Το άρθρο αποτελεί μια προσπάθεια αναθεώρησης της κρατούσας στη σχετική βιβλιογραφία άποψης, σύμφωνα με την οποία το σύγχρονο κομματικό σύστημα, αφενός μεν, αποτελεί συνέχεια του προδικτατορικού συστήματος, αφετέρου δε, χαρακτηρίζεται από (περιορισμένο) πολυκομματισμό και ισχυρή πόλωση. Αντίθετα, υποστηρίζει αυτό το άρθρο, το κομματικό σύστημα που διαμορφώθηκε στη χώρα μετά τις εκλογές του 1981 και εξακολουθεί να παραμένει σε ισχύ είναι κλασικός δικομματισμός. Στο πρώτο μέρος, αναπτύσσεται μια κριτική θεώρηση της κρατούσας αντίληψης στη βάση τριών ερωτημάτων: εμπειρικού, θεωρητικού και ερμηνευτικού χαρακτήρα. Στη συνέχεια επιχειρείται η καταμέτρηση των «σημαντικών» κομμάτων που διαθέτει το σύγχρονο κομματικό σύστημα. Η καταμέτρηση αποδίδει δύο μόνο σημαντικά κόμματα, το ΠΑΣΟΚ και τη να, πράγμα που θεμελιώνει την υπόθεση περί δικομματισμού. Στο τρίτο μέρος, η συζήτηση εστιάζεται στα χαρακτηριστικά του εκλογικού ανταγωνισμού στο δικομματικό σύστημα. Η μεγάλη και συνεχής εξασθένηση της πόλωσης στοιχειοθετείται από τρεις κατηγορίες εμπειρικού υλικού: (α) τη σύγκλιση των δύο σημαντικών κομμάτων όσον αφορά τις ιδεολογικές τους θέσεις, καθώς και τις πολιτικές που εφαρμόζουν- (β) την περιστολή της κλίμακας ιδεολογικού ανταγωνισμού που χαρακτηρίζει το κομματικό σύστημα- (γ) τη συμπεριφορά των εκλογέων, η οποία χαρακτηρίζεται από μη-συμμετοχική δράση, έλλειψη ενδιαφέροντος για την πολιτική και αυξανόμενο κυνισμό. 1
(EL)
This paper seeks to revise the hitherto prevalent perception that the party system established in Greece after the breakdown of dictatorship is characterized by, first, continuity from the pre-1967 period, and, second, limited but polarized pluralism. The new claim is that the party system that was shaped particularly after the critical 1981 elections is an entirely new one, which, moreover, serves as a paradigmatic case of (non-polarized) two-partyism. The first part of the article develops around a critical assessment of the established perceptions at three distinct levels - empirical, theoretical and methodological. The second part includes a counting of the relevant political parties utilizing, but also further building upon Sartori’s “counting rules.” This exercise yields only two significant political parties, PASOK and ND, which supports the initial hypothesis of a two-party system. In the third part, the discussion shifts on the characteristics of political competition in such a two-party system. Among the major findings is the significant and continuous decline of political polarization in modern Greek politics, which becomes evident especially in three areas: (a) the convergence of the two relevant parties in both ideological stance and proposed policies; (b) the contraction of the ideological competition space; and (c) the voters’ attitudes, which are becoming increasingly non-participatory, and characterized by lack of interest in current political affairs and growing cynicism.
(EN)
Ελληνική Εταιρεία Πολιτικής Επιστήμης (ΕΕΠΕ)
