Η παρούσα διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών της Στατιστικής και Ανάλυσης Δεδομένων, του Τμήματος Μαθηματικών: Εισαγωγικής Κατεύθυνσης: Στατιστικής και Αναλογιστικών-Χρηματοοικονομικών Μαθηματικών, του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Σκοπός της μελέτης είναι η διερεύνηση πιθανών επιδράσεων διαφόρων παραγόντων, ατομικών, διατροφικών, οικογενειακών, κοινωνικών, πολιτιστικών και γεωγραφικών, στον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) των Ελλήνων εφήβων, καθώς και των λόγων επιλογής των τροφίμων που καταναλώνουν οι ίδιοι και οι οικογένειες τους. Η παρουσίαση των μεταβλητών του δείγματος και η Στατιστική Ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με χρήση του στατιστικού πακέτου R [https://www.r-project.org/].
Η εφηβεία αποτελεί πολύ σημαντικό στάδιο στην ζωή του ανθρώπου, γιατί μέσα από διάφορες σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές φτάνει στην ενηλικίωση του. Αυτήν την περίοδο μπορούν να υιοθετηθούν ή να διατηρηθούν τρόποι ζωής και συμπεριφορές, που θα επηρεάσουν μελλοντικά την υγεία του.
Στο πρώτο κεφάλαιο πραγματοποιείται η θεωρητική παρουσίαση της σημασίας ορισμένων ατομικών χαρακτηριστικών και διατροφικών συνηθειών των εφήβων, σε συνδυασμό με τα ευρήματα σχετικών μελετών που προηγήθηκαν. Παρουσιάζονται ατομικά χαρακτηριστικά όπως το φύλο, το βάρος, το ύψος, ο Δείκτης Μάζας Σώματος (των εφήβων και των γονέων τους), η οικογενειακή κατάσταση και το εκπαιδευτικό-μορφωτικών επίπεδο των γονέων. Επιπλέον, παρουσιάζονται κάποιες ατομικές και διατροφικές συνήθειες των εφήβων, όπως οι ώρες ύπνου ανά 24ωρο, η ημερήσια πρόσληψη νερού, ο αριθμός των ημερήσιων γευμάτων, η συχνότητα κατανάλωσης πρωινού, η συχνότητα της παραγγελίας έτοιμου φαγητού (delivery), η συχνότητα κατανάλωσης φαγητού εκτός σπιτιού, οι λόγοι που ωθούν τους έφηβους στις επιλογές των τροφίμων που καταναλώνουν και οι διατροφικές τους συνήθειες στα διάφορα γεωγραφικά διαμερίσματα της ελληνικής επικράτειας.
Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται η παρουσίαση της μεθοδολογίας λήψης του δείγματος. Πιο αναλυτικά, στην παρούσα πανελλαδική επιδημιολογική μελέτη έλαβαν μέρος 42.593 έφηβοι (21.463 αγόρια και 21.130 κορίτσια). Το δείγμα συλλέχθηκε από γυμνάσια και λύκεια της χώρας μετά από σχετική έγκριση του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Εκτός από τα δημογραφικά χαρακτηριστικά και τις ανθρωπομετρικές μετρήσεις (ύψος, βάρος και δερματοπτυχές), συλλέχθηκαν πληροφορίες σχετικές με τη σύνθεση των οικογενειών των εφήβων, την κοινωνική και οικονομική τους κατάσταση, τις καθημερινές ατομικές και διατροφικές τους συνήθειες, καθώς και των λόγων επιλογής των τροφίμων από τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Ως εργαλείο της έρευνας χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο εγκεκριμένο από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, στο οποίο περιλαμβάνονταν και 140 επιλογές τροφίμων και "πιάτων" της Ελληνικής κουζίνας. Η αποτύπωση των δεδομένων έγινε με το λογισμικό πρόγραμμα Microsoft Office Excel 2010, ενώ η στατιστική ανάλυση των δεδομένων με το στατιστικό πακέτο της R.
Στο τρίτο κεφάλαιο, πραγματοποιείται η στατιστική παρουσίαση των υπό μελέτη μεταβλητών του δείγματος, μέσω της περιγραφικής στατιστικής, των συχνοτήτων ή ποσοστών και των αντίστοιχων γραφημάτων.
Στο τέταρτο κεφάλαιο, πραγματοποιούνται ορισμένοι μη παραμετρικοί έλεγχοι υποθέσεων, γίνεται εύρεση των σημαντικότερων συσχετίσεων μεταξύ των μεταβλητών, εφαρμόζεται η απλή και πολλαπλή Λογιστική Ανάλυση Παλινδρόμησης, καθώς και η Ανάλυση κατά Συστάδες, με τη μέθοδο K-means, και για τα εννέα Γεωγραφικά Διαμερίσματα της Ελλάδας.
Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της μελέτης. Πιο αναλυτικά, προκύπτει ότι, ο φυσιολογικός ΔΜΣ των γονέων, καθώς και διατροφικές συνήθειες των εφήβων όπως ο επαρκής ύπνος, η καθημερινή κατανάλωση πρωινού, τα συχνότερα ημερήσια γεύματα και η επιλογή του σπιτικού φαγητού αποτελούν βασικές παράμετροι επηρεασμού του ΔΜΣ των εφήβων και γενικά της υγείας τους. Η υιοθέτηση και εφαρμογή των εν λόγω διατροφικών συνηθειών ενισχύει σωματικά, ψυχικά, πνευματικά και κοινωνικά τους έφηβους της χώρας μας. Τέλος, οι στατιστικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν οδήγησαν ευχερώς σε αξιόπιστα συμπεράσματα, τα οποία επιβεβαιώνονται και από ανάλογες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στη χώρα μας και διεθνώς.
