Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας, αποτέλεσε η μελέτη τριών ελληνικών δειγμάτων γύρης που σε μεγάλο ποσοστό προέρχονται από γύρη του φυτού Cistus creticus L.
Το θεωρητικό μέρος αποτελείται από δύο ξεχωριστές ενότητες. Η πρώτη εστιάζει στην μέλισσα και τα προϊόντα που παράγει, και ειδικότερα στη γύρη. Γίνεται αναφορά στις βιολογικές της δράσεις, τις χρήσεις της, ιστορικά και εμπορικά στοιχεία όπως και βιβλιογραφική ανασκόπηση. Η δεύτερη ενότητα αναφέρεται στο Cistus creticus L., το φυτό από όπου προέρχεται η γύρη στην οποία επικεντρώνεται η παρούσα εργασία.
Το πειραματικό μέρος ξεκινά με τη γυρεολογική μελέτη των τριών δειγμάτων γύρης (Ι, ΙΙ, ΙΙΙ). Σε βουτανολικά και μεθανολικά εκχυλίσματα από τα τρία δείγματα γύρης πραγματοποιήθηκε προσδιορισμός των ολικών φαινολικών με τη μέθοδο Folin-Ciocalteau, με πρότυπο τόσο το καφεϊκό όσο και το γαλλικό οξύ, όπως και προσδιορισμός των ολικών φλαβονοειδών ανά γραμμάριο εκχυλίσματος. Επιπρόσθετα έγινε έλεγχος της αντιοξειδωτικής δράσης τους με αναστολή της ελεύθερης ρίζας ABTS·+ και DPPH·.
Αφού διαπιστώθηκε ότι το δείγμα γύρης Ι που περιείχε σχεδόν αποκλειστικά γύρη Cistus creticus L.(98%), εμφανίζει την πιο ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και το υψηλότερο ποσοστό φλαβονοειδών και φαινολικών ενώσεων, αποφασίστηκε η περαιτέρω χημική μελέτη του με κύριο στόχο την ανίχνευση και απομόνωση δευτερογενών μεταβολιτών με πιθανό βιολογικό ενδιαφέρον.
Ακολουθούν οι διαδικασίες εκχύλισης, απομόνωσης και καθορισμού της δομής φυσικών προϊόντων από την γύρη Ι που έγιναν μέσω χρωματογραφικών και φασματοσκοπικών μεθόδων. Πραγματοποιήθηκε επεξεργασία του βουτανολικού και του υδατικού εκχυλίσματος της γύρης Ι. Από αυτά τα εκχυλίσματα απομονώθηκαν 10 συνολικά δευτερογενείς μεταβολίτες. Επίσης πραγματοποιήθηκε χρωματογραφικός έλεγχος με αέριο χρωματογραφία συζευγμένη με φασματογράφο μάζας (GC-MS) στο κυκλοεξανικό και διχλωρομεθανικό εκχύλισμα από αυτή τη γύρη.
Αναλυτικότερα, από το βουτανολικό εκχύλισμα της γύρης I απομονώθηκαν 3 φαινολικοί δισακχαρίτες:
• καιμπφέρολο -3-Ο-β-(1→2) ραμνόσυλ-γλυκοσίδης (καιμπφέρολο-νεοεσπεριδοσίδης) (1)
• κερκέτινο-3-Ο-β-(1→2) ραμνόσυλ-γλυκοσίδης (κερκέτινο-νεοεσπεριδοσίδης) (2)
• μυρικέτινο- -3-Ο-β-(1→2) ραμνόσυλ-γλυκοσίδης (μυρικέτινο-νεοεσπεριδοσίδης) (3)
και 7 φαινολικοί μονοσακχαρίτες:
• καιμπφέρολο -7-Ο-ραμνοσίδης (4)
• καιμπφέρολο-3-Ο-γαλακτοσίδης (τριφολίνη) (5)
• καιμπφέρολο-3-Ο-γλυκοσίδης (αστραγαλίνη) (6)
• κερκετινο-7-Ο-ραμνοσίδης (7)
• κερκέτινο-3-Ο-γαλακτοσίδης (υπεροσίδης) (8)
• κερκέτινο 3-Ο-γλυκοσίδης (ισοκερκετίνη) (9).
• ισοραμνέτινο-3-Ο-γλυκοσίδης (10)
και από το υδατικό εκχύλισμα απομονώθηκε ο φαινολικός μονοσακχαρίτης:
• κερκέτινο 3-Ο- β- γλυκοσίδης (ισοκερκετίνη) (9).
(EL)
Bee pollen is a raw material produced by the honey-bees from flowering plants pollen, mixed with nectar and bee’s secretions. Cistus creticus is a Mediterranean evergreen shrub. Its dried leaves have been traditionally used as infusion and/or decoction and have shown gastroprotective effect, while per os administration was used to treat cough and cold, as well as against mouth and throat irritations. This study was carried out to evaluate the antiomicrobial and antioxidant properties of Greek Cistus (rock rose) bee pollen and to define its phenolic compounds, as well as to assay it for its anticholinesterase potential activities.
The theoretical part of this study consists of two separate sections. The first focuses on the bee and its products, especially pollen. Reference is made to pollen’s biological activities, commercial uses as well as with historical and chemical data. Bibliographic review is also cited in this part. The second section refers to Cistus creticus L., the plant that the pollen of the present work comes from.
Experimental part starts with the examination of the pollinic spectra of the three Greek bee pollen samples (I, II, III) from Cistus. It was obtained by Louveaux’s quantitative microscopical analysis and it showed that one of them (I) had Cistus sp. (Cistaceae) as abundant pollen (together with low percentage of Brassica sp., Cruciferae). Throughout the chemical analysis of the extracts, several secondary metabolites of flavonoid structure have been isolated and identified: kaempferol-3-neohesperidoside (1), quercetin-3-neohesperidoside (2), myricitetin-3-neohesperidoside (3), kaempferol-7-rhamnoside (4), trifolin (5), astragalin (6), quercetin-7-rhamnoside (7), hyperoside (8), isoquercetin (9) and isorhamnetin-3-glycoside (10). Moreover, the total phenolic content was determined by the Folin-Ciocalteu method, total flavonoid content was estimated by the aluminium chloride colorimetric assay and the free radical scavenging activity was determined by DPPH and ABTS assays. The antimicrobial activity of the extracts was tested against six Gram-positive and -negative bacteria and three human pathogenic fungi, showing an interesting antibacterial profile.
(EN)
