ΠΕΡΙΛΗΨΗΕισαγωγή Η σχιζοφρένεια είναι μια αρκετά σοβαρή ψυχωτική διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από διαστρέβλωση της εσωτερικής και εξωτερικής πραγματικότητας. Αποτελεί συνήθως μια χρόνια νόσο που χαρακτηρίζεται από περιόδους εξάρσεων και υφέσεων. Στη φάση των εξάρσεων επικρατούν τα θετικά συμπτώματα και εμφανίζονται παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις, ψυχοκινητική διέγερση. Στη φάση των υφέσεων επικρατούν τα αρνητικά συμπτώματα και εμφανίζονται: συναισθηματική αμβλύτητα, γενική έκπτωση της λειτουργικότητας, κοινωνική απομόνωση. Παράλληλα με τα θετικά και αρνητικά συμπτώματα τα γνωστικά ελλείμματα αποτελούν πυρηνικά συμπτώματα της ασθένειας.Ακόμα, η νόσος συνοδεύεται από άτυπες αλλοιώσεις του εγκεφάλου, παρουσιάζει χαρακτηριστική συμπτωματολογία και από κλινικές έρευνες έχει φανεί ότι σε ποσοστό 75% οι πάσχοντες εμφανίζουν γνωστική έκπτωση. Η γνωστική δυσλειτουργία συχνά κάνει την εμφάνιση της πριν από την έναρξη της νόσου και εμπλέκεται άμεσα με την κοινωνική και επαγγελματική έκπτωση των ατόμων. ΣκοπόςΟ σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν: α) η επιβεβαίωση της παρουσίας των γνωστικών ελλειμμάτων στους ασθενείς με σχιζοφρένεια, β) η διερεύνηση τυχόν συσχετίσεων μεταξύ αυτών των ελλειμμάτων με μια σειρά από κλινικά ή / και δημογραφικά χαρακτηριστικά των ασθενών και γ) η διερεύνηση οποιαδήποτε σχέσης μεταξύ γνωστικών επιδόσεων και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης.Υλικό-Μέθοδος Το δείγμα της έρευνας αποτελείται συνολικά από 220 άτομα. 118 ασθενείς (67 άνδρες, 51 γυναίκες), στην πλειοψηφία τους παρανοϊκού τύπου και 102 υγιείς, (47 άνδρες, 55 γυναίκες). Οι ασθενείς επιλέχθηκαν τυχαία, από εξωνοσοκομειακές ψυχιατρικές υπηρεσίες. 56 από αυτούς είχαν οργανωμένη ψυχοκοινωνική υποστήριξη εκτός της συνηθισμένης ψυχιατρικής παρακολούθησης. Οι υγιείς επιλέχθηκαν τυχαία, ανάμεσα σε συνοδούς εξωτερικών ασθενών σε υγειονομικές υπηρεσίες της ευρύτερης περιοχής, οι οποίες δεν ήταν ψυχιατρικές.ΕργαλείαΗ συστοιχία (μπαταρία) των γνωστικών δοκιμασιών που χρησιμοποιήθηκε για την εξέταση των γνωστικών λειτουργιών, περιελάμβανε τα εξής τεστ: 1) Δοκιμασία Λεκτικής Μάθησης της Καλιφόρνια- προσαρμογή 9 λέξεων ( 9w- California Verbal Learning Test), 2) Δοκιμασία Ιχνογράφησης Ρολογιού (Clock Drawing Test) 3) Σύντομη Εξέταση Νοητικής Κατάστασης (Mini Mental State Examination, MMSE) 4) Σύνθετο Σχέδιο των Rey και Osterreith ( Rey- Osterreith Complex Figure, ROCF) 5) Δοκιμασία Πέντε Σημείων (Five Point Test) 6) Δοκιμασία Παρεμβολής Χρωμάτων και Λέξεων του Stroop 7) (Stroop Color- Word Interference Test) 8) Δοκιμασία Λεκτικής Ευχέρειας (Verbal Fluency Test) 9) Δοκιμασία Οπτικονοητικής Ιχνηλάτησης μέρος Β (Modified TrailsB) 10) Δοκιμασίες Λεξιλογίου, ΚύβωνWechsler Adult Intelligent Scale- Revised (WAIS-R) 11) Δοκιμασία Αναγνώρισης Οικείων/ Διάσημων Προσώπων 12) Δοκιμασία Ταύτισης Συναισθημάτων (Facial Emotion Recognition- FER) 13) Δοκιμασία Ταύτισης Προσώπων (Face Identification) 14) Ανάπτυγμα Αριθμών- Αντίστροφη Επανάληψη Αριθμών 15) Κατανόηση Παροιμιών και Μεταφορών (Proverbs and Metaphors Comprehension) 16) Συστοιχία Δοκιμασιών της Λειτουργίας του Μετωπιαίου Λοβού (Frontal Assessment Battery) 17) Κλίμακα Συνολικής Εκτίμησης της Λειτουργικότητας (Global Assessment of Functioning, GAF) 18) Γνωστική Εξέταση του Addenbroke (Addenbroke΄s Cognitive Examination - ACE) 19) Βραχεία Κλίμακα Ψυχιατρικής Εκτίμησης (Brief Psychiatric Rating Scale, BPRS).