Τα σχολικά εγχειρίδια αποτελούν το βασικότερο μέσο διδασκαλίας, καθώς οι εκπαιδευτικοί τα χρησιμοποιούν κατά κύριο λόγο στην εκπαιδευτική τους πράξη, για την οργάνωση του μαθήματός τους. Οι μαθητές και οι μαθήτριες έρχονται καθημερινά σ’ επαφή με ένα ευρύ φάσμα εικόνων και γραπτών κειμένων λαμβάνοντας πολλαπλές επιδράσεις από αυτά. Επηρεάζονται από τα κοινωνικώς κατασκευασμένα χαρακτηριστικά του κάθε φύλου, υιοθετούν στερεότυπα και συγκεκριμένες συμπεριφορές που αρμόζουν στο κάθε φύλο.Η συγκεκριμένη διερεύνηση πρόκειται να διεξαχθεί, σε πρώτη φάση μέσα από τη μέθοδο της ανάλυσης περιεχομένου στα σχολικά εγχειρίδια της Γλώσσας της Δ΄ Δημοτικού, τα οποία εισήχθησαν στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση κατά το σχολικό έτος 2006 – 2007. Βασικός σκοπός είναι η εξέταση της ύπαρξης στερεοτύπων των δύο φύλων σε όλο το εύρος αυτών των βιβλίων. Συγκεκριμένα, θα εξεταστεί η εικονογράφηση, αλλά και η χρησιμοποιούμενη γλώσσα όχι μόνο στα βασικά κείμενα κάθε ενότητας, αλλά και σε κάθε μορφή παρατιθέμενου γραπτού λόγου (π.χ. εκφωνήσεις ασκήσεων, σχόλια, λεζάντες, ασκήσεις, δραστηριότητες, περιεχόμενα, αρχικά φύλλα κάθε ενότητας), σχηματίζοντας μία αριθμητική καταγραφή των έμφυλων απεικονίσεων. Οι κατηγορίες ποσοτικής και ποιοτικής ανάλυσης, πρόκειται να στοχεύσουν όχι μόνο στον εντοπισμό κοινωνιολογικών μηνυμάτων που αναιρούν τα θέματα της ισότητας, αλλά θα επιχειρηθεί και η διερεύνηση προώθησης του σεξισμού μέσα από γραμματικά ή συντακτικά φαινόμενα, τα οποία καλλιεργούν στερεότυπες στάσεις απέναντι στα δύο φύλα.Στο δεύτερο επίπεδο ανάλυσης του γραπτού λόγου των βιβλίων, πρόκειται να γίνει η ποιοτική εξέταση των έμφυλων προτύπων, μέσα από την ερμηνεία και τα προωθούμενα μηνύματα του διδακτικού αυτού υλικού, τα οποία πιθανόν να προκύψουν και να αντιστοιχούν στις καθορισμένες κατηγορίες ανάλυσης με στόχο μία ολοκληρωμένη αποτίμηση των έμφυλων αναπαραστάσεων στο διδακτικό αυτό υλικό.Η ποσοτική καταγραφή των έμφυλων στερεοτύπων θα πραγματοποιηθεί στα κύρια κείμενα και τις άλλες κειμενικές μορφές της κάθε ενότητας ώστε να διαφανεί με μεγαλύτερη σαφήνεια η ύπαρξη και διαμόρφωση σεξιστικών προτύπων. Τέλος, για κάθε αναλυόμενη κατηγορία θα πραγματωθεί και ένα συνολικός υπολογισμός του συνόλου των έμφυλων αναφορών που προκύπτει και από όλα τα τεύχη των εγχειριδίων.Στη δεύτερη ακολούθως, φάση της έρευνας θα πραγματοποιηθούν ημιδομημένες συνεντεύξεις σε ένα δείγμα εκπαιδευτικών, οι οποίοι/ες διδάσκουν στο τρέχον σχολικό έτος το μάθημα της Γλώσσας στη Δ’ Δημοτικού. Οι ερωτήσεις που πρόκειται να τεθούν θα βασίζονται σε τρεις θεματικούς άξονες, με σκοπό να καλυφθούν όλες οι πτυχές του πιθανού υφιστάμενου σεξισμού μέσα στα σχολικά εγχειρίδια, αλλά και μέσα στον τρόπο με τον οποίο οι εκπαιδευτικοί τα αντιλαμβάνονται και τα διαχειρίζονται κατά τη διδασκαλία τους.Τέλος, λόγω της ποικιλομορφίας του δείγματος (π.χ. λόγω φύλου, σπουδών, περιβάλλοντος όπου διδάσκει) θα αναζητηθούν σαφείς απαντήσεις όχι μόνο στην ύπαρξη των σεξιστικών προτύπων, αλλά και στις πιθανές λανθασμένες διδακτικές πρακτικές, προκειμένου να εντοπιστούν οι παράγοντες που προωθούν αυτά τα πρότυπα και να σχηματιστούν συγκεκριμένες προτάσεις άμβλυνσής τους.
School books are the main means of instruction, which teachers use primarily throughout the teaching process and they are based on them to organize their lesson in short term. Pupils also come in daily contact with school books both inside and outside the classroom being affected in multiple ways by them.The students come daily in contact with a wide range of images and writings taking multiple effects of them. They are affected by the socially constructed characteristics of each gender stereotypes and adopt certain behaviors that are appropriate to each sex.This study is to be conducted in the first phase through the method of content analysis in the school books of Greek Language of the fourth grade of primary school,, which were introduced in primary education in the school year 2006 - 2007. The main purpose is to examine the existence of stereotypes gender over the entire range of records. Specifically, it will examine the illustration, but the language used not only in the basic texts of each module, but all forms cited writing (eg pronunciation exercises, comments, captions, exercises, activities, contents, pocket cards each section ), forming a numerical record of gender images. The categories of quantitative and qualitative analysis, will be aimed not only at identifying sociological messages negate equality issues, but will try and investigate promote sexism through grammatical or syntactical phenomena which cultivate stereotypical attitudes towards gender.Quantitative recording of gender stereotypes will be held in the main texts and other textual forms of each section in order to indicate more clearly the existence and configuration sexist standards. Finally, for each analyte group will realized a total calculation of all gender references resulting from all issues manuals.In the second level of research, will take place semi-structured interviews in a sample of teachers who are teaching in the current school year the Greek Language course in fourth grade. Questions to be made based on three thematic axes, in order to cover all aspects of the potential existing within sexism in textbooks, but also through the way in which teachers perceive and manage them in their own teaching.Finally, because of sample diversity (eg gender, education, environment, teaching) will seek clear answers not only in the existence of sexist standards, but also to possible false teaching practices in order to identify the factors that promote these standards and to form concrete proposals to mitigation.
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
