Στο σύστημα της σχολικής τάξης αναπτύσσεται ένα πολυσύνθετο δίκτυο
διαπροσωπικών, αλλά και κοινωνικών σχέσεων. Κατά την παιδευτική πράξη, οι
μετέχοντες σε αυτήν τη διαδικασία βρίσκονται σε μια συνεχή επικοινωνία και
αλληλεπίδραση, η οποία τελικά επιδρά αποφασιστικά στη διαμόρφωση της
κοινωνικής και μαθησιακής συμπεριφοράς των μαθητών. Για την ομαλή διεξαγωγή
της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι απαραίτητη η διατήρηση της ισορροπίας της
σχολικής τάξης.
Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση των πειθαρχικών
πρακτικών και αντιλήψεων των εκπαιδευτικών για τη διαχείριση της σχολικής τάξης
και τη διατήρηση της ισορροπίας της, μελετώντας την περίπτωση μιας τάξης του
δημοτικού σχολείου με βάση την εθνογραφική μεθοδολογία. Το δείγμα της έρευνας
αποτελείται από 8 μαθητές και 10 μαθήτριες ηλικίας 9 ετών, οι οποίοι-ες φοιτούν
στη Γ΄ τάξη Δημοτικού Σχολείου, στο χωριό της νήσου Μυκόνου, σε τμήμα 18
συνολικά μαθητών, κατά το σχολικό έτος 2014-2015. Η διαδικασία της έρευνας
περιελάμβανε τέσσερις φάσεις: παρατήρηση και τήρηση σημειώσεων,
κοινωνιομετρικό τεστ, κλινική ημι-δομημένη συνέντευξη με την εκπαιδευτικό και
ιχνογραφικά έργα.
Για τη συλλογή των ερευνητικών δεδομένων που αφορούν τις πειθαρχικές
πρακτικές που εφαρμόζονται στην τάξη και τον τρόπο που η εκπαιδευτικός
αντιλαμβανόταν και βίωνε τα ζητήματα πειθαρχίας στην τάξη της χρησιμοποιήθηκε
μια ποικιλία ερευνητικών εργαλείων. Χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της ανάλυσης
περιεχομένου και του τριγωνισμού να μπορεί κανείς να καταλήξει σε ασφαλή
(έγκυρα και αξιόπιστα) συμπεράσματα για τη μελέτη περίπτωσης της συγκεκριμένης
τάξης.
Το βασικό συμπέρασμα από την ανάλυση των δεδομένων μέσα από το πρίσμα
της θεωρίας της συμβολικής αλληλεπίδρασης, της θεωρίας του Foucault και της
συστημικής προσέγγισης είναι ότι η εκπαιδευτικός κατέφυγε σε συνδυασμό
πειθαρχικών πρακτικών από εναλλακτικές αλλά και από παραδοσιακές θεωρητικές
προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση των ζητημάτων πειθαρχίας που προέκυπταν στην
τάξη της. Άλλο βασικό συμπέρασμα είναι ότι ο τρόπος οργάνωσης του χώρου της
τάξης, ο τρόπος χρήσης του χρόνου από την εκπαιδευτικό και ο βαθμός ελέγχου του
σώματος των μαθητών συνδέονται με τις διαδικασίες εξασφάλισης πειθαρχίας και
ισορροπίας στην τάξη.
Λέξεις-κλειδιά: Αντιλήψεις των εκπαιδευτικών, Διαχείριση της σχολικής τάξης,
Εθνογραφική μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης, Πειθαρχία, Πειθαρχικές πρακτικές,
Σχολική τάξη.
(EL)
DISCIPLINARY PRACTICES AND TEACHERS’ PERCEPTIONS
CONCERNING THE MANAGEMENT OF SCHOOL CLASS AND THE
MAINTENANCE OF ITS BALANCE: A CASE STUDY BASED ON
ETHNOGRAPHIC METHODOLOGY
The classroom system is a complex network of interpersonal and social
relashionships. In the context of educational practice, the participants are in a constant
communication and interaction, which ultimately affects decisively the development
of social and learning behavior of students. For the smooth conduct of the educational
process is necessary to maintain the balance of the classroom.
The aim of the present study is to investigate the disciplinary practices and
perceptions of teachers for classroom management and the maintenance of its balance.
The research data comes from a case study of a classroom of primary school based on
ethnographic methodology. The research sample consists of 8 male students and 10
female students aged 9 years old. These students attend the third class in a primary
school in the village Ano Mera in the island of Mykonos during the school year 2014-
2015. The research process included four phases: observation and taking notes,
sociometric tests, semi-structured interview with the teacher and drawings.
For the collection of research data concerning the disciplinary practices
applied in the classroom and how the teacher understood and experienced the
discipline problems in the classroom is used a variety of research tools. We used the
method of content analysis and triangulation in order to have valid and reliable
conclusions concerning the case study of our research.
The main conclusion from data analysis in the context of the theory of
symbolic interaction and the theory of the Foucault and the systemic approach is that
the teacher used a combination of alternative and traditional disciplinary practices in
order to deal with discipline issues of her class. Another important conclusion is that
the way that classroom space and time is organized by the teacher and the student’s
body control is related to the discipline procedures and management of the school
class and the maintenance of its balance.
Key words: Case Study, Classroom management, Discipline, Disciplinary Practices,
Ethnographic methodology, School class, Teachers’ perceptions.
(EN)