The main purpose of this study was to establish whether and how EU pre-accession assistance in the form of Community Assistance for Reconstruction, Development and Stabilisation (CARDS) and Instrument for Pre-accession Assistance (IPA) acts as an instigator of institutional change (Europeanisation) via its influence on administrative capacity. The three major objectives were: to contribute to the growing literature on institution-building (Europeanisation) in the Western Balkans; to define and operationalise the term ‘administrative capacity’ in the context of Enlargement and pre-accession; and to conduct in-depth case study research on how CARDS and IPA affect administrative capacity in Croatia and how they interact with other factors influencing administrative capacity. The method of achieving this is to disaggregate information on administrative capacity into the component elements of institutional structures, financial and human resources, and administrative systems and procedures. The dissertation argues that EU pre-accession assistance exerts a positive role on learning processes but its effects on administrative capacity tend to be temporary or particular to ‘islands of excellence’ in the public sector and rarely become commonplace. With regard to structures, especially relating to management and partnership, mainly positive effects of assistance were identified, whereas there was only a slightly positive influence on human and financial resources. However, the number of positive effects of interventions on systems and tools was balanced by instances where no effects had been produced. Constraints identified comprised the late start of the programmes, the legacy of socialism, as well as war and the ensuing international isolation. Other obstacles included the lack of political will for reform, lack of coordination, non-existent human resources strategies, non-transparent procedures and poor implementation results. Further setbacks were the tokenistic level of funding, and the weak coordination of EU interventions with the enlargement strategy and the Stabilisation and Association Process (SAP). There is also a risk of regression in the capacities of the public sector after EU accession.
Ο κύριος σκοπός αυτής της μελέτης ήταν να διαπιστωθεί αν και κατά πόσον η προενταξιακή βοήθεια της ΕΕ, με τη μορφή της Κοινοτικής Βοήθειας για την Ανασυγκρότηση, την Ανάπτυξη και τη Σταθεροποίηση (CARDS) και του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (IPA) ενεργεί ως υποκινητής της θεσμικής αλλαγής (εξευρωπαϊσμού) μέσω της επιρροής της στη διοικητική ικανότητα. Οι τρεις βασικοί στόχοι ήταν: να συμβάλει στη διευρυνόμενη βιβλιογραφία σχετικά με τη δημιουργία θεσμών (εξευρωπαϊσμός) στα Δυτικά Βαλκάνια, να ορίσει και να λειτουργικοποιήσει τον όρο «διοικητική ικανότητα», στο πλαίσιο της πολιτικής Διεύρυνσης και της προενταξιακής διαδικασίας και να διεξάγει σε βάθος ερευνητική μελέτη περίπτωσης σχετικά με το πώς τα προγράμαμτα CARDS και IPA επηρεάζουν τη διοικητική ικανότητα στην Κροατία και πώς αλληλεπιδρούν με άλλους παράγοντες που επηρεάζουν τη διοικητική ικανότητα. Η μέθοδος για να επιτευχθεί αυτό είναι η ανάλυση των πληροφοριών σχετικά με τη διοικητική ικανότητα, στα συστατικά στοιχεία των θεσμικών δομών, των οικονομικών και ανθρώπινων πόρων, καθώς και των διοικητικών συστημάτων και διαδικασιών. Η διατριβή υποστηρίζει ότι η προενταξιακή βοήθεια της ΕΕ ασκεί θετικό ρόλο στις διαδικασίες μάθησης, αλλά τα αποτελέσματά της σχετικά με τη διοικητική ικανότητα τείνουν να είναι προσωρινά ή περιορίζονται σε «νησίδες αριστείας» στο δημόσιο τομέα και σπάνια γίνονται κοινός τόπος. Όσον αφορά τις δομές, ιδίως σε σχέση με τη διαχείριση και την εταιρική σχέση, εντοπίστηκαν κυρίως θετικά αποτελέσματα της βοήθειας, ενώ υπήρξε μόνο μια ελαφρώς θετική επίδραση στους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους. Στα συστήματα και εργαλεία ωστόσο, ο αριθμός των θετικών επιπτώσεων των παρεμβάσεων εξισορροπήθηκε από περιπτώσεις όπου δεν παρήχθησαν αποτελέσματα. Οι περιοριστικοί παράγοντες που διαπιστώθηκαν περιλάμβαναν την καθυστερημένη έναρξη των προγραμμάτων, την παρακαταθήκη του σοσιαλισμού, καθώς και τον πόλεμο και την επακόλουθη διεθνή απομόνωση. Άλλα εμπόδια περιλαμβάνουν την έλλειψη πολιτικής βούλησης για μεταρρύθμιση, την έλλειψη συντονισμού, την ανύπαρκτη στρατηγική για τους ανθρώπινους πόρους, τις αδιαφανείς διαδικασίες και τα πενιχρά αποτελέσματα εφαρμογής. Περαιτέρω εμπόδια ήταν το συμβολικό επίπεδο της χρηματοδότησης και ο ασθενής συντονισμός των παρεμβάσεων της ΕΕ με τη στρατηγική της διεύρυνσης και τη διαδικασία σταθεροποίησης και σύνδεσης (ΔΣΣ). Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος οπισθοχώρησης στις ικανότητες του δημόσιου τομέα μετά την ένταξη στην ΕΕ.
