Η υψηλή συγκέντρωση τριγλυκεριδίων (TG) σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Συνεπώς, παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής που μειώνουν ή εμποδίζουν την αύξηση της συγκέντρωσης των TG στο πλάσμα, όπως η άσκηση και η δίαιτα, μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Οι παρεμβάσεις αυτές ουσιαστικά εσωκλείουν μεταβολές και επιδράσεις στο ενεργειακό ισοζύγιο (ΕΙ) και συγκεκριμένα μεταβολές στην ενεργειακή δαπάνη, που επιτυγχάνονται μέσω της άσκησης, και στην ενεργειακή πρόσληψη μέσω της τροφής που καταναλώνεται. Η παρούσα διατριβή διερεύνησε την επίδραση οξέων μεταβολών του ενεργειακού ισοζυγίου στο μεταβολισμό των TG των λιποπρωτεϊνών πολύ χαμηλής πυκνότητας (VLDL-TG). Για το σκοπό αυτό, προσδιορίστηκε η κινητική των VLDL-TG με χρήση σταθερών ισοτόπων ιχνηθέτησης γλυκερόλης, στο μεταπορροφητικό στάδιο (εκτιμήθηκε ο ρυθμός ηπατικής έκκρισης και ο ρυθμός πλασματικής εκκαθάρισης των VLDL-TG) μετά από παρεμβάσεις στο ενεργειακό ισοζύγιο. Συγκεκριμένα, μελετήθηκε η οξεία και καθυστερημένη επίδραση μιας συνεδρίας αερόβιας άσκησης υψηλής έντασης (εναλλασσόμενη ένταση ίση με 60% και 90% της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου (VO2peak) για ~1/2h, ΕΙ:-2MJ) στον μεταβολισμό των VLDL-TG σε υγιείς άνδρες (1η Ερευνητική μελέτη). Επίσης, αξιολογήθηκαν οι επιδράσεις μιας συνεδρίας άσκησης μέτριας έντασης (60% VO2peak για ~2h, ΕΙ:-2MJ) και μείωσης της ενεργειακής πρόσληψης (ΕΙ:-2MJ) στον μεταβολισμό των VLDL-TG σε υγιείς γυναίκες (2η Ερευνητική μελέτη). Τέλος, μελετήθηκαν οι επιδράσεις της οξείας μείωσης (ΕΙ:-3MJ) και οξείας αύξησης (ΕΙ:+3MJ) της ενεργειακής πρόσληψης στον μεταβολισμό των VLDL-TG σε υγιείς γυναίκες (3η Ερευνητική μελέτη). 1η Ερευνητική μελέτη: Μια συνεδρία αερόβιας άσκησης υψηλής έντασης έχει βρεθεί πως προκαλεί τις ίδιες ή και μεγαλύτερες θετικές μεταβολικές επιδράσεις σε σχέση με αερόβια άσκηση μέτριας έντασης και απαιτεί για την εμφάνιση τους χαμηλότερη ενεργειακή δαπάνη. Δεν είναι γνωστό εάν υπερτερεί και στην επίδραση της στον μεταβολισμό VLDL. Στην μελέτη εξετάστηκε η επίδραση μιας συνεδρίας αερόβιας άσκησης υψηλής έντασης στην κινητική των VLDL-TG 14h και 48h μετά το τέλος της άσκησης με σκοπό να εξεταστούν οι οξείες και χρονο-εξαρτώμενες επιδράσεις αυτού του τύπου άσκησης στον μεταβολισμό των VLDL-TG. Οχτώ υγιείς μη-αθλούμενοι άνδρες (ηλικία: 23.6±6.1 έτη, δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ): 23.1±2.2 kg/m2, μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (VO2peak): 36.3±5.5 ml/kg/min) συμμετείχαν σε τρεις μελέτες κινητικής με έγχυση σταθερών ισοτόπων ιχνηθέτησης, με τυχαιοποιημένη σειρά: 1) 14h και 2) 48h μετά από μια συνεδρία αερόβιας άσκησης υψηλής έντασης (ένταση ίση με 60% και 90% της VO2peak εναλλασσόμενη ανά 4min για συνολικά 32min, ενεργειακή δαπάνη ~2MJ) και 3) μετά από αντίστοιχο χρόνο ανάπαυσης. Η συγκέντρωση VLDL-TG μειώθηκε κατά 20% στις 14h (P=0.046) αλλά όχι στις 48h (P=1.000) μετά την άσκηση σε σχέση με την παρέμβαση ανάπαυσης. Η