Ουσίες που βρέθηκαν σε αρσενικά ή θηλυκά άτομα του εντόμου Dacus oleae και που αναφέρονται σαν φερομόνες, διεγείρουν δηλαδή κάποια μορφή βιολογικής αντίδρασης σε δοκιμές εργαστηρίου ή αγρού, εξετάστηκαν με την τεχνική του ηλεκτροαντενογράφου (ΗΑΓ). Ουσίες που δεν απαντώνται στο έντομο αυτό και που επελέγησαν για ειδικούς λόγους, εξετάστηκαν επίσης με την ίδια τεχνική σαν πιθανές φερομόνες. Όλες οι ουσίες που εξετάστηκαν ανεξάρτητα αν απαντώνται στο έντομο ή όχι, έδειξαν αντίδραση κάποιου βαθμού και στα δυο φύλα του εντόμου που προέρχονταν είτε από τεχνητή εκτροφή είτε από άγριους πληθυσμούς. Η ουσία 1,7-διοξασπυρο (5,5) ενδεκάνιο, η κύρια φερομόνη τουδάκου, έδειξε την ισχυρότερη αντίδραση σε μικρές συγκεντρώσεις. Στη μεγαλύτερη συγκέντρωση που δοκιμάστηκε, η εννεανάλη, ένα από τα τέσσερα συστατικά του μίγματος φερομόνης, έδειξε την ισχυρότερη αντίδραση. Οι αντιδράσεις του εντόμου στις διάφορες ουσίες μετά από εθισμό των αισθητηρίων οσφρήσεως στην κύρια φερομόνη ή στην εννεανάλη, έδειξαν ότι οι δυο αυτές ουσίες ανιχνεύονται από διαφορετικά αισθητήρια. Η ευαισθησία και η εξειδίκευση των αισθητηρίων σχολιάζεται με βάση τις ηλεκτροφυσιολογίες αυτές παρατηρήσεις.
(EL)
Substances found in Dacus oleae (Gmelin) (Diptera: Tephritidae) male or female flies which have been reported as pheromones, i.e. elicit some form of biological activity in laboratory or field bioassays, were tested with the electroantennogram technique (EAG). Substances of non-insect origin were also tested as possible pheromone candidates. All substances of insect or non-insect origin elicited an EAG response to both sexes of lab-cultured or wild insects but 1,7 dioxaspiro [5,5] undecane, the major pheromone component, has a lower response threshold value than all other compounds. At the maximum stimulus concentration the response to nonanal reaches a value higher than that elicited by all other compounds. EAG responses to various compounds, after receptor adaptation to the major pheromone compound and nonanal, showed that these two compounds are detected by different sets of receptors. Other comments on the sensitivity and specificity of antennal receptors are also presented.
(EN)
