Η απόπτωση ή προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος είναι ένα
φαινόμενο στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη, διαφοροποίηση
και διατήρηση της ακεραιότητος ενός ιστού. Είναι πλέον γνωστό όμως
ότι τόσο η υπέρμετρη όσο και η ανεπαρκής ενεργοποίηση των
αποπτωτικών μηχανισμών μπορούν να οδηγήσουν στην εκδήλωση
διαφόρων παθήσεων. Η απόπτωση χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένες
μορφολογικές και βιοχημικές μεταβολές ενώ η ρύθμισή της ελέγχεται
γενετικά μέσω της εκφράσεως ή καταστολής διαφόρων ογκογονιδίων.
Ιδιαίτερη σημασία για την ρύθμιση της αποπτώσεως έχουν τα γονίδια
της οικογένειας του bcl-2. Συγκεκριμένα το bcl-2 και το bcl-xL
καταστέλλουν την απόπτωση ενώ το bax την προάγει.
Η ψωρίαση είναι μία χρόνια υποτροπιάζουσα φλεγμονώδης
δερματοπάθεια η οποία προσβάλλει ποσοστό 1%-3% του γενικού
πληθυσμού. Η ψωρίαση κατά πλάκας αποτελεί την συχνότερη μορφή
της νόσου, η οποία χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση σε γενετικώς
προδιατεθειμένα άτομα, ερυθηματολεπιδωδών πλακών με σαφή
αφορισμό από το πέριξ υγιές δέρμα. Χαρακτηρίζεται από έντονη
υπερπλασία της επιδερμίδος, μειωμένη ωρίμανση των
κερατινοκυττάρων, φλεγμονώδη διήθηση στην επιδερμίδα (CD8+) και
το χόριο (CD4+) και νεοαγγειογένεση. Πρωταρχικό ρόλο στην έναρξη
και διατήρηση των ψωριασικών αλλοιώσεων παίζουν τα Τ-
λεμφοκύτταρα, τα οποία εκκρίνουν πληθώρα κυτταροκινών Τh1 τύπου.
Παρά τα σημαντικά βήματα προόδου που έχουν γίνει τα τελευταία
χρόνια στην έρευνα της ψωριάσεως, η παθογένεια της νόσου αυτής
παραμένει ακόμα αδιευκρίνιστη. Τα κύτταρα της ψωριασικής
επιδερμίδας αποτελούν έναν από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους και πολλαπλασιαζόμενους κυτταρικούς πληθυσμούς του ανθρώπινου
οργανισμού. Θεωρητικά τουλάχιστον, η ακάνθωση της ψωριασικής
επιδερμίδος θα μπορούσε να προκύπτει όχι μόνο από την αυξημένη
μιτωτική δραστηριότητα των κερατινοκυττάρων αλλά επίσης και από
έναν μειωμένο κυτταρικό θάνατο στις ζώσες στιβάδες της επιδερμίδος.
Συμπερασματικά, στην παρούσα εργασία διαπιστώθηκε ότι υπό αγωγή
και με τα δύο θεραπευτικά σχήματα επέρχεται ομαλοποίηση της
εκφράσεως της bcl-2 στην ψωριασική διατυπωθεί η υπόθεση ότι τα ευρήματα της παρούσης εργασίας σε
σχέση με αυτές τις δύο πρωτεΐνες συνδέονται με την υποστροφή των
ψωριασικών αλλοιώσεων και όχι με τους μηχανισμούς θεραπευτικής
δράσεως των χορηγηθέντων φαρμάκων.
Τόσο υπό ασιτρετίνη όσο και υπό ανθραλίνη + καλσιποτριόλη
παρατηρήθηκε μια σημαντική μείωση της εκφράσεως της πρωτεΐνης
bcl-x στα κύτταρα της ακανθωτής στιβάδος της ψωριασικής
επιδερμίδος. Το εύρημα αυτό σε συνδυασμό με την αντιαποπτωτική
δράση της πρωτεΐνης bcl-x στην ψωριασική επιδερμίδα έχει ιδιαίτερη
σημασία, αφού η μείωση της εκφράσεως της πρωτεΐνης αυτής υπό
θεραπεία ίσως να συμμετέχει στους μηχανισμούς αντιψωριασικής
δράσεως των χορηγηθέντων φαρμάκων αφού συνεπάγεται την είσοδο
των ψωριασικών κερατινοκυττάρων στην απόπτωση.
Apoptosis or programmed cell death is a phenomenon of crucial
importance for the growth, differentiation and maintenance of the
integrity of tissues. However, it is well known that excessive or
insufficient activation of apoptotic mechanisms can lead to the clinical
manifestation of various diseases. Apoptosis is characterized by specific
morphological and biochemical alterations, whereas its regulation is
genetically determined by the induction or suppression of various
oncogenes. Regulatory control of apoptosis is achieved through
mechanisms in which proteins encoded by the bcl-2 gene family are
involved. Thus, bcl-2 and bcl-xL inhibit the apoptotic process, whereas
bax is a proapoptotic protein.
Psoriasis is a chronic relapsing inflammatory genodermatosis affecting
1%-3% of general population. Plaque-type psoriasis, the most common
form of the disease, is clinically characterized by the appearance of
well-circumscribed erythematosquamous lesions in genetically
predisposed individuals. On light microscopy, psoriatic lesions reveal
marked acanthosis, incomplete maturation of keratinocytes,
inflammatory infiltration of the dermis (CD4+) and the epidermis
(CD8+) and enhanced angiogenesis. The role of T-cell-mediated
immune mechanisms in the triggering of the disease is of particular
importance. Despite the considerable progress in the research on various
aspects of psoriasis, the pathogenesis of this disorder still remains
unclear. Psoriatic keratinocytes represent one of the most rapidly
developing and proliferating cellular populations of human body.
Theoretically, acanthosis of psoriatic epidermis may have been caused from both, keratinocyte hyperproliferation and decreased cell death in
the living epidermal layers. In the present study a normalization of bcl-2 protein expression was
observed in psoriatic epidermis under both types of treatment.
After 3 and 6 weeks of treatment, the reduction in the expression of bax
in the spinous layer of psoriatic epidermis was higher under acitretin, as
compared to that seen under topical application of anthralin +
calcipotriol, as compared to the pretreatment status. Taking into account
the limited differences in the expression of bcl-2 and bax proteins
between the two groups (with the intensity of staining inside the normal
limits), as well as the apparent absense of contributory role of bcl-2 and
bax proteins in the regulation of the apoptosis of psoriatic keratinocytes,
we can suppose that the findings of the present study are related to the
regression of psoriatic lesions and not to the therapeutic action of the
drugs used.
Under both therapeutic regimens bcl-x immunoreactivity was reduced
in the spinous layer of psoriatic epidermis. This finding, in combination with the antiapoptotic action of bcl-x protein in psoriatic epidermis, is
of particular importance since the reduction in the expression of this
protein under treatment is possibly implicated in the mechanisms of
therapeutic action of these drugs.
