Τις τελευταίες δύο δεκαετίες οι θαλάσσιες γεωφυσικές μέθοδοι έχουν αναδειχθεί σε εξαιρετικά αποτελεσματικό μέσο στη μελέτη της παράκτιας παλαιογεωγραφίας καθώς είναι εφικτό να εντοπί-ζουν και να αναγνωρίζουν καταβυθισμένες παλαιοακτές και γεωμορφές σχετιζόμενες με αυτές. Η επίκληση της θάλασσας και η εμφάνιση καταστροφικών φαινομένων (σεισμοί, παλιρροιακά κύματα) έχουν οδηγήσει στην καταβύθιση αρχαίων πόλεων, οικισμών και λιμενικών εγκαταστάσεων. Επι-πλέον, αυτές χρησιμοποιούνται πλέον συστηματικά για τον εντοπισμό και τη μελέτη κινητών μαρτυ-ριών (ναυάγια) της ανθρώπινης δραστηριότητας στον πυθμένα. Τα όργανα γεωφυσικής διασκόπη-σης του πυθμένα, που χρησιμοποιούνται για τις παραπάνω εφαρμογές είναι : (i) το μονοδεσμι-κό/πολυδεσμικό βυθόμετρο, (ii) o τομογράφος υποδομής πυθμένα υψηλής διακριτικής ικανότητας, (iii) ο ηχοβολιστής πλευρικής σάρωσης, (iv) το θαλάσσιο μαγνητόμετρο, ενώ τα αποτελέσματα της γεωφυσικής διασκόπησης επιβεβαιώνονται με μεθόδους οπτικής παρατήρησης του πυθμένα (δύτες, υποβρύχια οχήματα). Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται παραδείγματα εφαρμογής των μεθόδων θαλάσσιας γεωφυσικής διασκόπησης σε περιοχές με μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον από τον Ελληνικό θαλάσσιο χώρο (νησίδα Δοκός, κόλπος Ναβαρίνου, αρχαίο λιμάνι Κυλλήνης) και την Ανα-τολική Μεσόγειο Θάλασσα (Αλεξάνδρεια Αιγύπτου, ναυάγιο Μαζωτού Κύπρου).
(EL)
Modern underwater remote sensing technology introduces many advantages that extend the range of conventional diving work providing the means to survey in a detailed and systematic fashion large seafloor area. There are two general approaches regarding the application of these techniques in underwater archaeology; they are being increasingly used to identify, locate and map (i) ancient and historical shipwrecks lying on the seafloor or partly buried in it and (ii) the coastal palaeogeogra-phy and thus submerged sites of archaeological interest (submerged ancient cities, settlements, ports and man-made structures). The underwater remote sensing techniques most commonly applied to underwater archaeology employ: (i) single and multi-beam echosounders (ii) side scan sonar (acousting imaging), (iii) laser line scan (optical imaging) (iv) subbottom profiler, (v) marine magne-tometer and (vi) undersea vehicles. The objectives of this paper are twofold: (i) to present the results of remote sensing surveys that carried out at sites of archaeological and historical interest, in Greece (Dokos Island, ancient harbour of Kyllene and Navarino Bay whereas a historical naval Battle took place) and in Eastern Mediterranean Sea (Alexandria Egypt and Mazotos shipwreck Cyprus), and (ii) to prove the applicability of remote sensing techniques in underwater archaeology showing that a combination of these can be a very effective tool.
(EN)