ΜέθοδοςΑ. Έγινε περιγραφή: α) του δείγματος ως προς τα δημογραφικά χαρακτηριστικά για την κάθε ομάδα (ασθενών-υγιών) ξεχωριστά (φύλο, ηλικία, οικογενειακή κατάσταση, επίπεδο διαβίωσης, εργασιακή κατάσταση, οικογενειακή κατάσταση, χρόνια σπουδών, ύπαρξη κληρονομικότητας), β) του δείγματος των ασθενών ως προς τα κλινικά τους χαρακτηριστικά, γ) των βαθμολογιών των δοκιμασιών για την κάθε ομάδα ξεχωριστά. Β. Για να γίνει η σύγκριση μεταξύ των δύο ομάδων (ασθενών-υγιών) αλλά και μεταξύ των δύο υποομάδων των ασθενών έγιναν τα εξής: α) ελέγχθηκε αν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στις βαθμολογίες των νευροψυχολογικών δοκιμασιών β) ελέγχθηκε αν τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων (δημογραφικά, κλινικά) επηρεάζουν τις βαθμολογίες στις δοκιμασίες γ) ελέγχθηκε αν η υποομάδα των ασθενών, η οποία είχε οργανωμένη ψυχοκοινωνική υποστήριξη σκόραρε υψηλότερα στις δοκιμασίες σε σχέση με την υποομάδα που δεν είχε. Ανάλογα με τις κατηγορίες των παραγόντων χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω παραμετρικοί έλεγχοι: α) t-test για δυο ανεξάρτητα δείγματα, στην περίπτωση που ο παράγοντας είχε δυο μόνο κατηγορίες, εφόσον αυτός ακολουθούσε την κανονική κατανομή. Σε αντίθετη περίπτωση χρησιμοποιήθηκε ο μη παραμετρικός έλεγχος Mann-Whitney, β) έλεγχος Ανάλυση Διασποράς (ANOVA), στην περίπτωση που ο παράγοντας είχε περισσότερες από δυο κατηγορίες και εφόσον αυτός ακολουθούσε κανονική κατανομή. Διαφορετικά, χρησιμοποιήθηκε ο μη παραμετρικός έλεγχος των Kruskal-Wallis. Η κανονικότητα των μεταβλητών εξετάστηκε μέσω του ελέγχου των Kolmogorov-Smirnov γ) Μονοπαραγοντική Ανάλυση της Συνδιακύμανσης (ANCOVA) προκειμένου να κρατηθούν υπό έλεγχο οι δημογραφικοί παράγοντες και να ελεγχθεί αν η καλύτερη απόδοση, στις περισσότερες δοκιμασίες, των υγιών ατόμων συνεχίζει να αναδεικνύεται, δ) η τεχνική της ανάλυσης κατά πολλούς παράγοντες (Μultifactor Anova), για να διερευνηθεί η επίδραση των χαρακτηριστικών στις διαφορές των βαθμολογιών ανάμεσα στις δύο ομάδες του δείγματος (ασθενείς – υγιείς). Συγκρίθηκαν οι ασθενείς με τους υγιείς στις διάφορες δοκιμασίες ανά παράγοντα (φύλο, ηλικία, διάρκεια σπουδών, οικογενειακή κατάσταση, εργασιακή κατάσταση (job status) και ηλικία κατά την διάγνωση, ε) Πολυμεταβλητή Ανάλυση Συνδυακύμανσης (MANCOVA) προκειμένου να εξετασθεί η συνεισφορά των δημογραφικών ή κλινικών μεταβλητών στη διαφορά των βαθμολογιών ανάμεσα στην υποομάδα των ασθενών που είχαν ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε σχέση με την ομάδα που δεν είχε. Για όλους τους ελέγχους, το επίπεδο σημαντικότητας τέθηκε στην τιμή a=0,05. Κυριότερα ΑποτελέσματαΑπό τα αποτελέσματα προκύπτει ότι α) οι ασθενείς είναι νεότεροι (χ2 = 7.190, p = 0.027) και λιγότερο εκπαιδευμένοι (χ2 = 10.875, p = 0.000) σε σχέση με τους υγιείς. Αντίστοιχα και η υποομάδα των ασθενών που είχαν λάβει ψυχοκοινωνική υποστήριξη ήταν νεότεροι (χ2 = 9.141, p = 0.010) αλλά περισσότερο εκπαιδευμένοι (χ2 = 11.706, p =0 .03) από τους ασθενείς που δεν έλαβαν υποστήριξη β) οι ασθενείς παρουσιάζουν φτωχότερη γνωστική λειτουργία σε σύγκριση με τους υγιείς, ακόμα και όταν έχουν ληφθεί υπόψη τα δημογραφικά στοιχεία. Παρ 'όλα αυτά, φαίνεται ότι στις περισσότερες δοκιμασίες οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν ήπια γνωστική έκπτωση. Οι ασθενείς οι οποίοι εκτός της συνηθισμένης ψυχιατρικής παρακολούθησης παρακολουθούσαν και προγράμματα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης είχαν καλύτερες επιδόσεις στις βαθμολογίες των περισσότερων δοκιμασιών σε σχέση με τους ασθενείς που δεν παρακολουθούσαν τέτοιου είδους προγράμματα. Η παραπάνω διαφορά συνέχισε να εμφανίζεται ακόμα και όταν είχαν ληφθεί υπόψη τα δημογραφικά στοιχεία και τα κλινικά χαρακτηριστικά των ασθενών. Επίσης, το να είναι κανείς νεότερος, περισσότερο εκπαιδευμένος και να είναι ασθενής για μικρότερο χρονικό διάστημα φάνηκε ότι επηρεάζει θετικά τις γνωστικές του επιδόσεις.