Διπλωματική εργασία--Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη, 2011.
Ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης αποτελεί ζητούμενο για τη χώρα μας επί δεκαετίες. Ο δημόσιος τομέας έχει την ανάγκη ενσωμάτωσης της ανταγωνιστικότητας, νέων όρων λειτουργίας και σύγχρονων μεθόδων παροχής υπηρεσιών, προκειμένου να επιτελέσει το ρόλο του στη σύγχρονη Ελλάδα και να ανταποκριθεί στις αναβαθμισμένες συνθήκες λειτουργίας του δημοσίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η αναγκαιότητα καθιέρωσης ενός νέου συστήματος διοίκησης καθώς και η θεσμική καθιέρωση εργαλείων management στην δημόσια διοίκηση έρχεται να καλύψει ένα κενό «σύγχρονης διοίκησης» που υπάρχει στο ελληνικό δημόσιο από την ίδρυσή του. Από την πρώτη έκθεση του Κ. Βαρβαρέσσου το 1952 μέχρι και σήμερα, σε περισσότερες από δέκα εκθέσεις εμπειρογνωμόνων, διαπιστώνεται ένα έλλειμμα διοίκησης στον δημόσιο τομέα (Εκθέσεις Εμπειρογνωμόνων 2000). Όμως παρόλα αυτά φαίνεται ότι ούτε καν η ερμηνευτική και διαγνωστική επεξεργασία έχει ολοκληρωθεί, δηλαδή τι συμβαίνει, τι δεν έχει πάει καλά και για ποιους λόγους.
Τίθεται λοιπόν εξαρχής το ερώτημα: Είναι δυνατόν να βελτιωθεί η ποιότητα των παρεχόμενων δημόσιων υπηρεσιών με ένα εργαλείο όπως είναι το ΚΠΑ (δεν είναι καν υποχρεωτική η εφαρμογή του) που μεταφέρει και εισάγει μοντέλα και πρακτικές από προηγμένες χώρες ;
Mία πρώτη απάντηση στο ερώτημα είναι ότι αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, ειδικά όταν γνωρίζει κανείς την ελληνική πραγματικότητα που δεν διακρίνεται για την συνέπεια, την αξιοκρατία και την αντικειμενικότητα στην εφαρμογή δημόσιων πολιτικών.
Όμως, από την άλλη πλευρά, διατυπώνεται η άποψη ότι οι αλλαγές σε ένα κοινωνικό υποσύστημα, όπως είναι η δημόσια διοίκηση, δεν μπορούν να περιμένουν την αλλαγή του κυρίαρχου πολιτισμικού συστήματος αφού και αυτό αλλάζει μέσα από τις αλλαγές των υποσυστημάτων του σε μία διαλεχτική ενότητα. Έτσι είναι σημαντικό να ερευνηθεί ποιες είναι αυτές οι αλλαγές που μπορούν να αποτελέσουν τον ακρογωνιαίο λίθο ενός συνολικού οικοδομήματος μεταρρυθμίσεων. Και αυτό ακριβώς αποτελεί την ουσία του ζητήματος που ίσως το ΚΠΑ να αποτελεί τον οδηγό προς αυτή τη κατεύθυνση. Και τούτο διότι «χωρίς τη μόνιμη και σαφή εκτίμηση των συνεπειών των οργανωσιακών επιλογών και τη σύνδεσή τους με τους οργανωσιακούς στόχους δεν μπορεί να γίνει λόγος για αλλαγές αναβάθμισης της ποιότητας των δημόσιων υπηρεσιών» (Καλλίνικος Γ. 1998).
Πρόθεση είναι να φανεί ότι τα οργανωσιακά φαινόμενα εκτυλίσσονται εντελώς διαφορετικά στους δημόσιους από ότι στους ιδιωτικούς οργανισμούς. Η πραγματική και σε βάθος κατανόηση αυτών των φαινομένων καθώς και οι δυσκολίες που συνεπάγονται για το δημόσιο management, πιστεύεται ότι θα δείξουν την αδυναμία να επιτύχουν οι μεταρρυθμίσεις τους στόχους που προσδοκούν οι μεταρρυθμιστές. Ταυτόχρονα όμως, μέσα από την κριτική αυτή, υπάρχει η προσδοκία να γίνει κατανοητή η πραγματική δυσκολία του εγχειρήματος και να αποκαλυφθούν οι μικρές, αλλά υπαρκτές, δυνατότητες που υπάρχουν. Δεν είναι δυνατό να βρεθούν λύσεις αποδεκτές σε ένα πολύπλοκο σύστημα με τόσες πολλές μεταβλητές και περιορισμούς όπως είναι το πρόβλημα της ποιότητας στη δημόσια διοίκηση, κάνοντας χρήση μίας ή δύο μεταβλητών-περιορισμών όπως π.χ. η άρση της μονιμότητας. Αν τα πράγματα μπορούσαν να βελτιωθούν με τόσο απλό τρόπο, αυτό θα είχε γίνει από καιρό. Αντίθετα είναι ζητούμενα η επίμονη, συνεπής, μακρόχρονη και συλλογική προσπάθεια σε ένα πλαίσιο διαφάνειας και αξιοκρατίας. Αυτό επιτυγχάνεται με το ΚΠΑ αν η αξιολόγηση «βάλει το μαχαίρι βαθιά ως το κόκαλο», εντοπίσει τις αδυναμίες και θέτει ως στόχους τη συνεχή βελτίωση των αδυναμιών ως προϋποθέσεων για την καλή λειτουργίας της. Όλα αυτά μέσω αποτελεσμάτων που λαμβάνονται με την συμμετοχή των πολιτών ως αξιολογητών σε καθεστώς «ανοικτής» και διαφανούς διοίκησης.
Απώτερος στόχος της εργασίας λοιπόν, είναι η αξιολόγηση της Δημόσιας Διοίκησης μέσω του ΚΠΑ μελετώντας την περίπτωση εφαρμογής στη Ν.Α. Σερρών. Μέσα από τα δεδομένα της εφαρμογής του ΚΠΑ στη συγκεκριμένη υπηρεσία, θα μπορέσουμε να καταγράψουμε αρχικά την υφιστάμενη κατάσταση, να εντοπίσουμε αδύνατα και δυνατά σημεία της υπηρεσίας καθώς και περιοχές βελτίωσης διαδικασιών όπως τα καταγράφουν οι πολίτες, οι κοινωνικοί φορείς και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι. Αποτέλεσμα της έρευνας είναι η διαπίστωση της θετικής συμβολής της εφαρμογής του ΚΠΑ ως εργαλείου βελτίωσης της αποδοτικότητας στη Δημόσια Διοίκηση, δίνοντας βαρύτητα στη συμμετοχή των εργαζομένων και των συναλλασσόμενων με αυτή, μέσω της αυτοαξιολόγησης τους.
