Το παρόν πόνημα αποτελεί Πτυχιακή Διατριβή στα πλαίσια του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Πραγματεύεται τα ζητήματα που σχετίζονται με το Βόριο ως θέματα Περιβαλλοντικής Χημείας – διότι περί τέτοιων πρόκειται– και αναλύει την αναγκαιότητα της μελέτης τους. Η ενασχόληση με τα ζητήματα ρύπανσης Βορίου θεωρείται επιβεβλημένη, κυρίως λόγω της φυτοτοξικότητας που παρουσιάζει το υπό μελέτη στοιχείο. Τα προβλήματα που προκαλούνται στις καλλιέργειες, αλλά και γενικότερα ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση υδατικών πόρων, καθιστούν τη μελέτη των θεμάτων του Βορίου κρίσιμη. Οι τεχνολογίες που υπάρχουν σήμερα προχωρούν προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης των προβλημάτων που προκαλεί το Βόριο στις διάφορες φυτείες, αλλά και των τεχνικών δυσκολιών που προκύπτουν στις διάφορες μονάδες επεξεργασίας νερού, κυρίως στις μονάδες αφαλάτωσης. Όμως, δεδομένου ότι το Βόριο δεν απομακρύνεται με τις συμβατικές μεθόδους επεξεργασίας νερού και δεδομένης της ζωτικής σημασίας των υδάτινων πόρων – άρα και των τεχνολογιών επεξεργασίας και απορρύπανσής τους – για τη γεωργία, τη βιομηχανία και την καθημερινή ζωή, θεωρείται τελικώς αναγκαία η περαιτέρω έρευνα στις μεθόδους αποβοριοποίησης. Ιδιαίτερα όταν, τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση, εργάζονται προς την κατεύθυνση της μείωσης των επιτρεπτών ορίων Βορίου στο πόσιμο νερό. Στο πρώτο μέρος του πονήματος παρουσιάζεται η χημεία του Βορίου και των ενώσεών του, οι πηγές προέλευσης (γεωλογία, κ.λ.π.) καθώς και οι χρήσεις αυτών. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται η αναγκαιότητα μελέτης του Βορίου μέσω δεδομένων για την οικοτοξικολογία του, τις επιδράσεις του στον άνθρωπο και τα οικοσυστήματα, κυρίως στα φυτά (φυτοτοξικότητα) και τη γεωργία. Γίνεται, όμως, αναφορά και στις προεκτάσεις που μπορεί να έχει η ενασχόληση με το Βόριο σε θέματα διαχείρισης υδατικών πόρων. Στο τρίτο και τελευταίο μέρος παρατίθενται στοιχεία για τις υπάρχουσες μεθόδους ανάλυσης του βορίου στα φυσικά συστήματα, κυρίως στα ύδατα, αλλά υπάρχουν και αναφορές στις μεθόδους αποβοριοποίησης. Τέλος, παρουσιάζονται οι εργαστηριακές μετρήσεις που έλαβαν χώρα. Στα πλαίσια του παρόντος πονήματος, πέρα από την ανασκόπηση των βιβλιογραφικών πηγών, υπήρξε η ικανοποίηση και της πρακτικής επιβεβαίωσης της αναγκαιότητας για μελέτη των ζητημάτων Βορίου. Ενδεικτικές δειγματοληψίες, τόσο από τη νήσο Λέσβο, όσο και την Κύπρο, επέτρεψαν τη χρήση κάποιων από τις μεθόδους προσδιορισμού συγκεντρώσεων Βορίου. Μάλιστα, δόθηκε η ευκαιρία της χρήσης μίας από τις πλέον σύγχρονες μεθόδους, της ατομικής φασματοσκοπίας ICP–AES. Οι δειγματοληψίες που έλαβαν χώρα είχαν ως σκοπό να υποστηρίξουν –ως ενδείξεις– το που ενδεχομένως να αναμένονται συγκεντρώσεις βορίου, κατ’ αντιστοιχία με τη βιβλιογραφία.
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
