Ο οψιδιανός, ένα φυσικό ηφαιστειακό γυαλί, χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην αρχαιότητα σαν πρώτη ύλη για την κατασκευή αιχμηρών λεπίδων. Γι αυτό τον λόγο, ο οψιδιανός είναι ένα πολύ ενδιαφέρον υλικό για μελέτες προέλευσης, επειδή η αναγνώριση των πηγών προέλευσης μπορεί να δώσει πληροφορίες σχετικά με εμπορικές διαδρομές, επεκτάσεις κτήσεων, επαφές μακρινών αποστάσεων και την κινητικότητα των προϊστορικών ανθρώπων. Η αξιόπιστη ταυτοποίηση των πηγών προέλευσης απαιτεί, γενικά, καλά ενημερωμένες βάσεις δεδομένων σχετικών με την χαρακτηριστική χημική σύσταση (χημικό αποτύπωμα) του υλικού.Στη νήσο Μήλο, έχουν αναγνωριστεί δύο περιοχές ως πηγές οψιδιανού, τα Άγια Νύχια (ακρωτήριο Μπομπάρδα) και το Δεμενεγάκι. Πρόσφατες βιβλιογραφικές αναφορές περιγράφουν μία τρίτη περιοχή, κοντά στην τοποθεσία Άγιος Ιωάννης. Δείγματα από αυτή την περιοχή συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια μίας έρευνας υπαίθρου, με σκοπό να ολοκληρωθεί η βάση δεδομένων του Atominstitut, περιλαμβάνοντας το χημικό αποτύπωμα δειγμάτων και από την περιοχή του Αγίου Ιωάννη. Στην τοποθεσία αυτή, 16 δείγματα υλικού συλλέχθηκαν, χωρίς όμως να εντοπιστεί in situ γεωλογική εμφάνιση.Αρκετά δείγματα οψιδιανού βρέθηκαν και στο κοντινό νησί της Κιμώλου. Χρησιμοποιώντας την αναλυτική μέθοδο της νετρονικής ενεργοποίησης (ΙΝΑΑ), ταυτοποιήθηκε το χημικό απτύπωμα των δειμάτων και έγινε σύγκρισή του με τη βάση δεδομένων. Όλα τα δείγματα που προήλθαν από την τοπθεσία του Αγίου Ιωάννη, αναγνωρίστηκαν ότι προέρχονται είτε από την θέση Αγια Νύχια, είτε από την θέση Δεμενεγάκι, υποδεικνύοντας πιθανόν, ότι δεν υπάρχει άλλη γεωλογική εμφάνιση οψιδιανού.
(EL)
Obsidian, a natural volcanic glass, was used extensively in ancient times because of its quality as a raw material for sharp blades. As such, obsidian is of high interest for provenancing studies, since reliable provenancing can provide information about trade routes, extension of territory, long-distance contacts and the mobility of prehistoric peoples. In general, well-established databases of the characteristic elemental composition, the chemical fingerprint, are needed for reliable provenancing. On Milos Island, two sources of raw obsidian, namely Agia Nychia (Cape Bombarda) and Demenegakion are known. Recent literature claims a third source close to Agios Ioannis. In a sampling expedition with the goal to complete the Atominstitut’s database on the chemical fingerprints of obsidian, samples at Agios Ioannis were collected to include this new source. At the location, 16 scattered samples were taken for analysis, even though no direct outcrop could be identified. On the nearby island Kimolos, several more samples were found. Using instrumental neutron activation analysis (INAA), the chemical fingerprint of the samples was measured and compared to the values in the database. All samples from Agios Ioannis were identified as either from Demenegakion or Agia Nychia, indicating that no further source of obsidian exists at the location.
(EN)
