δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
Οριοθετήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και γεωπολιτικές αποφάσεις στην περιοχή
(EL)
Καναβάκη, Σωτηρία
aegean
Η παρούσα μελέτη είναι μία ανασκόπηση. Ασχολήθηκε με το ζήτημα των οριοθετήσεων των θαλάσσιων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο και τις γεωπολιτικές επιδιώξεις στη περιοχή και ολοκληρώθηκε μέσα από πέντε κεφάλαια, όπου πιο αναλυτικά το πρώτο εμβάθυνε αναλυτικά στο δίκαιο της θάλασσας, κάνοντας αναφορά σε θαλάσσιες ζώνες και δικαιοδοσίες του παράκτιου κράτους και τα βασικά δικαιώματα αυτού.
Υλικό - Αποτελέσματα: Η UNCLOS κάνει πολλά περισσότερα από την απλή δημιουργία ευρύτερων πλαισίων. Προσδιορίζει επιπλέον λεπτομερή όρια ναυτικών μιλίων για τις θαλάσσιες ζώνες και θεσπίζει κανόνες για την διαχείριση των ωκεανών και τις επιχειρήσεις στην θάλασσα. Η UNCLOS περιέχει επιπλέον μια σύντομη, αλλά συγκεκριμένη, συνιστώσα ασφάλειας που αντιμετωπίζει βασικές αρχές της αντίδρασης σε θαλάσσιες απειλές (Van der Meulen and Salman, 1996).
Αναφέρθηκε ότι στο σημερινό διεθνές πρότυπο ασφάλειας, η εφαρμογή του πλαισίου της UNCLOS όσον αφορά στην ασφάλεια στη θάλασσα συχνά αμφισβητείται. Αυτό συμβαίνει επειδή ο παραδοσιακός πόλεμος μεταξύ χωρών έχει αντικατασταθεί από δύο αντιτιθέμενες ομάδες μη κρατικών φορέων, που ενσωματώνουν απειλές τόσο για την ασφάλεια στη θάλασσα όσο και για τους προστάτες του διεθνούς ναυτιλιακού εμπορίου.
Το δεύτερο κεφάλαιο εστίασε στο δίκαιο της οριοθέτησης γενικότερα καταγράφοντας την έννοια και τα στοιχεία αυτής. Έγινε αναφορά στην οριοθέτηση και κτήση εδάφους, αλλά και στις πτυχές οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και στην Κατάσταση Οριοθέτησης Θαλάσσιων Περιοχών της Ανατολικής Μεσογείου.
Καταγράφηκε ότι οι αρχές επιείκειας είναι ασαφείς και οι σχετικές περιστάσεις θεωρητικά απεριόριστες, ενώ κύριος γνώμονας της δικανικής σκέψης του Διεθνούς Δικαστηρίου και των ad hoc διαιτητικών οργάνων είναι ότι οι αρχές επιλέγονται από το σύστημα που πρέπει να επιλεγούν σύμφωνα με την καταλληλότητά τους για την επίτευξη ενός δίκαιου αποτελέσματος. Η γραμμή οριοθέτησης της ΑΟΖ πρέπει να ταυτίζεται με την αντίστοιχη γραμμή της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας στο βαθμό που τα ίδια κυριαρχικά δικαιώματα στον βυθό της θάλασσας και στις βυθισμένες χώρες της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας αναγνωρίζονται υπέρ των παράκτιων.
Έπειτα το τρίτο κεφάλαιο αναφέρθηκε στις συμφωνίες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών στην Μεσόγειο εστιάζοντας στην Αδριατική, τη Δυτική και Κεντρική Μεσόγειο, την Κύπρο, τα νησιά και τις γραμμές βάσης.
Σημειώθηκε ότι στο μεγαλύτερο μέρος, οι ομοφωνίες υλοποιούν ως μέθοδο οριοθέτησης την αρχή της ίσης απόστασης-μέσης γραμμής είτε αυστηρά είτε με αποκλίσεις, όπου απαιτείται.
Το τέταρτο κεφάλαιο κατέγραψε στοιχεία που αφορούν την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών της Ελλάδας με γειτονικές χώρες ξεκινώντας από Ιταλία και Αλβανία αναφέροντας πληρεξούσια, ελλείψεις που τυχόν εμφανίζονται , οριοθετήσεις με χώρες όπως η Αίγυπτος, η Λιβύη, η Τουρκία, η Χάγη. Έμφαση δόθηκε στο περιστατικό των Ιμίων αλλά και στα πλαίσια άρσης των τριβών για το καθεστώς του Αιγαίου. Η έναρξη της διαφοράς με την Τουρκία σχετικά με την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου σημειώνεται το Νοέμβριο 1973. Την 1η Νοεμβρίου 1973 δημοσιεύτηκε στην Τουρκική Επίσημη Εφημερίδα απόφαση με την οποία εκχωρούνταν στην τουρκική κρατική εταιρία πετρελαίων (ΤΡΑΟ) άδειες έρευνας για τον εντοπισμό κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε 27 σημεία της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου
Το πέμπτο και τελευταίο κεφάλαιο ασχολήθηκε με υποθέσεις διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων μέσα από συγκεκριμένες αποφάσεις του διεθνούς δικαστηρίου. Η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου που λήφθηκε για την Υπόθεση Θαλάσσιας Οριοθέτησης στη Μαύρη Θάλασσα (2009) αποτελεί μια ατυχή στροφή στη νομολογία της δεκαετίας του ᾽60 και του ᾽80.
Συμπεράσματα: Συνοπτικά, όπως προφανώς απορρέει από την ανάλυση που δίνεται στο κείμενο, η παρουσία ενεργειακών πόρων στη θάλασσα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, σε συνδυασμό με θέματα θαλάσσιας οριοθέτησης μεταξύ των παρακείμενων χωρών , περιπλέκει περαιτέρω τη γεωπολιτική εξίσωση της περιοχής. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αυτό το συγκεκριμένο μέρος του κόσμου αποτελεί δικαιολογημένα μια τέλεια μελέτη περίπτωσης μελλοντικά μιας συνδυασμένης εξέτασης των επιστημονικών πεδίων της Γεωπολιτικής και του Διεθνούς Ναυτιλιακού Νόμου Οριοθέτησης.
*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των αντίστοιχων Φορέων περιεχομένου.
Βοηθείστε μας να κάνουμε καλύτερο το OpenArchives.gr.