εκκαθάριση των VLDL-TG αυξήθηκε κατά 21% στις 14h (P<0.001) αλλά όχι στις 48h (P=0.299) μετα-ασκησιακά σε σχέση με την ανάπαυση ενώ η ηπατική έκκριση VLDL-TG δεν διέφερε από την ανάπαυση σε καμία χρονική στιγμή μετά την άσκηση. Συμπερασματικά, η αερόβια άσκηση υψηλής έντασης μειώνει την συγκέντρωση VLDL-TG σε μη παχύσαρκους άνδρες την επόμενη ημέρα μέσω της αύξησης της εκκαθάρισης των VLDL-TG από την κυκλοφορία, όπως και η αερόβια άσκηση αντοχής μέτριας έντασης. Η επίδραση αυτή έχει μικρή διάρκεια αφού παύει να υφίσταται 48h μετά την άσκηση. 2η Ερευνητική μελέτη: Οι μηχανισμοί με τους οποίους η άσκηση μειώνει την συγκέντρωση των TG νηστείας σε γυναίκες δεν είναι γνωστοί και η επίδραση του αρνητικού ισοζυγίου ενέργειας ανεξάρτητα από την μυϊκή συστολή, δεν έχει διερευνηθεί. Ο σκοπός της μελέτης ήταν να αξιολογήσει την επίδραση ίσων ενεργειακών ελλειμμάτων που προκαλούνται είτε από άσκηση είτε από υποθερμιδική δίαιτα στον μεταβολισμό των VLDL- TG σε γυναίκες. Έντεκα υγιείς γυναίκες (ηλικία: 23.5±2.7 έτη, ΔΜΣ: 21.6±1.4 kg/m2, VO2peak: 1.6±0.4 L/min) συμμετείχαν σε μελέτη κινητικής με έγχυση σταθερών ισοτόπων ιχνηθέτησης, με τυχαιοποιημένη σειρά, μια ημέρα μετά από τις ακόλουθες παρεμβάσεις: 1) μια συνεδρία άσκησης (γρήγορο περπάτημα σε ένταση ίση με 60% της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου για 123±18 min, με καθαρή ενεργειακή δαπάνη 2.06±0.39 MJ (~500 kcal)), 2) ενεργειακό διαιτητικό περιορισμό κατά 2.10±0.41 MJ, και 3) παρέμβαση ελέγχου ισοθερμιδικής δίαιτας και ανάπαυσης (μηδενικό ενεργειακό ισοζύγιο). Η συγκέντρωση VLDL-TG μειώθηκε κατά ~30% μετά την παρέμβαση άσκησης σε σχέση με την παρέμβαση ελέγχου (P<0.001), ενώ δεν παρατηρήθηκε αλλαγή μετά την υποθερμιδική δίαιτα (P=0.297 έναντι της παρέμβασης ελέγχου). Σε σχέση με την παρέμβαση ελέγχου, η άσκηση αύξησε την εκκαθάριση των VLDL-TG κατά 22% (P=0.001) και μείωσε την ηπατική έκκριση VLDL-TG κατά ~17% (P=0.042), ενώ η υποθερμιδική δίαιτα δεν επηρέασε την κινητική των VLDL-TG (P>0.2). Συμπερασματικά, 1) η υποτριγλυκεριδαιμία μετά την άσκηση σε γυναίκες επιτυγχάνεται μέσω ενεργοποίησης διαφορετικού μηχανισμού (αυξημένη εκκαθάριση και μειωμένη έκκριση VLDL-TG) σε σχέση με αυτή που έχει περιγραφεί παλαιότερα σε άνδρες (μόνο αυξημένη εκκαθάριση VLDL-TG), και 2) η άσκηση επηρεάζει τον μεταβολισμό των TG προκαλώντας μεταβολές στην κινητική των VLDL-TG οι οποίες δεν μπορούν να αναπαραχθούν από υποθερμιδική δίαιτα που προκαλεί το ίδιο ενεργειακό έλλειμμα, που σημαίνει ότι, οι μεταβολές που παρατηρούνται μετά από άσκηση είναι ανεξάρτητες από το ενεργειακό έλλειμμα της άσκησης και εξαρτώνται από την μυϊκή συστολή. 