ΣυμπέρασμαΒρέθηκε ότι ως προς όλες τις ελεγχθείσες γνωστικές παραμέτρους οι ασθενείς που πάσχουν από σχιζοφρένεια παρουσιάζουν επιβάρυνση. Επίσης, συγκρίθηκαν οι ασθενείς μεταξύ τους με κριτήριο διαχωρισμού το αν κατά τη διάρκεια της νόσου τους υποβλήθηκαν σε συστηματική μακροχρόνια ψυχοκοινωνική στήριξη. Οι ασθενείς που δέχτηκαν τέτοια στήριξη, παρουσίαζαν καλύτερες επιδόσεις στις γνωστικές δοκιμασίες σε αρκετούς τομείς.
ABSTRACTIntroductionSchizophrenia is a fairly severe psychotic disorder, characterized by distortion of the internal and external reality. It is usually a chronic disease characterized by periods of exacerbations and remissions. In the exacerbation phase positive symptoms prevail and delusions, hallucinations, and psychomotor agitation are displayed. In the remission phase the negative symptoms prevail: emotional dullness, overall functional impairment, social isolation. Along with the positive and negative symptoms of cognitive deficits are central symptoms of the disease.The disease is accompanied by atypical lesions of the brain, showing typical symptoms and clinical research has shown that 75% of the patients show cognitive decline. Cognitive impairment often makes its appearance before the onset of the disease and is directly involved with the social and professional impairment of these people.PurposeThe purpose of this study was a) to confirm the presence of cognitive deficits in patients with schizophrenia b) investigate any correlations between these deficits with a number of clinical and / or demographic characteristics of the patients and c) to investigate any relationship between cognitive performance and psychosocial support.Material and MethodThe sample consists of a total of 220 people. 118 patients (67 men, 51 women), mostly paranoid and 102 healthy (47 men, 55 women). Patients were randomly selected from psychiatric outpatient services. 56 of them were treated with organized psychosocial support outside the usual psychiatric monitoring. The control group was randomly selected among attendants of the outpatient health services in the region, which were not psychiatric. Material The battery of cognitive tests used to examine the cognitive functions, included the following tests: 1) Verbal Learning Test - adaptation , California 9 words (9w-California Verbal Learning Test), 2) Assay tracing Clock (Clock Drawing Test) 3) Brief Mental State Examination (Mini Mental State Examination, MMSE) 4) Composite Drawing of Rey and Osterreith (Rey-Osterreith Complex Figure, ROCF) 5) Test Five Points (Five Point Test) 6) Assay Interference Colors and Words of Stroop 7) (Stroop Color-Word Interference Test) 8) Verbal fluency Test (Verbal Fluency Test) 9) Test Visual-Spatial Tracking part B (Modified TrailsB) 10) Vocabulary tests , KyvonWechsler Adult Intelligent Scale-Revised (WAIS-R) 11) Assay identify familiar / famous people 12) Test Matching Emotions (Facial Emotion Recognition-FER) 13) Assay matching Face (Face Identification) 14) Build Number - Reverse Repeat Number 15) Understanding Proverbs and Transport (Proverbs and Metaphors Comprehension) 16) Battery test the functioning of the frontal lobe (Frontal Assessment Battery) 17) Scale Global Assessment of Functioning (Global Assessment of Functioning - GAF) 18) Addenbroke΄s Cognitive Examination - ACE 19) Brief Psychiatric Assessment Scale (Brief Psychiatric