This paper discusses the rivalry of Saudi Arabia - Iran and its impact on regional
security for the period 2001-2019. In each chapter this relationship will be examined in the light
of the interests of the United States since the importance of the Gulf sub-system for the US
foreign policy is enormous. It examines the timelessness of this relationship and how much the
interests of the two countries converge or diverge at times, how they collaborate or fight at a
regional level and how this affects their internal political balances and regional balances.
Reference is made to Iran's specific weight and the historical course of US-Iranian relations, in
an attempt to answer why Iran, which was originally a pillar of US foreign policy in the region,
was then turned into the biggest enemy for the US. However, Saudi Arabia, a country with
which the United States is in a strategic alliance, is equally important. Of particular importance
is how these relations have been shaped since the end of the Cold War. During the post-Cold
War period, new challenges and later new threats emerge, to which the US is called upon to
respond. The point of intersection is also the terrorist attack of September 11, when the data on
US foreign policy will be redefined and, above all, those relating to the vital Gulf sub-system.
Then there are the Arab uprisings where the regional level looks more fluid than ever. Both of
these countries face problems both internally and in their relations with their neighbors. Each
country tries to impose its own model. Finally, in connection with the above and taking into
account the balance of power and the cost-benefit ratio, safe conclusions will be reached as to
whether it is a religious or a purely political rivalry.
Η παρούσα εργασία πραγματεύεται την αντιπαλότητα Σαουδικής Αραβίας – Ιράν και
τις επιπτώσεις της στην περιφερειακή ασφάλεια για την περίοδο 2001-2019. Σε κάθε κεφάλαιο
θα εξετάζεται η σχέση αυτή και κάτω από το πρίσμα των συμφερόντων των Ηνωμένων
Πολιτειών μιας και η σημασία που έχει το υποσύστημα του Κόλπου για την αμερικανική
εξωτερική πολιτική είναι τεράστια. Εξετάζεται η διαχρονικότητα αυτής της σχέσης και το πόσο
τα συμφέροντα των δύο χωρών συγκλίνουν ή αποκλίνουν κατά περιόδους, πώς συνεργάζονται
ή αντιμάχονται σε περιφερειακό επίπεδο και πως αυτό επηρεάζει τις εσωτερικές πολιτικές τους
ισορροπίες αλλά και τις περιφερειακές ισορροπίες. Γίνεται αναφορά στο ειδικό βάρος του Ιράν
και στην ιστορική πορεία των αμερικανο-ιρανικών σχέσεων, σε μία προσπάθεια να απαντηθεί
το γιατί το Ιράν, που αποτελούσε αρχικά πυλώνα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στην
περιοχή, στη συνέχεια μετατράπηκε στο μεγαλύτερο εχθρό για των ΗΠΑ. Ωστόσο εξίσου
σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η Σαουδική Αραβία, μία χώρα με την οποία οι ΗΠΑ
καταλήγουν σε στρατηγική συμμαχία. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στο πως διαμορφώθηκαν οι
σχέσεις αυτές μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Κατά την περίοδο του μονοπολισμού,
αναδύονται νέες προκλήσεις και αργότερα νέες απειλές, στις οποίες οι ΗΠΑ καλούνται να
ανταποκριθούν. Σημείο τομής αποτελεί και η τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου, που
θα αλλάξει εκ νέου τα δεδομένα για την αμερικανική εξωτερική πολιτική και πρωτίστως αυτά
που αφορούσαν το ζωτικής σημασίας υποσύστημα του Κόλπου. Τη σκυτάλη παίρνουν οι
αραβικές εξεγέρσεις όπου το περιφερειακό επίπεδο μοιάζει πιο ρευστό από ποτέ. Και οι δύο
αυτές χώρες αντιμετωπίζουν προβλήματα τόσο στο εσωτερικό τους όσο και στις σχέσεις τους
με τους γείτονες. Η κάθε χώρα προσπαθεί να επιβάλει το δικό της μοντέλο. Τέλος, σε
συνάρτηση με τα παραπάνω και λαμβάνοντας υπόψη την ισορροπία δυνάμεων και την
αναλογία κόστους – ωφέλειας, θα προκύψουν ασφαλή συμπεράσματα για το αν πρόκειται για
μία θρησκευτική ή για μία καθαρά πολιτική αντιπαλότητα.
