O συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ) είναι το πρότυπο συστηματικό αυτοάνοσο νόσημα και χαρακτηρίζεται από ανώμαλη επαγόμενη από T κύτταρα και μεσολαβούμενη από Β κύτταρα παραγωγή αυτοαντισωμάτων έναντι πυρηνικών αντιγόνων. Ενώ ο ρόλος ειδικής ανοσίας έχει εκτενώς μελετηθεί, ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίζει η μη ειδική ανοσία στην έναρξη ή / και στην επίταση των αυτοάνοσων φαινομένων, δεν έχει επαρκώς καθορισθεί στο ΣΕΛ. Οι υποδοχείς Toll-like (TLRs) είναι συστατικά της μη ειδικής ανοσίας που αναγνωρίζουν δομές παθογόνων και μπορεί επίσης να εμπλέκονται στην αναγνώριση αυτοαντιγόνων και την παραγωγή αυτοαντισωμάτων. Στην παρούσα μελέτη εξετάστηκε η έκφραση και η λειτουργία των ΤLR-2, -3, -4 και -9 σε κυτταρικούς υποπληθυσμούς περιφερικού αίματος και μυελού των οστών ασθενών με ΣΕΛ. Επιπλέον μελετήθηκε η έκφραση του υποδοχέα TLR-9 σε τομές από νεφρικές βιοψίες πασχόντων από τη νόσο. Βρέθηκε ότι η έκφραση του TLR-9 -ο οποίος είναι ικανός να αναγνωρίζει ανεπαρκώς μεθυλιωμένο DNA του εαυτού- είναι διαταραγμένη στο περιφερικό αίμα και το μυελό των οστών ασθενών με υψηλή δραστηριότητα νόσου σε σχέση με ασθενείς με ηπιότερη νόσο και με υγιείς μάρτυρες. Ειδικότερα, αυξημένο ποσοστό Β κυττάρων και μονοκυττάρων βρέθηκε να εκφράζει TLR-9 σε ασθενείς με ενεργό ΣΕΛ (49,5 ± 24,4% και 30,7 ± 24,1% αντίστοιχα) σε σχέση με ασθενείς με ανενεργό ΣΕΛ (22,8 ± 19,6%, p=0,02 και14,3 ± 8,4%, p=0,03 αντίστοιχα). Μεταξύ των B κυττάρων, αυξημένο ποσοστό πλασματοκυτταροειδών Β κυττάρων και Β κυττάρων μνήμης, δηλαδή κυττάρων που είναι εν δυνάμει ικανά να παράγουν αυτοαντισώματα, αλλά όχι ανώριμων κυττάρων, εκφράζει TLR-9 σε ασθενείς με ενεργό ΣΕΛ. Μάλιστα, η αυξημένη έκφραση TLR-9 στα Β κύτταρα συσχετίζεται με την παρουσία στον ορό των ασθενών αυτοαντισωμάτων έναντι του DNA διπλής έλικας (anti-dsDNA antibodies) (p=0,007). Επιπλέον, στο μυελό των οστών, που αποτελεί θέση επεξεργασίας και παρουσίασης αυτοαντιγόνων αλλά και κατεξοχήν έδρα επιβίωσης των πλασματοκυτταροειδών κυττάρων που παράγουν αυτοαντισώματα, τα ποσοστά των TLR-9+ πλασματοκυτταροειδών Β κυττάρων είναι σημαντικά αυξημένα σε σχέση με το περιφερικό αίμα στους ασθενείς με ενεργό, αλλά όχι στους ασθενείς με ανενεργό λύκο. Η αυξημένη έκφραση TLR-9 στα Β κύτταρα οδηγεί σε ενίσχυση της ικανότητας των κυττάρων αυτών αφενός να πολλαπλασιάζονται και αφετέρου να δρουν ως αντιγονοπαρουσιαστές, όπως φαίνεται από τον επαυξημένο πολλαπλασιασμό και την ενισχυμένη επαγωγή του μορίου HLA-DR, αντίστοιχα, μετά από διέγερση των κυττάρων αυτών με τον ειδικό TLR-9 αγωνιστή ODN 2006 σε ασθενείς με έξαρση της νόσου. Aντίθετα, η παραγωγή των κυτταροκινών IL-6, IL-10 και TNF-α μετά από επίδραση in vitro του ODN 2006 δεν διαφέρει ανάμεσα στους υπό μελέτη πληθυσμούς. Η αυξημένη έκφραση του TLR-9 στους ασθενείς με ενεργό ΣΕΛ μπορεί εν μέρει να αποδοθεί σε διαλυτούς παράγοντες που εκκρίνονται στον ορό αυτών των ασθενών. Στο πλαίσιο αυτό, η καλλιέργεια Β κυττάρων από υγιείς μάρτυρες παρουσία ορού από ασθενείς με ενεργό αλλά όχι με ορό από ασθενείς με ανενεργό ΣΕΛ οδηγεί σε αύξηση αφενός του ποσοστού των πλασματοκυτταροειδών Β κυττάρων και αφετέρου του ποσοστού εξ’αυτών των κυττάρων που εκφράζουν TLR-9. Η προσθήκη in vitro υδροξυχλωροκίνης, ενός φαρμακευτικού παράγοντα που χρησιμοποιείται σήμερα στη θεραπεία της νόσου και του οποίου ο μηχανισμός δράσης συνίσταται στην ικανότητα του να διαφοροποιεί το ενδοκυττάριο pH αναστέλλοντας μία σειρά από pH-εξαρτώμενες ενδοκυττάριες διαδικασίες, καταργεί την προαναφερθείσα επίδραση του ορού στην έκφραση του TLR-9. Αναφορικά με τα μονοκύτταρα, η διέγερση του TLR-9 δεν έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγής ιντερφερόνης α (IFN-α), μίας κυτταροκίνης με πλειοτροπικές δράσεις στο λύκο. H ανοσοϊστοχημική ανάλυση της έκφρασης του ΤLR-9 σε νεφρικούς ιστούς ασθενών με ΣΕΛ κατέδειξε ενισχυμένη σπειραματική έκφραση στους ασθενείς με ενεργό υπερπλαστική ή με μεμβρανώδη νεφρίτιδα ΣΕΛ σε σχέση με τους ασθενείς με άλλου τύπου νεφρίτιδα ΣΕΛ, ασθενείς με μη ΣΕΛ σπειραματονεφρίτιδα και υγιείς μάρτυρες. Η διάχυτη σωληναροδιάμεση έκφραση του TLR-9 δεν διαφέρει ανάμεσα στις ομάδες που ελέγθηκαν. Συμπερασματικά, και όπως προκύπτει από τα παραπάνω, παράγοντες της μη ειδικής ανοσίας, και συγκεκριμένα η ενεργοποίηση του TLR-9, εμπλέκεται στην έναρξη της αυτοδραστικής ανοσολογικής απόκρισης στα λεμφοκύτταρα και συμμετέχει στην επίταση της νεφρικής νόσου μέσω ενεργοποίησης των μακροφάγων ή άλλων μηχανισμών τοπικά στο επίπεδο των ιστών στους ασθενείς με λύκο.
