Η διαδικασία της φυσιολογικής γήρανσης, καθώς και τα σπάνια σύνδρομα πρόωρης γήρανσης, είναι συνδεμένα με ποικίλες εκφυλιστικές αλλοιώσεις του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ). Σήμερα, αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός ερευνητικών μελετών που υποδεικνύουν τον ρόλο μη φυσιολογικής λειτουργίας της μικρογλοίας, αποκλειστικών κυττάρων ανοσοποιητικού του εγκεφάλου, στην επιδείνωση των ηλικιο-εξαρτώμενων νευρολογικών διαταραχών. Μέχρι πρόσφατα ωστόσο, τα αίτια ενεργοποίησης και η απειλητική για το ΚΝΣ απόκριση της, παρέμενε αδιευκρίνιστο αν οφείλονται στο μικροπεριβάλλον ή την αυτόνομη απόκριση των κυττάρων.
Στην παρούσα μεταπτυχιακή εργασία, εξετάζονται ενήλικα ποντίκια που φέρουν την ειδική απαλοιφή του γονιδίου Ercc1 – απαραίτητου παράγοντα για την λειτουργία του Μηχανισμού Επιδιόρθωσης Νουκλεοτιδίων (NER - Nucleotide Excision Repair) – αποκλειστικά στα κύτταρα της μικρογλοίας, με σκοπό την διαλεύκανση της αυτόνομης απόκρισης σε περιπτώσεις αυξημένου γενοτοξικού στρες.
Από τα δεδομένα που συλλέχτηκαν προκύπτει ότι απουσία της ERCC1 πρωτείνης, προκαλείται συσσώρευση μη επιδιορθωμένων βλαβών DNA, οδηγώντας σε ενεργοποίηση και ATM-εξαρτώμενη απόκριση (DDR – DNA Damage Response). Πρωτεΐνες που δρουν ως αισθητήρες βλαβών του πυρηνικού DNA, και προωθούν την αναγνώριση από μηχανισμούς επιδιόρθωσης, ανιχνεύτηκαν και στο κυτταρόπλασμα. Ωστόσο ο κυτταροπλασματικός ρόλος αυτών των πρωτεινών δεν αποσαφηνίζεται στα πλαίσια της εργασίας. Περαιτέρω, διεξάχθηκαν πειραμάτα χαρακτηρισμού της «in vivo» μικρογλοιακής μορφολογίας, όπου βρέθηκε η μετάβαση των κυττάρων από τον ομοιοστατικό «resting» φαινότυπο σε ένα προ-ενεργοποιημένο «primed» φαινότυπο, μία κυτταρική κατάσταση που βάσει βιβλιογραφίας έχει συνδεθεί με ανοσολογική ενεργοποίηση και γήρανση.
Συνοψίζοντας, τα αποτελέσματα της εργασίας προσφέρουν τις πρώτες ενδείξεις ότι ο αυξανόμενος φόρτος DNA βλαβών είναι επαρκής για την αλλαγή λειτουργικών και μορφολογικών ιδιοτήτων των μικρογλοιακών κυττάρων.
(EL)
Normal aging and progeroid syndromes have been associated with degenerative changes of Central Nervous System (CNS). Nowadays, increasing evidence suggest that abnormal reactionsof microglia, the immune cells of the brain, contribute tο age-related deterioration of the neuronal pathology. However, it is unclear whether the response is due to micro-environmental or intrinsic factors. In this master thesis, adult mice, bearing microglia-specific disruption of ERCC1-XPF damage factor, were examined, in order to delineate its cell autonomous response. According to our data the ERCC1 ablation causes accumulating, unrepaired DNA damage to the microglia, leading to activation of DNA damage response (DDR) dependent on the ATM pathway. Damage sensors were also detected to be present in the cytosol, but their role is not yet defined.
Furthermore, we find change of cell morphology through a transition from resting to activated form, a phenotype connected to both activated and senescent microglia.
Summarizing, our data show the first signs that increased genotoxic damage can alter the functional and morphological properties of microglial cells.
(EN)