Εφαρμογή των αρχών της βιομηχανικής οικολογίας στον τομέα της διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων: η περίπτωση της εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας

 
Το τεκμήριο παρέχεται από τον φορέα :

Αποθετήριο :
Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης ΕΣΤΙΑ
δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου
στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
κοινοποιήστε το τεκμήριο




2013 (EL)

Εφαρμογή των αρχών της βιομηχανικής οικολογίας στον τομέα της διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων: η περίπτωση της εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας

Ιωάννου, Αθανάσιος

Η βιομηχανική οικολογία αποτελεί μία στρατηγική προσέγγιση η οποία επιδιώκει να μειώσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ανθρωπίνων παρεμβάσεων εφαρμόζοντας τις βασικές αρχές των φυσικών οικοσυστημάτων στις βιομηχανικές διαδικασίες. Στο ευρύ φάσμα των ερευνητικών αξόνων και διαθέσιμων εργαλείων που τη χαρακτηρίζουν εντάσσεται, μεταξύ άλλων, η Διευρυμένη Ευθύνη του Παραγωγού (ΔΕΠ), προϊόντων αλλά και αποβλήτων.Σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), η ΔΕΠ αποτελεί περιβαλλοντική πολιτική, σύμφωνα με την οποία, η ευθύνη του παραγωγού ενός προϊόντος για το προϊόν του επεκτείνεται και στο μετα-καταναλωτικό στάδιο του κύκλου ζωής του συγκεκριμένου προϊόντος και φτάνει μέχρι την τελική του διάθεση. Οι συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασιών αποτέλεσαν ένα από τα πρώτα ρεύματα αποβλήτων επί των οποίων εφαρμόστηκε σταδιακά η συγκεκριμένη πολιτική, όπως σχεδιάστηκε και αναπροσαρμόσθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Για την Ελλάδα, ως κράτος-μέλος της ΕΕ, η επιρροή του κοινοτικού δικαίου είναι καταλυτική. Ειδικότερα, σε θέματα περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος η ενσωμάτωση αντίστοιχων ευρωπαϊκών οδηγιών αποτελεί πάγια εθνική πρακτική και το κυριότερο ίσως κίνητρο υιοθέτησης και εφαρμογής πολιτικών περιβαλλοντικής προστασίας.Στην παρούσα διατριβή, υπό το προαναφερθέν θεωρητικό και νομικό πλαίσιο, διερευνάται η συμμετοχή των Ελλήνων πολιτών στην ανακύκλωση των ξηρών Ανακυκλώσιμων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΑΣΑ), που περιλαμβάνουν τα απόβλητα συσκευασίας και το έντυπο χαρτί. Η διερεύνηση της συμμετοχής αφορά στο σύστημα της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) και πραγματοποιείται μέσω δύο διαφορετικών προσεγγίσεων.Η πρώτη προσέγγιση αξιοποιεί συγκεντρωτικά δεδομένα που σχετίζονται με οικονομικά, κοινωνικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού των εμπλεκόμενων Χωρικών Ενοτήτων (ΧΕ), καθώς και λειτουργικά χαρακτηριστικά του συστήματος της ΕΕΑΑ. Στο κλασσικό ερμηνευτικό μοντέλο γραμμικής παλινδρόμησης που διερευνήθηκε, επιλέχθηκε ως εξεταζόμενη (εξαρτημένη) μεταβλητή η «ετήσια κατά κεφαλή ποσότητα συλλεγόμενων ΑΑΣΑ». Ως τελικό αποτέλεσμα προκύπτει ότι ο συντελεστής προσδιορισμού R2 είναι υψηλός (R2 = 0,637), για το κλασσικό μοντέλο παλινδρόμησης, γεγονός που σημαίνει ότι περίπου το 64% της συνολικής διακύμανσης της ετήσιας κατά κεφαλή συλλογής ΑΑΣΑ εξηγείται από τις ερμηνευτικές μεταβλητές του μοντέλου. Αντίστοιχα, το τοπικό μοντέλο, που προκύπτει από την εφαρμογή της χωρικά σταθμισμένης παλινδρόμησης ενισχύει ελαφρά το συντελεστή προσδιορισμού μέχρι την τιμή R2 = 0,660 ή 66%.