Σκοπός: Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) αποτελεί βασικό συστατικό όλων των συστημάτων υγείας. Στην περίπτωση της Ελλάδας είναι έντονη η απουσία ενός συστήματος λειτουργικής διασύνδεσης της ΠΦΥ. Ιδιαίτερα στη δυσχερή οικονομική κατάσταση που διανύει τα τελευταία χρόνια, είναι φανερή η ανάγκη για διαρθρωτικές αλλαγές που θα οδηγήσουν στη μείωση των δαπανών υγείας και στην αποδοτικότερη λειτουργία του συστήματος υγείας. Η παρούσα πτυχιακή αποσκοπεί στη περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης των επιπέδων διασύνδεσης των δομών ΠΦΥ στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης φροντίδας με την χρήση ενιαίων προτύπων – διαδικασιών ποιότητας.
Μεθοδολογία: Διενεργήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση σε επιστημονικές βάσεις δεδομένων (PubMed, Cochrane Library, Google scholar) και έρευνα γραφείου (desk research), με στόχο το εντοπισμό ελληνικών προγραμμάτων ή ολοκληρωμένων μελετών για το θέμα της λειτουργικής διασύνδεσης των δομών ΠΦΥ. Ωστόσο δεν βρέθηκε κάποια ολοκληρωμένη μελέτη στην Ελλάδα όσον αφορά στη λειτουργική διασύνδεση εκτός από ένα εθνικό χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα ΕΣΠΑ (ΟΠΣ 337424 του Ε.Π. « Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013», Κλινική Κοινωνικής Ιατρικής (ΚΚΟΙ) του Πανεπιστημίου Κρήτης) και ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα FP7 με τίτλο QUALICOPC (Quality and costs of Primary Care in Europe) στο οποίο
Δημόσια Υγεία & Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας
Σχολή Ιατρικής – Πανεπιστήμιο Κρήτης
4
συμμετείχε επίσης η Ελλάδα. Για τις ανάγκες της παρούσας πτυχιακής επιχειρήθηκε η σύνθεση των αποτελεσμάτων του προγράμματος QUALICOPC στον κύριο κορμό των αποτελεσμάτων του προγράμματος ΕΣΠΑ. Το θεωρητικό πλαίσιο που προέκυψε από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας είναι αυτό της Kringos και συνεργάτες, το οποίο συνδυάζει τις θεμελιώδεις λειτουργίες κατά B.Starfield και το μοντέλο διαχείρισης χρόνιων νοσημάτων. Το εργαλείο αποτίμησης που επιλέχθηκε ως καταλληλότερο στην περίπτωση της Ελλάδας ήταν το «Primary Care Assessment Tool (PCAT) – Short Version». Το ερωτηματολόγιο αυτό μαζί με ένα συνοδευτικό ερωτηματολόγιο εφαρμόστηκαν σε δείγμα 124 δομών ΠΦΥ σε όλη την επικράτεια, μέσω της στρωματοποιημένης τυχαίας δειγματοληψίας. Τα συλλεχθέντα στοιχεία αναλύθηκαν με την βοήθεια ενός αλγορίθμου που συνέδεε τις διαστάσεις του θεωρητικού μοντέλου της Kringos και συν., με τα χαρακτηριστικά τους και μετέπειτα με τις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου. Δίδοντας διάφορους συντελεστές βαρύτητας, η τελική αποτίμηση των επιπέδων διασύνδεσης αποτυπώθηκε με τη βοήθεια μιας πεντάβαθμης κλίμακας τύπου likert-scale ως εξής: ανύπαρκτη, φτωχή, βασική, μέτρια και μέγιστη διασύνδεση.
Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στην Ελλάδα υπάρχουν δομές ΠΦΥ διαφορετικών ταχυτήτων, όπου η διαφορά αφορά τον τύπο των δομών και όχι την κάθε δομή ξεχωριστά. Ωστόσο οι δύο διαστάσεις που απαιτούν σημαντική βελτίωση για το σύνολο των δομών είναι οι Οικονομικές Συνθήκες Συστήματος ΠΦΥ και η Ποιότητα Υπηρεσιών ΠΦΥ. Στην πλειονότητα των δομών το επίπεδο διασύνδεσης ως προς τις οικονομικές συνθήκες βρίσκεται σε επίπεδο κάτω του μετρίου, με το 73% των δομών να παρουσιάζουν φτωχή διασύνδεση ως προς το σύστημα αποζημιώσεων ανθρώπινου δυναμικού της ΠΦΥ. Στη διάσταση της ποιότητας το χαρακτηριστικό με που πλήττεται περισσότερο είναι οι πρακτικές συνταγογράφησης των παρόχων ΠΦΥ με το 80% των δομών να δηλώνει επίπεδα φτωχής διασύνδεσης. Συνολικά, η αποτίμηση της διασύνδεσης των δομών ΠΦΥ στην Ελλάδα εκτιμάται σε ένα βασικό ή μέτριο επίπεδο .
Συμπεράσματα: Με στοχευμένες ενέργειες σε διαστάσεις που χρήζουν σημαντικής βελτίωσης θα μπορεί να επέλθει ουσιαστική βελτίωση των επιπέδων διασύνδεσης με στόχο την ποιότητα της παρεχόμενης ΠΦΥ σε ένα καλά αναπτυγμένο πρωτοβάθμιο σύστημα υγείας
(EL)
INTRODUCTION: Primary Health Care (PHC) is a key component of all health systems. The absence of operational integration of PHC units is a major issue in the case of Greece. Particularly during the times of austerity, there is a clear need for structural changes that will lead to reduction of health costs and effectiveness of the health system. This project aims to assess the current status of integration levels of PHC units in Greece, in the context of comprehensive care with the use of common processes and quality standards.
METHODS: A literature review were conducted in three scientific databases (PubMed, Cochrane Library, Google scholar) jointly with desk research to find greek programmes or studies aiming to operational integration of PHC units. No studies were found apart from two projects: one national funded (NSRF, MIS 337 424 OP "Administrative Reform 2007-2013", Social Medicine Clinic of the University of Crete) and a European FP7 project entitled QUALICOPC (Quality and costs of Primary Care in Europe). A synthesis of the results of QUALICOPC project into the main results of the NSRF project was attempted. The identified from the literature review theoretical framework was the one of Kringos et al., which combines the fundamental PHC principles of B.Starfield and the chronic disease management model. The main evaluation tool was the «Primary Care Assessment Tool (PCAT) - Short Version». This questionnaire along with an accompanying questionnaire was applied to the selected PHC units (stratified random sampling). The collected data
Δημόσια Υγεία & Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας
Σχολή Ιατρικής – Πανεπιστήμιο Κρήτης
6
were analyzed with the help of an algorhythm that gave different mathematical weights and integrated the Kringos et al., dimensions with their characteristics and each item of the questionnaire. A 5likert-scale reflected the final assessment, grouping the PHC units based on their integration levels, as follows: absent, poor, basic, medium and maximum integration.
RESULTS: PHC units in Greece proved to be of different integration and quality level, depending on the type of unit rather than units of the same type. However, the two dimensions that require major improvement in the total sample are the “economic conditions of the PHC System” and the “Service Quality of PHC”. The 73% of the units were evaluated of poor integration mainly due to the “system of compensation of the PHC workforce”. As far as the dimension of “quality” is concerned, the most vulnerable characteristic (80% of the units) was the “prescription practices of primary care providers”. Overall, integration of PHC structures in Greece was evaluated to be at a basic or medium level.
CONCLUSIONS: Substantial restructure of the PHC system could be achieved by targeted actions towards vulnerable dimensions and characteristics. These actions will promote quality of PHC services and operational integration of the PHC system.
(EN)
