Οι Σειρήνες είναι πλάσματα που γέννησε η ανθρώπινη φαντασία κατά την αρχαιότητα. Έκτοτε, αποτέλεσαν αναπόσπαστο κομμάτι της προφορικής και γραπτής παράδοσης, αφού τις συναντάμε σε δεκάδες λογοτεχνικά και μυθολογικά κείμενα ανά την υφήλιο σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Η μεταπτυχιακή εργασία εστιάζει στην παρουσία τους σε ποιητικές δημιουργίες Ελλήνων και Ιταλών που γράφτηκαν από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τις αρχές του 20ού. Πιο συγκεκριμένα, στην έρευνά μας περιλαβάνονται ποιήματα των Σεφέρη, Εγγονόπουλου, Ουράνη, Στεργιόπουλου, Κασόλα, Ρίτσου, Pascoli, Ungaretti, Palazzeschi, D’Annunzio, Sbarbaro και Montale. Το «ταξίδι» ξεκινάει από την αρχαιότητα, για να φτάσει στον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, με τελευταίο σταθμό τον 20ό αιώνα (Novecento κατά την ιταλική χρονολόγηση). Αρχικός μας στόχος υπήρξε η συλλογή των ποιημάτων και εν συνεχεία ο τρόπος παρουσίασης των Σειρήνων μέσα σε αυτά. Εφιστώντας την προσοχή μας στον συμβολισμό που προσλαμβάνουν τα μυθολογικά αυτά όντα σε κάθε ποίημα χωριστά, συλλέξαμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και κατόπιν τα εντάξαμε σε κατηγορίες, διακρίνοντας ταυτόχρονα ομοιότητες και διαφορές, ως προς τον τρόπο με τον οποίο εμφανίζονται στα έργα. Εντοπίσαμε Σειρήνες όμορφες και αγνές, Σειρήνες που εκλαμβάνονται από τους δημιουργούς ως σύμβολα ζωής ή φυγής από τα τετριμμένα κ.ά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι συχνά οι συμβολισμοί τους αντικατοπτρίζουν πεποιθήσεις, ανησυχίες και αναζητήσεις των δημιουργών, που αφορούν στο κοινωνικό - πολιτικό γίγνεσθαι της εποχής τους, στην τέχνη τους και στα άλυτα μυστήρια της ζωής. Η γνώση που λαμβάνουμε μελετώντας τη χρήση του μυθολογικού στοιχείου στην ποίηση του 20ού αιώνα είναι πολυεπίπεδη, δεδομένου ότι αντλούμε πληροφορίες που σχετίζονται με την ποιητική των δημιουργών, τη σχέση τους με τα σύμβολα του παρελθόντος και την κοσμοθεωρία τους. Τέλος, θεωρούμε ότι οι Σειρήνες αποτελούν πολύτιμο εργαλείο ανάδειξης αλληλεπιδράσεων μεταξύ των γειτονικών πολιτισμών, του ελληνικού και του ιταλικού, από την περίοδο της αρχαιότητας και εφεξής.
(EL)
Sirens are figments of human imagination appearing in ancient times. Since then they have constituted an integral part of the oral and written tradition which we come across in dozens of literature and legendary texts around the globe in various time periods. The present postgraduate project examines their presence in Greek and Italian poetry written in the end of the 19th century until the beginning of the 20th. More specifically our research includes poetry of Seferis, Egonopoulos, Uranis, Stergiopoulos, Kasolas, Ritsos, Pascoli, Ungaretti, Palazzeschi, D'Annunzio, Sbarbaro and Montale. The «Journey» begins in ancient times, continues in Medieval times and the Renaissance and finishes in the 20th century (novecento according to the italian chronological order). Our initial goal has been the collection of these poems and in turn the way Sirens are presented in these. Taking into consideration the symbolism of these mythological creatures in each poem separately, we have collected their special characteristics and then categorised them, distinguishing similarities and differences in the way they appear in the works. We have detected Sirens beautiful and pure, Sirens conceived by their creators as symbols of life or an escape from the ordinary etc. A point of special interest is the fact that symbolism reflects beliefs, concerns, quests of the creators in conjunction with the social - political framework of their era, within their art and the unresolved mysteries of life. The knowledge that we get by studying the usage of the mythological element in 20th century poetry is versatile, given the fact that we draw information concerning the poetic of the creators, their connection with the symbols of the past and their worldview. Finally we maintain that Sirens consist a valuable tool of showing interaction between the neighbouring civilizations, Greek and Italian since the ancient times and on.
(EN)
