Η Astrid Lindgren είναι περισσότερο γνωστή στο ελληνικό κοινό ως συγγραφέας της Πίπη Φακιδομύτη και λιγότερο γνωστή για το υπόλοιπο συγγραφικό, σκηνοθετικό και ανθρωπιστικό έργο της. Με αφορμή το διεθνώς πολυβραβευμένο βιβλίο της Πίπη, θα εξετάσουμε τα μυθιστορήματα της συγγραφέως καθώς και τις μεταφορές τους στη μεγάλη οθόνη. Έτσι, ξεκινώντας από τη γνωστότερη τριλογία της Astrid Lindgren, ξετυλίγεται το κουβάρι της συγγραφικής της δραστηριότητας στο χώρο του παιδικού βιβλίου. Ένας σύντομος απολογισμός μας δίνει σαράντα ένα παιδικά και νεανικά μυθιστορήματα, σαράντα εικονογραφημένα βιβλία, έντεκα συλλογές διηγημάτων, σαράντα ταινίες και εννέα βιβλία θεατρικών παραστάσεων. Πρόκειται για έναν αριθμό αν μη τι άλλο αρκετό, για να ανιχνεύσουμε το συγγραφικό της ύφος και την πορεία της στο παιδικό βιβλίο. Στις σελίδες που ακολουθούν θα έχουμε τη δυνατότητα να μιλήσουμε εκτενώς τόσο για τα βιβλία όσο και για τα παράγωγα (ταινίες, σειρές, εικονογραφημένα παραμύθια) κάθε βιβλίου. Στο πρώτο μέρος της παρούσας μελέτης επιχειρείται μια πρώτη γνωριμία με τη ζωή της συγγραφέως βασισμένη κυρίως σε ξενόγλωσσες βιογραφίες, σε συνεντεύξεις της σε εφημερίδες και περιοδικά αλλά και στα όσα η ίδια εξομολογείται στο ντοκιμαντέρ της κρατικής τηλεόρασης για τη ζωή της. Παρουσιάζονται τα κυριότερα βιογραφικά στοιχεία της ζωής της, του μεγαλειώδη ανθρωπιστικού έργου της, υπέρ της ισότητας και της δικαιοσύνης των ανίσχυρων ομάδων. Τέλος αναφέρονται τα βραβεία και οι διακρίσεις με τις οποίες τιμήθηκε η συγγραφέας. Στο δεύτερο μέρος της παρούσας μελέτης παρουσιάζονται και μελετώνται διεξοδικά τα μυθιστορήματα και οι ταινίες της Lindgren με βάση τη βιβλιογραφική μέθοδο ανάλυσης και ανιχνεύονται τα κεντρικά μηνύματα που θέλει να περάσει η συγγραφέας στο παιδικό και νεανικό κοινό. Επίσης ανιχνεύονται οι πηγές έμπνευσής της, τα γνωρίσματα και θέματα της γραφής της, τα αυτοβιογραφικά στοιχεία που εμφανίζονται σε αρκετά βιβλία και η απήχησή της στο κοινό. Τέλος παρουσιάζονται οι κυριότεροι συνεργάτες της συγγραφέως στους τομείς της εικονογράφησης, σκηνοθεσίας και μελοποίησης των κινηματογραφικών τραγουδιών. Στη παρούσα εργασία έγινε η προσπάθεια να ιχνηλατηθεί η συγγραφική πορεία της Astrid Lindgren στην παιδική και νεανική λογοτεχνία καθώς και στο πολύτιμο ανθρωπιστικό της έργο. Το δώρο λοιπόν της Lindgren προς την παιδική λογοτεχνία ήταν μόνο η μια πλευρά της προσφοράς της. Ως άτομο, ήταν ικανό να κερδίσει την αγάπη και το σεβασμό εκατομμυρίων παιδιών και ενηλίκων, χάρη στο ενδιαφέρον της για την ανθρωπότητα, την ακεραιότητά και την οξυδέρκειά της. Στη ζωή και τη συγγραφή της έπαιρνε με συνέπεια το μέρος των ανίσχυρων και καταχρασμένων, είτε επρόκειτο για παιδιά, ενήλικους, ζώα. Έτσι μετά από μια μακρά και αρκετά επιτυχημένη διαδρομή στο χώρο της λογοτεχνίας, της τηλεόρασης και του κινηματογράφου, η Astrid Lindgren σε μεγάλη πια ηλικία (80 ετών) ασχολήθηκε και με τα πολιτικά του τόπου της θέλοντας να διοχετεύσει την ιδεολογία της, τα βιώματα της αλλά και την αντίληψή της για την παιδική ηλικία. Στη Σουηδία, τουλάχιστον, θεωρείται θρύλος, καθώς διασκέδασε, ενέπνευσε και στήριξε γενιές αναγνωστών, επηρέασε Σουηδούς πολιτικούς, άλλαξε νόμους και τέλος είχε μια τεράστια απήχηση στην παιδική λογοτεχνία. Βασικό χαρακτηριστικό όλων των βιβλίων που συμπεριλάβαμε στη μελέτη μας είναι η ανάγκη της συγγραφέως να ψυχαγωγήσει τη νεότερη γενιά και να περάσει το μήνυμα της επικαιρότητας με ύφος οικείο, διαμέσου του παιχνιδιού και του χιούμορ. Ο ρόλος της περιορίζεται σ’ εκείνον του συμβούλου και του φίλου σε πάσης φάσεως δύσκολες στιγμές των ηρώων. Χαρακτηριστικά της αφηγηματικής γραφής της είναι η ταύτισή της με την παιδική φαντασία, το χιούμορ, καθώς και η ζεστασιά κι η συναρπαστικότητα της υπόθεσης. Επίσης, η συγγραφέας χρησιμοποιεί πολύ συχνά την έννοια του φανταστικού ταξιδιού για να μεταφέρει τον αναγνώστη της μακριά από την πραγματικότητα. Τέλος, μέσα από μια συνολική εκτίμηση του έργου παρατηρούμε ότι η Lindgren αντιμετωπίζει την παιδική ηλικία ως σύμβολο του καλού, της ελπίδας και της ανανέωσης που έχει ανάγκη ο κόσμος, για να βγει από την αδικία και τα δεινά των ενηλίκων. Θα ήθελα να ολοκληρώσω την μελέτη με μια χαρακτηριστική φράση της συγγραφέως. Όσες φορές κι αν η Astrid Lindgren ρωτήθηκε από δημοσιογράφους, ερευνητές ή φίλους, σε ποιον απευθύνονται τα έργα της, εκείνη απαντά χαρακτηριστικά: «Γράφω για το παιδί μέσα μου».