Rating Scale - BPRS).Method A. Sample description: a) of the sample with respect to demographic characteristics for each group (patients - healthy) separately: gender , age , marital status , living standards, employment status , marital status, years of study, the existence of heredity, b) patient samples relative to their clinical characteristics (c) of test marks for each group separately.B. To compare between the two groups (patients - healthy) but also between the two subgroups of patients we: a) tested whether there is a statistically significant difference in the scores of neuropsychological tests b) tested whether the characteristics of participants (demographic, clinical) influenced the ratings in the above tests c) tested whether the subset of patients which had been in organized psychosocial support scored highest in the assays compared to the subgroup that was not.Depending on the types of parameters used, the following parametric tests were used: a) t-test for two independent samples, when the factor had only two categories following the normal distribution. Otherwise the, non -parametric, Mann-Whitney, test was used b) control analysis of variance (ANOVA), when the factor had more than two categories and followed the normal distribution. Otherwise the non- parametric testing of Kruskal-Wallis was used. Normality of the variables was tested by Kolmogorov-Smirnov test c) Univariate Analysis of Covariance (ANCOVA) was used in order to keep under control the demographic factors and to determine whether the improved performance in most tests of healthy people continued to emerge, d) Multifactor Anova was used to investigate the influence of the characteristics in the different scores between the two groups in the sample (patients - healthy). Patients compared to healthy subjects in the various tests per factor (sex, age, duration of study, marital status, employment status (job status) and age at diagnosis, e) Multivariate Analysis of covariance (MANCOVA) was used to examine the contribution of demographic or clinical variables on the difference in scores between the subgroup of patients who had psychosocial support compared with the group that did not . For all tests, the significance level was set at a = 0,05.Main ResultsThe results show that: a) the patients are younger (x2 = 7.190, p = 0.027) and less educated X2 = 10.875, p = 0.000) compared to the healthy ones. Respectively, the subgroup of patients who had also received psychosocial support were younger (x2 = 9.141, p = 0.010) but more educated (x2 = 11.706, p = 0 .03) than patients who did not receive support. b) patients have poorer cognitive function compared to healthy subjects, even when we have taken into account the demographics. Nevertheless, it seems that in most trials, most patients had mild cognitive impairment.Patients that attended psychosocial rehabilitation programs beyond the routine psychiatric monitoring had better scores in the tests, compared with patients who were not in such programs. The above difference continued to appear even when we had taken into account the demographic and clinical characteristics of the patients. Also being a younger, more educated and be a patient for a shorter time seemed to positively affect cognitive performance. ConclusionWe found that in all tested cognitive parameters, patients suffering from schizophrenia exhibited burden. Patients that attended psychosocial rehabilitation programs beyond the routine psychiatric monitoring compared to patients that did not, had better cognitive indicators in several areas.
