Στην παρούσα εργασία διερευνώνται οι στάσεις και οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΠΕ-70) σε θέματα επικοινωνιακού άγχους στα πλαίσια των αποτελεσματικών διαπροσωπικών σχέσεων στο χώρο της εκπαίδευσης. Πιο αναλυτικά, μελετώνται οι αντιλήψεις για το επίπεδο του επικοινωνιακού άγχους που θεωρούν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί ότι έχουν και η πιθανή συσχέτιση μεταξύ του επικοινωνιακού άγχους και ορισμένων δημογραφικών (φύλο, ηλικία) και επαγγελματικών χαρακτηριστικών (έτη υπηρεσίας, επίπεδο σπουδών) τους. Επίσης, διερευνάται η πιθανή συσχέτιση του επικοινωνιακού άγχους με το άγχος που αισθάνονται οι εκπαιδευτικοί σε διάφορες επικοινωνιακές και παιδαγωγικές περιστάσεις στο σχολικό περιβάλλον. Κρίνεται αναγκαίο να μελετηθεί το επικοινωνιακό άγχος ως ένας βασικός παράγοντας της επικοινωνιακής αποτελεσματικότητας, με το σκεπτικό ότι καταρχήν, διεθνώς αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες που επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά τις διαπροσωπικές σχέσεις με σοβαρές επιπτώσεις σε επαγγελματικό επίπεδο και δεύτερον διότι υπάρχουν ελάχιστα ερευνητικά δεδομένα στην ελληνική βιβλιογραφία. Η μεθοδολογική προσέγγιση που ανταποκρίνεται πληρέστερα στο σχεδιασμό και τους σκοπούς του παρόντος ερευνητικού εγχειρήματος ανήκει στις περιγραφικές έρευνες επισκόπησης, με εργαλείο συλλογής δεδομένων το ερωτηματολόγιο με τη μορφή κλίμακας τύπου Likert. Το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα έρευνα ήταν οργανωμένο σε τρία μέρη. Το πρώτο μέρος διερεύνησε δημογραφικά και επαγγελματικά στοιχεία των εκπαιδευτικών του τυχαίου δείγματος. Το δεύτερο μέρος σχεδιάστηκε με βάση την κλίμακα Προσωπικής Αναφοράς επικοινωνιακού άγχους (Personal Report of Communication Apprehension- PRCA-24) του James C. McCroskey (1982) με σκοπό τη μέτρηση του επικοινωνιακού άγχους ενός ατόμου με αυτοαξιολόγηση. Το τρίτο μέρος περιελάμβανε 21 δηλώσεις τύπου Likert, που είχαν σκοπό να ανιχνεύσουν τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για το επίπεδο άγχους που θεωρούν οι ίδιοι ότι αισθάνονται σε διάφορες παιδαγωγικές και επικοινωνιακές καταστάσεις μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Το δείγμα της έρευνας περιλαμβάνει 268 εκπαιδευτικούς από 19 νομούς της Ελλάδας κατά το σχολικό έτος 2009-2010. Η μεθοδολογία για την οργάνωση και ανάλυση των εμπειρικών δεδομένων της έρευνας περιλαμβάνει στατιστική ανάλυση και κατανομές συχνοτήτων με τη βοήθεια του προγράμματος EXCEL (WINDOWS), που καλύπτει πλήρως τις στατιστικές εφαρμογές και ανάγκες της παρούσας έρευνας. Η στατιστική επεξεργασία και ανάλυση των δεδομένων δείχνει ότι οι Έλληνες εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι έχουν χαμηλά έως μέτρια επίπεδα επικοινωνιακού άγχους. Το επίπεδο επικοινωνιακού άγχους επηρεάζεται από το φύλο και την ηλικία αλλά δεν επηρεάζεται από τα έτη υπηρεσίας ούτε από το επίπεδο σπουδών τους. Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα άγχους σε επικοινωνιακές και παιδαγωγικές περιστάσεις στο σχολικό περιβάλλον. Τέλος, βρέθηκε σημαντική αναλογία ανάμεσα στα επίπεδα άγχους που νιώθουν οι εκπαιδευτικοί σε επικοινωνιακές και παιδαγωγικές περιστάσεις και στα αντίστοιχα επίπεδα του επικοινωνιακού άγχους.
This study is focused on the perceptions of primary schools teachers on communication apprehension within the context of interpersonal relationships in school’s environment. Demographic and professional characteristics such as gender, age, years of service, and educational level were taken into consideration in order to reach the final conclusion. Furthermore, the possible correlation between different cases of school’s environmental anxiety and communication apprehension were also examined. It is essential to investigate communication apprehension as a notable fact of communication effectiveness. Seen from a wider angle, communication apprehension is the basic factor that affect, in positive or negative manner, interpersonal relationships and impact, in the same time, on job relationships. In addition, up to now there are very limited references in Greek bibliography regarding the topic. This study was based on a questionnaire that was graduated according to Likert’s scale, and divided in three different parts. First part concerned on demographic characteristics of the sample. Second part was designed according to James McCroskey’s Personal Report of Communication Apprehension-PRCA-24, in order to measure trait CA with self-report. The scale consists of four subscales (dyadic, group, meeting and public speaking) each measuring respondents’ CA in a particular context, that can be summed to measure the more global CA construct. Part three included 21 different statements according to Likert’s scale in order to measure different cases of anxiety within school’s environment. Participants in this study were 268 teachers from 19 different districts, during time period of one school year (2009-2010). The statistic results of the research were formatted with Window’s Excel Program. The results indicated that Greek teachers believe to have low to medium level of communication apprehension. The level of communication apprehension is significantly related with gender differences and age but not with their educational level or years of service. In addition they don’t seem to face other forms of anxiety within school’s environment. Finally, the results indicated that school’s environmental anxiety was positively related with communication apprehension.
