Ο στόχος της παρούσας έρευνας είναι να εξετάσει την επίδραση της διδακτικής παρέμβασης στην ικανότητα ανάπτυξης τυπικών (formal) ορισμών λέξεων δίγλωσσων μαθητών Γυμνασίου, λαμβάνοντας υπόψιν συγκεκριμένες γραμματικές κατηγορίες (ουσιαστικά, ρήματα και επίθετα). Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η βελτίωση της ικανότητας ορισμού λέξεων και η χρήση τυπικών ορισμών σχετίζεται άμεσα με την οργάνωση του νοητικού λεξικού και την ανάπτυξη μεταγλωσσικών ικανοτήτων. Επίσης, η ανάπτυξη των τυπικών ορισμών λέξεων συμβάλλει θετικά στη γενικότερη ανάπτυξη του γραμματισμού και στη ευρύτερη σχολική επιτυχία των μαθητών. Ωστόσο, η ανάπτυξη της ικανότητας απόδοσης τυπικών ορισμών επηρεάζεται και από παράγοντες, όπως η γραμματική κατηγορία της λέξης (ουσιαστικό, ρήμα, επίθετο). Έτσι, τα ουσιαστικά ορίζονται καλύτερα από τα ρήματα και τα επίθετα. Η εκπαίδευση και, κυρίως, οι στοχευμένες διδακτικές παρεμβάσεις διαδραματίζουν έναν καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση της ικανότητας ορισμού λέξεων. Πρέπει να σημειωθεί, ότι η σχετική έρευνα σε δίγλωσσους μαθητές είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Η παρούσα έρευνα αξιοποιώντας αυτό το βιβλιογραφικό κενό μελετά τον ρόλο της διδακτικής παρέμβασης σε 20 δίγλωσσους ελληνο-αλβανόφωνους μαθητές Γυμνασίου. Η μεθοδολογία που ακολουθεί είναι αυτή της ημι-πειραματικής μελέτης παρέμβασης που εφαρμόζει μετρήσεις αρχικής και τελικής εξέτασης σε δύο ομάδες μελέτης. Η μία ομάδα (πειραματική ομάδα) παρακολούθησε μια τρίμηνη παρέμβαση, ενώ η άλλη ομάδα (ομάδα ελέγχου) δεν εντάχθηκε στο πρόγραμμα παρέμβασης. Και οι δύο ομάδες ελέγχθηκαν ως προς την ικανότητα ορισμού λέξεων (ουσιαστικών, ρημάτων και επιθέτων) πριν από την παρέμβαση, αλλά και μετά από αυτήν, με στόχο να αξιολογηθούν οι πιθανές θετικές επιπτώσεις της παρέμβασης. Η παρέμβαση έδωσε έμφαση στην εξάσκηση των τυπικών ορισμών λέξεων (ουσιαστικών, ρημάτων και επιθέτων) αναφορικά και με τις τέσσερις γλωσσικές δεξιότητες (κατανόηση και παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι δύο ομάδες δεν διέφεραν ως προς τις επιδόσεις τους στις δοκιμασίες πριν την παρέμβαση. Αντίθετα, μετά από αυτήν, η πειραματική ομάδα σημείωσε σημαντικές διαφορές έναντι της ομάδας ελέγχου, κυρίως ως προς τις επιδόσεις της στον ορισμό των ουσιαστικών. Τα ευρήματα της έρευνας καταδεικνύουν τον καθοριστικό ρόλο των στοχευμένων διδακτικών παρεμβάσεων στην ανάπτυξη της ικανότητας ορισμού λέξεων δίγλωσσων ομιλητών.
(EL)
The aim of the present study is to examine the impact of a teaching intervention on the development of formal word definitions in junior high school students taking into account specific grammatical categories (nouns, verbs and adjectives). Previous studies have shown that the enhancement of word definitional skills and the use of formal definitions are directly related to vocabulary organization and the development of metalinguistic abilities. Formal definitions also have a positive impact on the development of literacy, and the overall school success. However, the development of definitional skills is also affected by other factors, such as the grammatical category of the word (noun, verb, adjective). Thus, nouns are defined better than verbs and adjectives. Education and, mainly, targeted teaching interventions play a key role in the improvement of definitional skills. The aforementioned aspects are under-investigated in bilingual students. The present study addressing this gap investigates the effect of a teaching intervention in 20 bilingual Greek-Albanian junior high school students. The study uses the quasi-experimental research design, pre-testing and post-testing methodology in two study groups. Half of the participants attended a three-month intervention (experimental group), while the other half did not join the intervention program (control group). Both groups were examined on their definitional skills (definitions of nouns, verbs and adjectives) before and after the intervention, in order to assess the possible positive effects of the intervention. The intervention aimed to practice the definitional skills in nouns, verbs and adjectives in all four language skills (comprehension and production of oral and written language). The results showed that the two groups did not differ in their performance in the pre-tests. However, after the intervention, the experimental group noted significant differences compared to the control group, mostly in the definition of nouns. The research outcomes reveal the crucial positive effect of targeted teaching interventions in the development of definitional abilities of bilingual speakers.
(EN)
