριθμού των φυτικών ειδών στα νησιά του Τόξου.
(EL)
This study took place at the Natural History Museum of the University of Crete, Department of Biology, from June 2002 to November 2003. It is based on publications concerning the flora and vegetation of the majority of the South Aegean Arcs islands, as well as of the islands Symi and Tilos, located on the northern part of Rhodes and belonging to the East Aegean. Its subject was the study of the area from the point of view of Theory of Island Biogeography. This approach is actually original, compared to the accumulated knowledge on the islands flora and vegetation and the phytogeographical relationships of the islands with the neighboring mainland. The purpose of this study is in particular the examination of the plant species area relationship on the South Aegean island Arc. In addition, this study tried to embody the concept of plants' habitat in this phytogeographical study. The species - area relationship in its double logarithmic form (logA logS), as the pattern used by most biogeographers today, was applied for the area and flora of 48 Arcs islands and islets, the islands and islets separately, for various subgroups of the 48 islands, ten selected plant families, three ecological groups and the woody species. The z-value for the 48 islands and the whole flora lays in the range indicating island groups and continental, moderately isolated islands. Thus, this result is in accordance with the geological history of the study area. However, the z-value is high, indicating that the islands perform in a different way and do not comprise parts of a united phytogeographical region. The great number of islets included in the analysis of the 48 South Aegean Arcs islands influences significantly the slope of the logA logS straight line, causing its increase. When the same analysis is performed only for the great islands, the z-value decreases significantly. The small number of common plant species among great and small islands contributes to the faster increase in the species number, so that the z-value is high. The logA logS pattern, as far as the slope z and the intercept c are concerned, changes according to the island or the plant group analyzed each time. The results of our analysis indicate that there is a greater phytogeographical relationship between the islands in Karpathos island complex and the west (Cretes island group) than the east (Rhodes' island group). There is evidence of small island effect for 38 of the 48 islands, a grouping with a certain phytogeographical significance, only if the semi-logarithmic form of the model is used. It was rather difficult to determine the habitats, because a large number of physical parameters can be used, so that it is practically possible to specialize the description of the habitat of a plant species or of a group of plant species to the level at which the researcher aims. The use of "Choros" model and the path analysis, applied for plant habitats on seven islands and for vegetation types on 37 islands indicates that the area plays the most significant part in the determination of the plant species number on Arc's islands.
(EN)
