Εισαγωγή: Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) συμβάλλει σημαντικά στην υποστήριξη των καπνιστών, επισκεπτών της και στη ρύθμιση παρεμβάσεων που αφορούν τη διακοπή καπνίσματος. Σκοπός της παρούσας μεταπτυχιακής εργασίας ήταν η μελέτη των προσδιοριστών (παραγόντων) που επηρεάζουν την ετοιμότητα διακοπής του καπνίσματος σε ένα δείγμα χρηστών των υπηρεσιών ΠΦΥ στην Ελλάδα.
Μεθοδολογία: Πραγματοποιήσαμε μια συγχρονική μελέτη σε 15 ιατρεία ΠΦΥ, από το Δίκτυο Έρευνας στη Γενική Ιατρική του Νομού Ηρακλείου, μεταξύ Ιουνίου- Σεπτεμβρίου 2015. Ασθενείς ελέγχθηκαν για το καπνιστικό τους προφίλ κατά την επίσκεψη τους στα ιατρεία. Από τους 1059 που ελέγχθηκαν, 524 ήταν καπνιστές, κρίθηκαν επιλέξιμοι, δέχτηκαν να συμμετέχουν στη μελέτη και καταγράφηκαν τα χαρακτηριστικά τους. Πολλαπλή λογιστική παλινδρόμηση , δοκιμασίες χ2 και t-tests χρησιμοποιήθηκαν, για να εξετάσουν τους προγνωστικούς παράγοντες, για την ετοιμότητα στη διακοπή του καπνίσματος.
Αποτελέσματα: Ο επιπολασμός του καπνίσματος ήταν 38%. Το 14.9% των καπνιστών ανέφεραν ότι εμφανίζουν σημάδια άγχους και/ ή κατάθλιψη. Το 70.6% ανέφεραν έναρξη του καπνίσματος μέσα στα πρώτα 30 λεπτά εγρήγορσης. Το 67.7% δεν έχει κάνει καμιά προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος τον προηγούμενο χρόνο. Ωστόσο, η πλειοψηφία των καπνιστών ενδιαφέρονται να διακόψουν το κάπνισμα στους επόμενους 6 μήνες και το 24.6% στις επόμενες 30 ημέρες. Η ετοιμότητα διακοπής σε 30 ημέρες συνδέθηκε θετικά με το ιστορικό προσπαθειών διακοπής καπνίσματος [1-2 προσπάθειες: (OR 5.10, 95% Cl 3.10-8.40) και >3 προσπάθειες: (OR 7.57, 95% Cl 2.96-19.37)], τη χαμηλή ημερήσια κατανάλωση τσιγάρων (OR 0.05, 95% Cl 0.01-0.51) και τη σπουδαιότητα της διακοπής (OR 1.70, 95% Cl 1.45-2.00), όπως αναφέρθηκε από τους συμμετέχοντες. Τέλος η πιθανότητα κατάθλιψης (OR 2.29, 95% Cl 1.13-462) προέβλεψε την ετοιμότητα να διακόψουν το κάπνισμα οι καπνιστές της μελέτης.
Συμπεράσματα: Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης δείχνουν την πρόθεση καπνιστών στην ΠΦΥ να διακόψουν το κάπνισμα, σε σχέση με προσδιοριστές της καπνιστικής τους συνήθειας. Τα ευρήματα αυτά τονίζουν την αναγκαιότητα σχεδιασμού και εφαρμογής παρεμβάσεων και προγραμμάτων εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας που εργάζονται στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, για την υποστήριξη και παροχή βοήθειας των ασθενών που επιθυμούν, να διακόψουν το κάπνισμα.
(EL)
Introduction: Primary Health Care (PHC) is known to be an important setting for supporting cessation among patient who smoke however not all patients are ready to quit smoking. The purpose of this postgraduate dissertation was to examine factors that are associated with respondent’s readiness to quit smoking for tobacco users who were identified in a sample of PHC services in Greece.
Methodology: A cross-sectional survey was performed from June to September 2015 in 15 Primary Care clinics who are part of the Primary Care Research Network of the University of Crete (Heraklion, Crete, Greece). Consecutive patients were screened for their smoking status as part of their visit to PHC clinics. A total of 1059 patients were screened of which 524 eligible tobacco users agreed to participate in the study. Respondents characteristics were reported using chi-square and t-tests and and multiple logistic regression was used to examine predictors of readiness to quit smoking.
Results: The smoking prevalence in the subject population was estimated to be 38%. Fourteen point nine percent of smokers reported suffering from anxiety and/or depression symptoms. 70.6% of the patients reported smoking within the first 30 minutes after waking up. While 67.7% had made no effort to quit smoking in the previous year, the majority of smokers however showed interest in quitting smoking within the next 6 months and 24.6% within the next 30 days. Quit intention was positively associated with a history of previous smoking cessation attempts [1-2 tries: (OR 5.10, 95% CI 3.10- 8.40) and >3 tries: (OR 7.57, 95% CI 2.96-19.37)], low daily cigarette consumption (OR 0.05, 95% CI 0.01-0.51) and the perceived importance of cessation (OR 1.70, 95% CI 1.45-2.00) and a positive screening for depression (OR 2.29, 95% CI 1.13-4,62).
Conclusions: The results of this study indicate key factors related to the intent to quit smoking among adults in primary health care settings. Findings may assist with identifying targets for planning interventions and educational programs to increase readiness to quit amongst patients and assist PHC professionals’ in understanding the unique needs of their patients who smoke based on their readiness to quit.
(EN)
