Η ραγδαία μείωση της βιοποικιλότητας συνεχίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο, με μικρές μόνο εξαιρέσεις και παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει τις τελευταίες δεκαετίες. Για την διατήρηση της βιοποικιλότητας, οι προσεγγίσεις που αναπτύσσονται είναι ολοένα και περισσότερο συνδυαστικές, με στόχο την επίτευξη της βιωσιμότητας στο σύστημα ανθρώπινη κοινωνία – φύση. Στις προσεγγίσεις αυτές, αξιοποιούνται μέθοδοι και τεχνικές που συνδυάζουν οικολογικές, κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους. Ο Συστηματικός Σχεδιασμός της Διατήρησης αποτελεί μια από τις πλέον διαδεδομένες μεθόδους, για την ολοκληρωμένη διαχείριση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Το δομημένο και ανατροφοδοτούμενο πλαίσιό του καλύπτει το ευρύ φάσμα των ζητημάτων που αναπτύσσονται στο σχεδιασμό της διατήρησης. Ο Συστηματικός Σχεδιασμός της Διατήρησης επικεντρώνεται στη χωροθέτηση, στο σχεδιασμό και στη διαχείριση προστατευόμενων περιοχών, οι οποίες αντιπροσωπεύουν τη συνολική βιοποικιλότητα μιας περιφέρειας.Ανεξάρτητα από τη μέθοδο που χρησιμοποιείται στο σχεδιασμό της διατήρησης, έχουν αναπτυχθεί ποικίλες τεχνικές και αντίστοιχα λογισμικά, με σκοπό την επίλυση της προβληματικής ‘ποιες περιοχές να προστατευθούν’. Στην παρούσα εργασία επιχειρήθηκε ο προσδιορισμός περιοχών προτεραιότητας για τη διατήρηση της ποικιλότητας των φυτών της Κρήτης, λαμβάνοντας υπόψη τις πιέσεις προς το περιβάλλον λόγω των οικονομικών, αναπτυξιακών και περιβαλλοντικών πολιτικών. Για την αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού, χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό Marxan, το οποίο είναι από τα πιο διαδεδομένα υποστηρικτικά λογισμικά για τη λήψη αποφάσεων στο σχεδιασμό συστημάτων προστατευόμενων περιοχών. Η ανάλυση του κεντρικού ζητήματος έγινε με τη διάκρισή του σε δυο ερωτήματα, δηλαδή: πόσες είναι οι περιοχές που περιλαμβάνουν το σύνολο των φυτικών ειδών; και ποιες από αυτές έχουν προτεραιότητα; Τα δυο αυτά ερωτήματα εξετάζονται σε τρεις υποπεριπτώσεις (‘σενάρια’ στο πλαίσιο του Marxan): (i) χωρίς να συνυπολογισθεί κάποια ανθρωπογενή πίεση, (ii) εκτιμώντας έμμεσα την πίεση των οικονομικών και αναπτυξιακών πολιτικών και (iii) λαμβάνοντας υπόψη την πίεση που προκύπτει, από την εφαρμογή του δικτύου προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, στις περιοχές εκτός του δικτύου (στις περιοχές εντός του δικτύου θεωρείται ότι δεν ασκείται καμία πίεση). Επιπλέον, οι επιλεγμένες περιοχές από κάθε υποπερίπτωση συνδυάστηκαν σε μια ενιαία ταξινόμηση βάσει του βαθμού προτεραιότητας.Περισσότερη από τη μισή έκταση της περιοχής μελέτης προσδιορίζεται ως περιοχή υψηλής προτεραιότητας σε κάθε σενάριο, επιτυγχάνοντας ικανοποιητικά αποτελέσματα αντιπροσωπευτικότητας, με μικρό βαθμό ευελιξίας στο σχεδιασμό της διατήρησης της ποικιλότητας των φυτικών ειδών. Ως βασικά συμπεράσματα μπορεί να ειπωθεί ότι: πρώτον, ότι προσδιορίζονται περιοχές των οποίων τμήματα (ή το σύνολό τους) θα πρέπει να προστατευθεί. Πολλές από τις περιοχές αυτές αποτελούν αναντικατάστατα τμήματα του σχεδιασμού της διατήρησης των φυτικών ειδών, καθώς υπάρχουν πολλά είδη με περιορισμένο εύρος κατανομής. Δεύτερον, αναγνωρίζονται περιοχές στις οποίες η προστασία της φυτικής ποικιλότητας απαιτεί ιδιαίτερες διαχειριστικές πρακτικές για την άμβλυνση των αντιθέσεων που ανακύπτουν από το δίπολο προστασία τη φύσης – οικονομική ανάπτυξη. Τρίτον, ότι προσδιορίζονται περιοχές στις οποίες το υφιστάμενο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 αποτυγχάνει να συμπεριλάβει σημαντικά τμήματα των φυτικών ειδών.
Biodiversity loss is going on rapidly worldwide, despite the efforts made the last decades. Current approaches of biodiversity conservation are increasingly combinatorial, in order to achieve sustainability in the system of the human society and nature. In these approaches are employed methods and techniques that combine ecological, social and economic factors.Systematic Conservation Planning (SCP) is one of the most widespread methods for an integrated management of environmental problems. The structured framework of SCP covers the broad spectrum of issues that concern conservation planning. SCP focuses on locating, designing and managing protected areas that comprehensively represent the biodiversity of each region.Regardless the method used in the conservation planning a variety of techniques and software have been developed to solve the problem ‘which areas to protect’. In the present study, it is attempted to identify priority areas for the conservation of plant diversity of Crete, taking into account the pressure on the environment due to economic and environmental policies. Marxan software is employed to address this issue, which is among the most popular software for decision making support in conservation planning. The central issue was distinguished in two parts, namely: how many are the areas that encompass all plant species? and, which ones have priority? These two questions are examined in three subcases (‘scenarios’ under Marxan): (1) without taking into account any anthropogenic pressure, (2) considering indirectly the pressure from economic development policies, and (3) taking into account the resulting pressure from the implementation of the Natura 2000 network at the areaw outside the network (the areas within the network considered not exerted any pressure). In addition, the selected areas of each subcase combined into a common classification by degree of priority.More than the half study area were defined as high priority in each scenario, achieving satisfactory representativeness of plant species; with small degree of flexibility in conservation planning of plant diversity. The main conclusion are: first, were identified areas whose parts (or the whole) should be protected. Many of those areas are irreplaceable parts of the conservation planning, as there many species with limited distribution range. Second, were identified areas in which the protection of plant diversity requires specific management practices, in order to mitigate the contraditions arising from the dipole nature conservation – economic development. Third, were identified areas in which the existing network of Natura 2000 fails to include important parts of the plant species.