Η δεύτερη προσέγγιση βασίζεται σε δεδομένα που συγκεντρώθηκαν μέσω προσωπικών, δια ζώσης, συνεντεύξεων με τη χρήση έντυπου δομημένου ερωτηματολογίου. Με τον τρόπο αυτό στο χρονικό διάστημα μεταξύ Δεκεμβρίου 2010 και Φεβρουαρίου 2011, επιλέχθηκε ένα «βολικό» δείγμα πληθυσμού (convenience sample). Στην επεξεργασία των δεδομένων και την εξαγωγή συμπερασμάτων αξιοποιήθηκαν συνολικά 644 ερωτηματολόγια. Στο πλαίσιο της στατιστικής επεξεργασίας των δεδομένων εφαρμόστηκε η τεχνική των Μοντέλων Δομικών Εξισώσεων (Structural Equation Models – SEM). Σε πρώτη φάση εφαρμόστηκε η «επιβεβαιωτική» ή «επικυρωτική» προσέγγιση (προσέγγιση των συνδιακυμάνσεων) για την ανάλυση των πιθανών σχέσεων μεταξύ των διαθέσιμων μεταβλητών. Ο απώτερος στόχος ήταν η δημιουργία ενός μοντέλου που, βασιζόμενο στα υπάρχοντα θεωρητικά μοντέλα ερμηνείας της πρόθεσης για εκδήλωση κάποιας συμπεριφοράς, όπως η θεωρία της προσχεδιασμένης συμπεριφοράς (Theory of Planned Behavior), θα ερμηνεύει ικανοποιητικά τα διαθέσιμα δεδομένα της έρευνας και τις διακυμάνσεις τους. Σωρευτικά, η ερμηνεία της διακύμανσης της πρόθεσης για ανακύκλωση, με τη συμβολή όλων των ανεξάρτητων μεταβλητών, έφτασε το πολύ ικανοποιητικό ποσοστό του 64%.Στη συνέχεια ακολουθεί η προσέγγιση βάσει διακύμανσης και αναπτύχθηκε ένα συνδυαστικό ολοκληρωμένο μοντέλο για τη διερεύνηση της πρόθεσης για ανακύκλωση, βάσει ενός συνόλου 27 ερευνητικών υποθέσεων. Τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται είναι αρκετά ικανοποιητικά, δεδομένης της πολυπλοκότητας του μοντέλου. Όπως διαπιστώνεται, από τους ενδεδειγμένους μεθοδολογικά δείκτες,  προκύπτουν ικανοποιητικές ποσοτικές ενδείξεις για την στιβαρότητα, την ερμηνευτική ισχύ και την προβλεπτική ικανότητα του προτεινόμενου μοντέλου,  υποστηρίζονται οι 19 από τις 27 ερευνητικές υποθέσεις και  ερμηνεύεται ένα υψηλό ποσοστό, το 64% (R2 = 0,640) της διακύμανσης της μεταβλητής-στόχου που είναι η πρόθεση για ανακύκλωση.Τελική επιδίωξη της παρούσας διατριβής είναι τα γενικότερα αποτελέσματα της και το προτεινόμενο συνδυαστικό μοντέλο να αποτελέσουν τμήμα ενός ευρύτερου περιβαλλοντικού συστήματος υποστήριξης λήψης αποφάσεων που θα οδηγήσει στην αξιολόγηση και πιθανή βελτίωση του υφιστάμενου συστήματος ανακύκλωσης συσκευασιών και στην κατάθεση μίας ολοκληρωμένης και εμπεριστατωμένης πρότασης για άσκηση πολιτικής στον εν λόγω χώρο.

thesis
Διδακτορική Διατριβή (EL)
Doctoral Dissertation (EN)

Spatial analysis (Statistics)
Packaging waste - Recycling
Διευρυμένη Ευθύνη Παραγωγού (ΔΕΠ)
Χωρική ανάλυση (Στατιστική)
Θεωρία Προσχεδιασμένης Συμπεριφοράς
Theory of Planned Behavior (TPB)
Extended Producer Responsibility (EPR)
Απορρίματα συσκευασίας - Ανακύκλωση


2013-11-17


Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0



*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των αντίστοιχων Φορέων περιεχομένου.