Μέσα σε τρεις δεκαετίες, η ιταλική παρουσία στις οθωμανικές Νοτιο-Σποράδες υπήρξε θεαματική και άφησε ανεξίτηλη την σφραγίδα της, ακόμη και σήμερα. Τα ιταλικά Νησιά του Αιγαίου, αντιμετωπίστηκαν από το ιταλικό φασιστικό κράτος ως το προκεχωρημένο τους φυλάκιο, στον πλούσιο σε συμφέροντα χώρο της Μέσης Ανατολής. Για το λόγο αυτό, από την πρώτη στιγμή που κατέλαβαν τα Νησιά, εφάρμοσαν πολιτική μόνιμης εγκατάστασης και οφελούμενοι από τις διεθνείς συγκυρίες κατάφεραν, κατόπιν διεθνών συνθηκών, να τα εντάξουν στην ιταλική επικράτεια μέσω ενός ιδιότυπου καθεστώτος Κτήσεως. Θα ήταν, όμως, αδύνατο να εφαρμόσουν την πολιτική τους, εάν δεν επενέβαιναν για την αντιμετώπιση του αποκεντρωτικού χαρακτήρα των τοπικών κοινοτήτων των νησιών, οι οποίες μέσα από την μακραίωνη αδιάφορη οθωμανική διοίκηση, είχαν καταφέρει να διατηρήσουν την εθνοθρησκευτική τους ταυτότητα και να απολαμβάνουν ενός προνομιακού καθεστώτος αυτοδιοίκησης, στηριζόμενου, όσον αφορά στην κυρίαρχη πληθυσμιακά ελληνική κοινότητα, στον ηγετικό θεσμό της ορθόδοξης Μητρόπολης. Με στόχο τον πλήρη εθνογλωσσικό «εξανδραποδισμό», κυρίως, της ελληνορθόδοξης κοινότητας των Νησιών, το ιταλικό καθεστώς των “ Isole Italiane dell’ Egeo ” προσπάθησε μέσω της διοικητικής αποδυνάμωσης του ορθόδοξου μητροπολιτικού θεσμού και των κοινοτήτων, κυρίως, όμως, με τη μεθοδευμένη χρησιμοποίηση των εκπαιδευτικών θεσμών και την επιβολή της ιταλικής γλώσσας να επιτύχει το στόχο του: την ιταλοποίηση των νησιωτών και τη σταδιακή συναίνεσή τους στην πολιτική του ιταλικού φασιστικού κράτους για εδραίωση της παρουσίας του στο ζωτικό αυτό χώρο. Η παρούσα διπλωματική εργασία ερευνά βιβλιογραφικά και αρχειακά το χρονικό της διοίκησης, οργάνωσης και λειτουργίας του συνόλου των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και θεσμών στη Ρόδο, την περίοδο της Ιταλοκρατίας, κοινοτικών και κρατικών ιταλικών, καθώς και τον αγώνα που καταβλήθηκε, για να υπηρετηθούν οι στόχοι, αφενός των ιταλικού επεκτατισμού και αφετέρου του αλυτρωτισμού και της διατήρησης της εθνογλωσσικής ταυτότητας, κυρίως των Ελληνορθόδοξων κατοίκων των Νησιών. Τέλος, γίνεται εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών συστημάτων των εμπλεκομένων έναντι των ορισθέντων στόχων τους και διατυπώνονται ερευνητικά ερωτήματα προς περαιτέρω μελέτη και διερεύνηση.
University of the Aegena
