Η τεχνικογεωλογική συμπεριφορά των ηφαιστειακών σχηματισμών έχει διακύμανση μεταξύ εδαφικού και βραχώδους χαρακτήρα και εξαρτάται απο τη γεωλογική σύσταση και προέλευση, το βαθμό αποσάθρωσης και τον βαθμό κερματισμού εφ’όσον είναι βραχώδεις. Στην παρούσα εργασία γίνεται σύντομη αναφορά στην ταξινόμηση της αποσάθρωσης των ηφαιστειακών σχηματισμών. Οι τύποι αστάθειας στους σχηματισμούς αυτούς είναι είτε εδαφικού τύπου (κυρίως υπο τη μορφή περιστροφικών ολισθήσεων και ερπυστικών φαινομένων), είτε βραχώδους τύπουόπως ολισθήσεις και ανατροπές που ελέγχονται από τα επίπεδα ασυνεχειών του πετρώματος καθώς και καταπτώσεις βράχων. Οι αστοχίες αυτές αποτελούν σημαντικό κίνδυνο σε ανθρώπινες δραστηριότητες. Στο παρόν άρθρο, παρουσιάζονται δύο περιπτώσεις αστοχιών διαφορετικής μορφής σε ηφαιστειακούς σχηματισμούς από την περιοχή του Δήμου Πέτρας, στη Βόρεια Λέσβο. Οι κύριοι γεωλογικοί σχηματισμοί που απαντούν στην περιοχή έρευνας είναι ρυοδακιτικές και λετιανδεσιτικές λάβες, που έχουν βραχώδη χαρακτήρα καθώς και περλίτες, πυριτιωμένες λάβες και πυροκλαστικοί σχηματισμοί (τόφφοι)που έχουν εδαφικό χαρακτήρα. Επιπροσθέτως, οι ανδεσιτικές λάβες εμφανίζονται σε πολλές θέσεις τελείως αποσαθρωμένες με τη μορφή αργιλικών εδαφών, γεγονός το οποίο συμβάλλει στην εκδήλωση φαινομένων αστάθειας ακόμα και σε πρανή με μικρές κλίσεις. Ο μηχανισμός των συναντώμενων φαινομένων αστάθειας αναλύεται με βάση υπολογιστικές μεθόδους ευστάθειας πρανών. Ειδικότερα,στην πρώτη περίπτωση έγινε ανάλυση καταπτώσεων βράχων από το πρανές που βρίσκεται ανάντη του χωριού της Στύψης θεωρώντας διαφορετικά υψόμετρα εκκίνησης αυτών καθώς και διαφορετικούς συντελεστές αναπήδησης του υλικού του πρανούς. Δεδομένου, ότι η ανδεσιτική βραχόμαζα παρουσιάζεται με κυμαινόμενο βαθμό αποσάθρωσης, απο υγιής μέχρι μέτρια αποσαθρωμένη, έγινε απομείωσητων συντελεστών αναπήδησης χρησιμοποιώντας την τιμή σκληρότητας σφύρας Schmidt που μετρήθηκε επι τόπου.Στη δεύτερη περίπτωση, έγινε ανάλυση ευστάθειας εδαφικού πρανούς με βάση τη γεωμετρία της ολισθαίνουσας μάζας και τις γεωλογικές συνθήκες που απαντώνται στη θέση έρευνας. Σημειώνεται, ότι οι σχηματισμοί στη θέση αυτή είναι τόφφοι και τελείως αποσαθρωμένοι ανδεσίτες, με αναλογία βράχου/εδάφους μεταξύ 20 και 30%. Η ανάλυση ευστάθειας έγινε θεωρώντας παραμέτρους του εδαφικού υλικού, ενώ γίνεται αναφορά στη μέθοδο υπολογισμού των ισοδύναμων παραμέτρων του ετερογενούς υλικού, εδάφος με τεμάχη βράχου (block-in-matrix). Τέλος, δημιουργήθηκε ένας απλουστευμένος χάρτης τρωτότητας έναντι ασταθειών της περιοχής έρευνας, που μπορεί να βοηθήσει στην οικιστική ανάπτυξη της περιοχής. Με βάση την εργασία υπαίθρου, οι παράγοντες που καθορίζουν την πιθανή εκδήλωση φαινομένων αστάθειας είναι: α) η κλίση του αναγλύφου και β) η γεωλογική σύσταση των ηφαιστειακών σχηματισμών (βαθμός αποσάθρωσης και περατότητα).
(EL)
The volcanic formations have varying behaviour between rock and soil depending on their geological origin, weathering degree and fracturing degree. The engineering behaviour and weathering classification of these formations is briefly reviewed. Slope stability problems in these rocks have either the form of soil type instabilities (mainly circular failures and creep phenomena) or rock instabilities such as rock sliding on discontinuities and rockfalls. These slope instabilities pose significant problems to human activities.A case study referring to slope stability problems in different volcanic formations is given from the area of Petra municipality in Lesvos Island, Greece. The main volcanic formations in the study area are rhyodacitic and latiandesitic lavas, having rock behaviour and perlites, silicated lavas and pyroclastics, which have a soil like behaviour. Additionally, profiles of totally weathered andesites resulting to clay rich soils are frequently encountered. The mechanism of the anticipated instability phenomena are presented and analyzed.Finally, a simple vulnerability map for instabilities was prepared, which can assist in town planning. Based on the field observations, the potential for occurrence of instability phenomena is related to the following factors: a) Slope aspect and b) geological nature of volcanic rocks (weathering degree and permeability).
(EN)