3η Ερευνητική μελέτη: Η οξεία μείωση στην ενεργειακή πρόσληψη μπορεί να μειώσει την συγκέντρωση των VLDL-TG. Παρόλο που η μακροπρόθεσμη αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη και η παχυσαρκία σχετίζονται με υπερτριγλυκεριδαιμία, η οξεία επίδραση της αύξησης της ενεργειακής πρόσληψης στον μεταβολισμό των VLDL-TG παραμένει άγνωστη. Ο σκοπός της μελέτης ήταν να αξιολογήσει τις επιδράσεις του θετικού και αρνητικού ενεργειακού ισοζυγίου στον μεταβολισμό των VLDL-TG σε υγιείς γυναίκες. Δέκα υγιείς γυναίκες (ηλικία: 22.0±2.9 έτη, ΔΜΣ: 21.2±1.3 kg/m2) συμμετείχαν σε μελέτη κινητικής με έγχυση σταθερών ισοτόπων ιχνηθέτησης, με τυχαιοποιημένη σειρά, μια ημέρα μετά από τις ακόλουθες παρεμβάσεις: 1) ισοθερμιδική δίαιτα (παρέμβαση ελέγχου), 2) υποθερμιδική δίαιτα με αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο 2.89±0.42 MJ και 3) υπερθερμιδική δίαιτα με θετικό ενεργειακό 2.91±0.32 MJ. Οι τρεις δίαιτες είχαν την ίδια μακροθρεπτική σύσταση. Η συγκέντρωση VLDL-TG μειώθηκε κατά ~26% μετά την υποθερμιδική δίαιτα σε σχέση με την παρέμβαση (P=0.037) λόγω μείωσης στο ρυθμό ηπατικής έκκρισης VLDL-TG (κατά 21%, P=0.023) και αύξησης στο ρυθμό πλασματικής εκκαθάρισης VLDL-TG (κατά ~12%, P=0.016). Η υπερθερμιδική δίαιτα αύξησε την συγκέντρωση γλυκόζης νηστείας (P=0.042) αλλά δεν επηρέασε την συγκέντρωση και κινητική των VLDL-TG σε σχέση με την παρέμβαση ελέγχου. Συμπερασματικά, η οξεία μείωση της ενεργειακής πρόσληψης (~3MJ) οδηγεί σε υποτριγλυκεριδαιμία μέσω μείωσης στην ηπατική έκκριση VLDL-TG και αύξησης στην εκκαθάριση VLDL-TG από την κυκλοφορία. Από την άλλη πλευρά, η οξεία αύξηση της ενεργειακής πρόσληψης (~3MJ) δεν επηρεάζει τον μεταβολισμό των VLDL-TG αλλά διαταράσσει την ομοιόσταση της γλυκόζης σε υγιείς γυναίκες. Συμπερασματικά, λαμβάνοντας υπόψη τα ευρήματα της παρούσας διατριβής, προκύπτουν σημαντικές νέες πληροφορίες για την οξεία επίδραση μεταβολών του ενεργειακού ισοζυγίου στην τριγλυκεριδαιμία και τον μεταβολισμό των VLDL-TG που αναφέρονται: στην υπεροχή της υψηλής έντασης αερόβιας άσκησης έναντι της μέτριας έντασης, στις παρόμοιες επιδράσεις διαφόρων τύπων άσκησης, στις ενδεχόμενες διαφορετικές επιδράσεις της μιας συνεδρίας άσκησης και της προπόνησης, στις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων στην επίδραση της αερόβιας άσκησης, στην υπεροχή της άσκησης έναντι της υποθερμιδικής δίαιτας, στην οξεία επίδραση της υποθερμιδικής και υπερθερμιδικής δίαιτας. Παράλληλα, προκύπτουν νέα ερωτήματα που μπορούν να διερευνηθούν σε μελλοντικές μελέτες. Σημαντικό θα ήταν να αξιολογηθούν οι επιδράσεις αντίστοιχων παρεμβάσεων σε άτομα με διαταραχές στο μεταβολισμό των λιπιδίων καθώς και να διερευνηθούν οι επιδράσεις του συνδυασμού των παρεμβάσεων στο ενεργειακό ισοζύγιο με φαρμακευτική αντιμετώπιση. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούσαν να σχεδιαστούν αποτελεσματικότερες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της υπερτριγλυκεριδαιμίας. Η αξιολόγηση της κινητικής της VLDL-ApoB100 μετά από αντίστοιχες παρεμβάσεις στο ενεργειακό ισοζύγιο σε μελλοντικές μελέτες, θα παρείχε επιπλέον πληροφορίες για την μεταβολική συμπεριφορά ολόκληρου του σωματιδίου VLDL. Τέλος, η αρνητική επίδραση της υπερθερμιδικής δίαιτας στην συγκέντρωση γλυκόζης νηστείας θα μπορούσε περαιτέρω να διερευνηθεί και να εξεταστεί η υποκείμενη επίδραση στον μεταβολισμό της.
.jpg){kind=logo}
