Στις δυτικές παρυφές των Λευκών Ορέων, στην επαρχία Σελίνου του Νομού Χανίων βρίσκεται το Φαράγγι της Αγίας Ειρήνης. Το φαράγγι είναι ένα από τα γνωστότερα φαράγγια της Κρήτης και αποτελεί προστατευόμενη περιοχή (τμήμα του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς, περιοχή Natura 2000, -Ειδική Ζώνη Διατήρησης (Ε.Ζ.Δ.), Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Ζ.Ε.Π.)-και καταφύγιο άγριας ζωής). Έχει μήκος 7,5 χιλιόμετρων και ανήκει στο Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4. Διασχίζει τα μεταμορφωμένα ανθρακικά πετρώματα της Ενότητας του Τρυπαλίου και ενότητες του Φυλλιτικού Kαλύμματος. Το φαράγγι αποτελεί μια ρηξιγενή ζώνη που διευθύνεται ΒΒΑ – ΝΝΔ, ακολουθώντας τη γενική διεύθυνση των μεγάλων ρηγμάτων που διατρέχουν όλους τους, μεσοζωικής ηλικίας, σχηματισμούς της περιοχής.Παρόλο που η περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερο γεωλογικό και γεωμορφολογικό ενδιαφέρον το μέχρι τώρα καθεστώς προστασίας της περιορίζεται κυρίως στον ρόλο που έχει αυτή για το βιοτικό περιβάλλον (προστασία ειδών και οικοτόπων) χωρίς να λαμβάνονται υπόψη ζητήματα προστασίας της γεωποικιλότητας.Μόλις το Μάρτιο του 2011 περιλήφθηκε η έννοια του γεώτοπου στην ελληνική νομοθεσία (Ν. 3937/2011), όπου σύμφωνα με τους Theodosiou et al. (2006), αναφέρεται ότι: «γεώτοποι είναι οι γεωλογικές ― γεωμορφολογικές δομές που συνιστούν φυσικούς σχηματισμούς και αντιπροσωπεύουν σημαντικές στιγμές της γεωλογικής ιστορίας της Γης, είναι σημαντικοί μάρτυρες της μακράς εξέλιξής της, ή δείχνουν σύγχρονες φυσικές, γεωλογικές διεργασίες που συνεχίζουν να εξελίσσονται στην επιφάνεια της Γης».Τα γεωλογικά στοιχεία του γεωτόπου του Φαραγγιού της Αγίας Ειρήνης έχουν ήδη καταγραφεί και επισημανθεί. Το Φαράγγι της Αγίας Ειρήνης έχει ήδη συμπεριληφθεί στους καταλόγους των ελληνικών γεωτόπων για την αισθητική και φυσική αξία αυτού, κατατασσόμενο στην κατηγορία των γεωτόπων γεωμορφολογικού ενδιαφέροντος (κατηγορία landform) (Fassoulas et al., 2007).Στο πλαίσιο της παρούσης μελέτης υλοποιήθηκε ένα σύστημα προβολής και διαχείρισης του φαραγγιού. Η δημιουργία μιας τράπεζας πληροφοριών για το φαράγγι ανέδειξε ένα πρόβλημα οριοθέτησης της προστατευόμενης περιοχής. Η οριοθέτηση τόσο της περιοχής Natura όσο και του Εθνικού Δρυμού ενώ ανατολικά είναι συνεχής και δημιουργεί ένα ενιαίο σύνολο με το φαράγγι της Σαμαριάς αλλά και το σύνολο σχεδόν των Λευκών Ορέων ως προς το δυτικά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ελλιπής.Το όριο ως προς τα δυτικά της προστατευόμενης περιοχής όχι μόνο δεν καθιστά σαφή την ενότητα του προστατευόμενου αντικειμένου αλλά είναι και δύσκολο να καθοριστεί επί του πεδίου. Η ενότητα της προστατευόμενης περιοχής καθίσταται προβληματική μιας και το όριο τέμνει οριζόντια τα δυτικά πρανή του φαραγγιού με αποτέλεσμα μόνο η κατωφέρεια αυτών να προστατεύεται. Το φαράγγι και τα πρανή αυτού συνιστούν μια δυναμική και αλληλένδετη ενότητα και οποιαδήποτε οριοθέτηση διασπά την ενότητα αυτή στερείται επιστημονικής αιτιολόγησης και θα πρέπει να διορθωθεί.Η επισήμανση της ανάγκης επαν-οριοθέτησης τόσο του εθνικού Δρυμού όσο και της περιοχής Natura είναι κάτι που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και σε όποια μελλοντική οριοθέτηση του γεωτόπου της Αγίας Ειρήνης.
(EL)
The unique in beauty and scientific interest geotope of Agia Eirini gorge is located at the western side of the White Mountains, in the Prefectural Administration of Chania. It is part of the European path E4, has a length of 7,5 kilometers and its northern entry is located at Agia Eirini village, 43 km far from Chania. It is part of the “Lefka Ori” Natura 2000 region (Code GR 4340008), part of the Samaria National Park and α Wild Life Shelter. The gorge crosses the metamorphic carbonate rocks of the Trypali Unit (age up to Middle Triassic) and the units of the Phyllite Nappe. The gorge represents a fault zone with a NNE – SSW direction, following the general direction of the large faults that cut the Mesozoic formations of the region. Along this path a lot of tectonic features can be regarded and studied, so the gorge can be characterized as a natural laboratory for the understanding of the terms fault and fault zone. In this study, using GIS, an information system for the gorge of Agia Eirini is organized and the combination of thematic maps revealed a delimitation problem of the protected area.
(EN)
