Η ρύπανση και γενικότερα η υποβάθμιση του περιβάλλοντος από τις ανθρώπινες δραστηριότητες είναι φαινόμενα πολύ παλιά. Σήμερα όμως παρουσιάζονται με νέα μορφή και ταχύτατο ρυθμό, με κίνδυνο να οδηγήσουν σε παγκόσμια οικολογική κρίση, αν δεν ληφθούν έγκαιρα τα κατάλληλα μέτρα. Οι βλαπτικές για το περιβάλλον ενέργειες εκφράζονται με όρους όπως: καταστροφή, ρύπανση, βλάβη, υποβάθμιση κ.α. Ο ελληνικός νόμος για την προστασία του περιβάλλοντος Ν. 1650/1986, περιέχει τρεις ορισμούς εννοιών που συνθέτουν τη γενικότερη έννοια της προσβολής του περιβάλλοντος. α) ρύπανση του περιβάλλοντος: η παρουσία στο περιβάλλον ρύπων, δηλαδή κάθε είδους ουσιών, θορύβου, ακτινοβολίας ή άλλων μορφών ενέργειας, σε ποσότητα, συγκέντρωση, ή διάρκεια, που μπορούν να προκαλέσουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, στους ζωντανούς οργανισμούς και στα οικοσυστήματα ή υλικές ζημιές και γενικά να καταστήσουν το περιβάλλον ακατάλληλο για τις επιθυμητές χρήσεις του. β) μόλυνση του περιβάλλοντος: η μορφή ρύπανσης που χαρακτηρίζεται από την παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών στο περιβάλλον ή δεικτών που υποδηλώνουν την πιθανότητα παρουσίας τέτοιων μικροοργανισμών. γ) υποβάθμιση του περιβάλλοντος: η πρόκληση από ανθρώπινες δραστηριότητες ρύπανσης ή οποιασδήποτε άλλης μεταβολής στο περιβάλλον, η οποία είναι πιθανό να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην οικολογική ισορροπία, στην ποιότητα ζωής και στην υγεία των κατοίκων, στην ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά και στις αισθητικές αξίες. Ανάλογα με τη φύση των στοιχείων που εκπέμπονται και προσβάλλουν το περιβάλλον διακρίνουμε τις παρακάτω κατηγορίες ρύπανσης: χημική, θερμική, βιολογική, ηχητική και τέλος αισθητική. Η ρύπανση του περιβάλλοντος οφείλεται σε δύο λόγους: α) στις φυσικές διεργασίες (ηφαίστεια, πυρκαγιές, βιολογικές δραστηριότητες κ.α.) β) σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες (βιομηχανία, μεταφορές, παραγωγή ενέργειας, θέρμανση κ.α.) Σε ότι αφορά τις φυσικές πηγές, η ίδια η φύση έχεο αναπτύξει διάφορους μηχανισμούς αυτοκαθαρισμού που εξισορροπούν τη ρύπανση που προκαλείται απ’ αυτές. Αντίθετα, η ρύπανση που προκαλείται από ανθρώπινες δραστηριότητες είναι επικίνδυνη, επειδή έχουμε μεγάλες συγκεντρώσεις ρύπων σε περιορισμένους χώρους (βιομηχανικά, αστικά κέντρα) που προκαλούν μη αντιστρεπτές καταστάσεις. Μιά από τις κυριότερες κατηγορίες των αννθρώπινων πηγών χημικής ρύπανσης του περιβάλλοντος αποτελούν οι αστικές δραστηριότητες.
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