(EL)
Systemic lupus erythematosus (SLE) is the prototype systemic autoimmune disorder, characterized by an abnormal T-cell driven - B-cell mediated production of pathogenic autoantibodies against nuclear auto-antigens. Whereas the role of adaptive immune response has been extensively studied, the role of innate immune response in initiating and / or perpetuating the abnormal autoimmune phenomena, has not been thoroughly investigated in SLE. Toll-like receptors (TLRs) are pattern associated receptors of innate immunity that may be involved in the recognition of self antigens and the production of autoantibodies. In the present study we investigated the expression and function of TLR-2, -3, -4 and -9 in peripheral blood and bone marrow cell subpopulations of patients with SLE. The expression of TLR-9 was further examined in renal biopsies from SLE patients. Toll-like receptor 9 (TLR-9), which may recognize hemi-methylated self-DNA, exhibits a disturbed expression pattern in the peripheral blood and the bone marrow of patients with high disease activity compared with patients with lower disease activity and healthy individuals. More specifically, an increased proportion of B-cells and monocytes expresses TLR-9 among patients with active SLE (49.5 ± 24.4% and 30.7 ± 24.1% respectively) compared to patients with inactive disease (22.8 ± 19.6%, p=0.02 and 14.3 ± 8.4%, p=0.03 respectively). Among B-cells, increased proportions of plasmacytoid cells and memory B-cells (the putative autoantibody producing cells), but not naïve B-cells, express TLR-9 in patients with active SLE. Increased percentages of TLR-9 expressing B-cells correlate with the presence of anti-dsDNA antibodies (p=0.007) in active SLE patients.Of interest, increased proportions of TLR-9 expressing plasmacytoid cells are present in the bone marrow of SLE patients with high disease activity compared with their peripheral counterparts. Enhanced TLR-9 expression is accompanied by an enhanced proliferative and antigen presenting capacity of B-cells from active SLE patients, as evidenced by an enhanced proliferative response and an increased HLA-DR induction on these cells after stimulation of TLR-9 with its specific ligand ODN 2006. On the contrary, the production of cytokines IL-6, IL-10 and TNF-a upon ODN 2006 treatment does not differ among groups under study. The culture of B-cells derived from healthy individuals in the presence of active SLE serum results in the increase of both, the number of peripheral plasmacytoid B cells and of the percentage of these cells that express TLR-9. The addition in the culture medium of hydroxychloroquine, an agent that is widely used for the treatment of SLE, abrogates this effect of SLE serum in the expression pattern of TLR-9. Regarding monocytes, TLR-9 expression does not to influence their capacity to produce interferon-α -an important immune modulating cytokine in lupus- as shown indirectly by the lack of enhanced induction of interferon inducible genes upon ΤLR-9 stimulation of total PBMCs of active lupus patients. Ιmmunohistochemical analysis of renal TLR-9 expression revealed an enhanced glomerular ΤLR-9 expression in patients with active proliferative or membranous lupus nephritis compared to patients suffering from non SLE nephritis, other immune mediated glomerulonephritis or healthy controls. Diffuse tubulointersistial ΤLR-9 expression does not dignificantly differ among groups under study. Taken together these results, implicate innate immunity pathways –predominantly via TLR-9- both, in the initiation of autoreactivity and in the amplification of the glomerular injury in lupus patients.
(EN)
