Η Γυναίκα στα Ονειροκριτικά κείμενα των Βυζαντινών

 
δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου
στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
κοινοποιήστε το τεκμήριο




2015 (EL)

Η Γυναίκα στα Ονειροκριτικά κείμενα των Βυζαντινών (EL)

Κόκκορη, Βασιλική (EL)

ntua (EL)

Η ονειρομαντεία θεωρείται η πιο δημοφιλής διαδεδομένη μαντική μέθοδος σε παγκόσμια κλίμακα. Η ευρεία διάδοσή της οφείλεται κυρίως στο ρόλο των ονείρων, ως αγγελιοφόρου της θεϊκής παρουσίας και του θεϊκού θελήματος. Ο μηχανισμός λειτουργίας της ονειρομαντικής τεχνικής βασίζεται κυρίως στα ονειροκριτικά εγχειρίδια. Σήμερα και για την χρονική περίοδο από τον 2ο μ. Χ. αι. έως και τον 14ο αι., διασώζονται δέκα ονειροκριτικά εγχειρίδια. Ψευδεπίγραφα ή μη, αποδίδονται στον παγανιστή Αρτεμίδωρο, στον «Άραβα» Αχμέτ, στο μάγο Αστράμψυχο, στον προφήτη Δανιήλ, στους πατριάρχες Νικηφόρο και Γερμανό, στον αυτοκράτορα Μανουήλ Παλαιολόγο. Εκτός αυτών, υπάρχουν και 3 ονειροκριτικά, αγνώστου συγγραφικής πατρότητας. Την σημαντική συμβολή αυτών των κειμένων στην ιστορική έρευνα, το αποδεικνύουν σήμερα αφενός το πλήθος των επιστημονικών μελετών και αφετέρου το γεγονός ότι οι ονειροκριτικές πηγές δεν περιορίζονται στην πολιτική και στρατιωτική ιστορία αλλά στον καθημερινό βίο ανδρών και γυναικών, πλουσίων και φτωχών, αρχόντων και ταπεινών. Ο σκοπός της παρούσας εργασίας επικεντρώνεται στην έρευνα των αντιλήψεων που διέπουν και καθορίζουν το ρόλο και τη θέση της γυναίκας στον κοινωνικό ιστό, από την ύστερη αρχαιότητα έως το ύστερο Βυζάντιο. Στα Ονειροκριτικά η εικόνα της γυναίκας αποτελεί συνέχεια των αρχαιογενών αντιλήψεων που πέρασαν λίγο ή πολύ αυτούσιες στο βυζαντινό κόσμο. Σύμφωνα με αυτές τις αντιλήψεις η γυναίκα είναι ικανή για το καλύτερο και για το χειρότερο. Η στάση των ονειροκριτικών αντανακλά ακριβώς αυτή την ανδροκρατούμενη αντίληψη των πραγμάτων που είναι διατυπωμένη με τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετεί τα δικά τους συμφέροντα σε βάρος των γυναικών με έμμεσο ή άμεσο τρόπο. Γενικά στην ονειροκριτική σημειολογία η γυναίκα αποδίδεται με σκοτεινούς, παθητικούς, επικινδύνους, κοίλους, γονιμοποιούς συμβολισμούς με πιο χαρακτηριστικό σημείο αυτό της απόδοσης στη γυναίκα της αριστερής πλευράς(εξ ευωνύμων) η οποία έχει πάντα αρνητική χροιά. Η κατανομή των ονείρων σε ανδρικά, γυναικεία και «άφυλα», κατέδειξε την αριθμητική υπεροχή των ανδρικών ονείρων έναντι των γυναικείων, γεγονός που δικαιώνει την άποψη για το ανδρικό χαρακτήρα των ονειροκριτικών. Η γυναικεία παρουσία ερευνήθηκε μέσα από την οπτική ανδρικών και γυναικείων ονείρων στον ιδιωτικό και τον δημόσιο βίο. Σύμφωνα με τα κείμενα που μελετήθηκαν, η γυναίκα ζει κάτω από την ανδρική κηδεμονία(πατέρα ή συζύγου). Οι πολλαπλοί ρόλοι της γυναίκας έχουν να κάνουν με τη γενετήσια προσφορά της γυναίκας και με τον αναπαραγωγικό της ρόλο ως συζύγου, μητέρας, ερωμένης/παλλακής και πόρνης/εταίρας. Ασχέτως του χρονικού, πολιτισμικού και θρησκευτικού πλαισίου των ονειροκριτικών, η πίστη στο θεσμό του γάμου και η τεκνοποιία αναδεικνύονται ως τα πλέον δημοφιλή θέματα για βασιλείς αλλά και για τους κοινούς θνητούς. Ειδικότερα τα ονειροκριτικά εστιάζουν στο ρόλο της μητέρας ως αρχηγού του νοικοκυριού και προστάτη των δικαιωμάτων των παιδιών της. Κομμάτι του ιδιωτικού βίου, οι δούλες αντιμετωπίζονται ως περιουσιακό στοιχείο, σημαντικό κομμάτι της οικονομικής ανάπτυξης αλλά και αναπόσπαστο μέλος της κοινωνικής και οικογενειακής δομής. Ο ερωτικός ρόλος της δούλης είναι καθοριστικός ως προς τις σχέσεις της με τον κύριο και την κυρία της, αλλά και για τη σχέση της δουλείας με την πορνεία. Ωστόσο τα ονειροκριτικά δεν αμφισβητούν τη γυναικεία πρωτοβουλία στον ιδιωτικό αλλά και στον δημόσιο βίο της. Ιδιαίτερα για τον δημόσιο βίο ο ρόλος της βυζαντινής είναι περιορισμένος σε σύγκριση με αυτόν των άντρων. Για το λόγο αυτόν, η δημόσια παρουσία της γυναίκας στην παρούσα εργασία περιορίστηκε στην εξέταση των ονείρων της αυγούστας και της γυναίκας που ζει και εργάζεται στο κοινωνικό περιθώριο: της πόρνης/εταίρας Από την μελέτη αυτών των τύπων των ονείρων προέκυψε ότι η συμμετοχή της γυναίκας στο δημόσιο βίο, είναι συνάρτηση της κοινωνικής της θέσης με περισσότερες δυνατότητες για τις γυναίκες της ανώτερης τάξης και των πιο χαμηλών στρωμάτων. Ειδικότερα, τα όνειρα της αυγούστας επιβεβαιώνουν το συμβατό γυναίκας και εξουσίας, και αυτά της πόρνης τη διφορούμενη και υποκριτική στάση της κοινωνίας και της πολιτείας έναντι στην πορνεία. Εν κατακλείδι, η βυζαντινή κοινωνία αναπαραγάγει αντιλήψεις της αρχαιότητας που θέλουν τη γυναίκα υπό την ανδρική κηδεμονία, καταπιεσμένη και με σωρεία προκαταλήψεων εναντίον της. Θα ήταν ωστόσο αφορισμός να καταλογίσουμε στη βυζαντινή εποχή αυτό που διαχρονικά ακολουθεί τη γυναίκα επί αιώνες. (EL)

book

Γυναίκες (EL)
Δημόσιος βίος (EL)
Δουλεία (EL)
Ονειροκριτικά (EL)
Ιδιωτικός βίος (EL)
Ονειρομαντεία (EL)
Όνειρα (EL)
Πορνεία (EL)
Γυναίκες και Εξουσία (EL)
Βυζάντιο (EL)


Ελληνική γλώσσα

2015


Andy’s Publishers (EL)




*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των αντίστοιχων Φορέων περιεχομένου.